Owsica i lamblioza - jak rozpoznać te choroby?

Choroby zakaźne wywołane przez pierwotniaki i pasożyty jelitowe są jedną z głównych przyczyn chorób u dzieci. Przykładem zakażenia pierwotniakiem jest lamblioza, natomiast owsica to zakażenie pasożytem jelitowym.

Lamblioza - jak ją rozpoznać?

Lambliozę wywołuje pierwotniak Giardia lamblia. Człowiek zakaża się pasożytami przez spożycie kilku tzw. cyst pierwotniaka. Cysty wydalone z kałem osób zakażonych mogą pozostawać żywe w środowisku wodnym nawet ponad 3 miesiące.
Pierwszymi objawami lambliozy mogą być:

• biegunka,
• skurczowe bóle brzucha,
• brak przyrostu wagi ciała.

Początek objawów może być nagły albo stopniowy. U dzieci dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego mają charakter uporczywy i nawracający. Oprócz biegunki, czasami na przemian z zaparciami stolca, może wystąpić powiększenie wątroby, z bolesnością po jej uciśnięciu.
U dzieci stwierdza się dość często reakcje uczuleniowe, najczęściej w postaci pokrzywki, albo nasilające się objawy innych chorób alergicznych, np. atopowe zapalenia skóry czy też astmę oskrzelową.

Jak się leczy lambliozę?

Lamblie można wykryć pod mikroskopem w kale zakażonych dzieci. Istnieje też test immunologiczny badający sok dwunastniczy albo kał. Leczeniem należy objąć wszystkich członków rodziny równocześnie. A jeśli dziecko chodzi do żłobka lub przedszkola, również inne dzieci i opiekunów.
W Polsce dostępne są trzy leki do wybory: Metronidazol, Furazolodon i Trynidazol. Podaje się je przez do 10 dni.
Wraz z leczeniem warto wdrożyć działania profilaktyczne, zapobiegające kolejnemu zakażeniu. Polegają one na odpowiednim zabezpieczeniu kału i ścieków, przestrzeganiu zasad higieny osobistej, higieny środków spożywczych i wody. Niestety nie ma leków zapobiegających lambliozie.

Owsica - po czym poznać zakażenie owsikami?

To najczęstsza choroba pasożytnicza w Polsce. Owsik ludzki (łac. Enterobius vermicularis) występuje wyłącznie u człowieka. Zakażenie nim jest nieszkodliwe i dlatego to właściwie bardziej problem społeczny niż medyczny. Owsiki są małymi – do 1 cm – białymi pasożytami; ciężarne samice wędrują nocą przez układ pokarmowy człowieka do okolicy odbytu i składają duże ilości jaj, widocznych tylko pod mikroskopem. Po 6-godzinnym okresie dojrzewania można zobaczyć w każdym jaju pojedynczą, spiralną larwę. Larwy są żywotne przez 20 dni, a samica żyje ok. 4 tygodni.

Zwykłym sposobem powtórnego zakażenia jest przeniesienie jaj od odbytu do jamy ustnej. Zakażenie może też nastąpić przez pokarm, przez zabrudzone ręce czy też zabrudzenie środków spożywczych. Zakazić się można również inhalacyjnie, połykając jaja pasożyta z kurzem albo z prądem powietrza. Larwy, wylęgnięte z jaj na wilgotnej powierzchni skóry odbytu, mogą też wędrować do góry przewodu pokarmowego – do jelit. Łatwość zakażenia owsikami prowadzi do masowych zakażeń w całej rodzinie, w żłobku, przedszkolu, a ponadto powoduje utrzymywanie się owsicy u dziecka przez wiele miesięcy.

Owsiki – objawy zarażenia

Przebieg owsicy charakteryzuje się:

• nocnym świądem odbytu,
• wzmożoną pobudliwością nerwową dziecka,
• bezsennością,
• bladością ciała,
• często też brakiem apetytu oraz niechęcią do wysiłków fizycznych i umysłowych.

Uwaga! Inwazja pasożyta może być również bezobjawowa.

Jak potwierdza się zakażenie owsikami?

Ostateczne rozpoznanie choroby ustala się na podstawie obecności pasożytów albo ich jaj w świeżym kale. Jaja są łatwe do wykrycia na przylepnej celofanowej taśmie przyciśniętej wcześnie rano w okolicy odbytu. Konieczne jest powtarzanie badania nawet 3 razy, a niekiedy przeprowadzenie go u wszystkich członków rodziny.

W przypadkach masywnej inwazji pasożyta obecność owsików w dolnym odcinku jelita grubego powoduje stan zapalny błony śluzowej jelita oraz zmiany zapalno-uczuleniowe w okolicy odbytu, nasilające się pod wpływem drapania. U części dzieci w wykonanej morfologii krwi stwierdza się podwyższenie odsetka białych krwinek kwasochłonnych – eozynofilów.

W jaki sposób leczy się zakażenie owsikami?

Leczeniem powinny być objęte wszystkie osoby zakażone (nawet te bez objawów). W uporczywych inwazjach leczenie można powtórzyć po upływie 2 tygodni. Istotne znaczenie ma też ograniczenie słodyczy (węglowodanów) i podawanie dużej ilości błonnika (jabłka, warzywa strączkowe itp.).
Czytaj więcej o diecie na owsiki.

Wskazane jest codzienne podmywanie dziecka – zawsze rano, zaraz po obudzeniu się – ciepłą woda z mydłem. W zwalczaniu i zapobieganiu owsicy wielką rolę ma przestrzeganie higieny osobistej: mycie rąk kilka razy dziennie, częsta zmiana pościeli i bielizny osobistej, osobne łóżko dla każdego dziecka, czyste, zadbane mieszkanie.

Sprawdź: Jak skutecznie leczyć owsiki