
To typowa choroba zakaźna wieku dziecięcego, która atakuje przede wszystkim maluchy w wieku od 3 do 10 lat. Jak zawsze w przypadku takich chorób o zakażenie nietrudno, zwłaszcza gdy dziecko przebywa w grupie rówieśniczej – w przedszkolu lub szkole (choć zarazić się może także od osoby dorosłej, która ma anginę paciorkowcową). Wywołujące szkarlatynę paciorkowce typu A przenoszą się bowiem drogą kropelkową oraz przez bezpośredni kontakt z nosicielem lub chorym albo ich rzeczami, np. zabawkami czy ubraniem. Bakterie mogą przenosić również osoby zdrowe, najczęściej przez niemyte ręce.
Najwięcej zachorowań przypada na okres jesienno-zimowy, od października do marca. Trudno im zapobiec, ponieważ na szkarlatynę nie ma szczepionki, a zachorowanie nie daje trwałej odporności. Rekordziści zapadają na płonicę nawet kilka razy w życiu!
Trudne szkarlatyny początki
Zazwyczaj zaczyna się nagle, zaledwie dwa do pięciu dni od zarażenia. Od wysokiej, sięgającej nawet 40 st. C gorączki. Często towarzyszą jej bóle brzucha, a niekiedy także wymioty. Wkrótce pojawia się ból gardła (ono samo jest czerwone, a na migdałkach widać białe naloty). Jest tak silny, że malec z trudem przełyka. Bolą również powiększone węzły chłonne na szyi.
Poznaj: 4 sposoby na złagodzenie bólu gardła u dziecka
Czyżby angina? – zastanawia się niejedna mama. I to podobieństwo nie jest przypadkowe. Zarówno angina, jak i szkarlatyna u dzieci wywołane są przez tę samą grupę bakterii, czyli paciorkowców typu A.
Książkowe objawy płonicy
Bywa, że na tak wczesnym etapie choroby i objawów wątpliwości ma nawet lekarz. Pozwalają je rozstrzygnąć kolejne symptomy charakterystyczne tylko dla płonicy. To tzw. malinowy język – najpierw pokryty białym nalotem, potem przybiera intensywnie czerwoną barwę i uwidaczniają się na nim brodawki smakowe.
Przede wszystkim jednak wysypka – czerwone, drobniutkie plamki, które pojawiają się zwykle dzień po wystąpieniu gorączki (rzadziej od razu z nią). Najpierw widoczne jedynie na piersiach oraz na szyi, szybko „rozsiewają się” i są właściwie wszędzie: na całym tułowiu i na twarzy. Wszędzie, poza skórą wokół nosa i ust. Ten biały trójkąt, zwany trójkątem Fiłatowa, to znak rozpoznawczy wysypki płoniczej. Krostki, zlewając się ze sobą, powodują, że skóra dziecka ma kolor szkarłatu, a twarz wygląda, jakby płonęła (stąd inna nazwa szkarlatyny – płonica). Niekiedy towarzyszy im swędzenie.
Wysypka ustępuje w ciągu kilku dni, choć czasami znika już po kilku czy kilkunastu godzinach. Po dwóch–trzech tygodniach skóra, nawet na dłoniach i stopach, zaczyna się łuszczyć. I wtedy nie ma już żadnych wątpliwości, że dziecko przebyło szkarlatynę.