Rumień guzowaty – jak wygląda, co go powoduje?
Rumień guzowaty to między innymi czerwone, bolesne guzki, najczęściej pojawiające się na podudziach. Rumień guzowaty jest chorobą zapalną, która może świadczyć o poważnych schorzeniach jelit.
- Ewa Janczak-Cwil
Rumień guzowaty (łac. erythema nodosum) to choroba zapalna tkanki tłuszczowej i skóry, przebiegająca z charakterystycznymi czerwonymi i bolesnymi guzami na skórze o średnicy 1-1,5 cm. Na rumień guzowaty najczęściej chorują ludzie między 10. a 40. rokiem życia. Rumień guzowaty u dzieci dotyka równie często chłopców, jak i u dziewczynki. U dorosłych na chorobę częściej zapadają kobiety.
Rumień guzowaty może być objawem poważnych chorób, m.in. sarkoidozy czy nieswoistego zapalenia jelit.
Objawy rumienia guzowatego
Przed pojawieniem się rumienia, może wystąpić stan podgorączkowy lub gorączka, chudnięcie, osłabienie, ból stawów i brzucha, kaszel, chrypa, biegunka.
Najbardziej charakterystyczne objawy rumienia guzowatego:
- bolesne, czerwone, często zlewające się guzy o średnicy 1-1,5 cm, umiejscowione najczęściej na dolnych kończynach: udach, podudziach, pośladkach. Mogą pojawiać się też na rękach, ramionach i tułowiu.
- guzy są początkowo czerwone, następnie zmieniają barwę na brązową, by w fazie końcowej przejść w kolor zielony.
- zmiany skórne w przebiegu rumienia guzowatego znikają samoistnie po 2-9 tygodniach. Mogą pozostawiać przebarwienia na skórze, ale nie pozostawiają blizn.
Rumień guzowaty nie jest zaraźliwy – nie można się zarazić, poprzez kontakt z guzkami na skórze chorego.
Nie należy mylić rumienia guzowatego z rumieniem zakaźnym czy rumieniem po kleszczu.
Jak wygląda rumień guzowaty – zdjęcia
Przykładowe zdjęcia zmian skórnych w przebiegu rumienia guzowatego:
fot. kadr z YouTube/purplelirpa
fot. kadr z YouTube/Bruno Pompeu
Rumień guzowaty – przyczyny
W ponad połowie przypadków nie jest znana jest przyczyna pojawienia się rumienia guzowatego. W pozostałych –przypadkach przyczyna wystąpienia choroby może być bardzo różna.
Przyczyny rumienia guzowatego:
- infekcja bakteryjna – wywołana np. przez paciorkowce (najczęściej pneumokoki), gruźlicę, kiłę, salmonellę
- sarkoidoza – to druga po paciorkowcach, najczęstsza przyczyna występowania rumienia guzowatego wśród polskich pacjentów
- zakażenie grzybicze
- infekcje wirusowe – m.in. wirusy zapalenia wątroby typu B i C, HIV, wirus Epsteina-Barr, cytomegalowirus
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego
- choroba Leśniowskiego-Crohna
- niektóre leki – przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne (sulfonamidy), penicylina, pigułki antykoncepcyjne zawierające gestagen
- choroby tkanki łącznej – choroby zapalne naczyń, toczeń rumieniowaty, twardzina
- niektóre choroby nowotworowe.
W niektórych przypadkach przyczyną wystąpienia rumienia guzowatego nie jest choroba, ale stan, w jakim znajduje się organizm chorego:
- ciąża – koniec I i początek II trymestru
- stres
- obniżona odporność
- przemęczenie
- niedobór snu.
Leczenie rumienia guzowatego
W przypadku wystąpienia rumienia guzowatego, najpierw należy znaleźć jego przyczynę. Jeśli spowodowany jest którąś z wyżej wymienionych chorób, podejmuje się leczenie odpowiednie dla tej jednostki chorobowej. Jeśli przyczyny rumienia guzowatego nie udaje się ustalić, pozostaje leczenie objawowe – na guzy stosuje się różne maści, niesteroidowe leki zapalne, opaski uciskowe. Na dolegliwości doraźnie pomaga również leżenie z uniesionymi nogami.
Ulgę często przynoszą także okłady na guzy wykonywane z 2% roztworu ichtiolu, maści ichtiolowej (5-10%), maści metanabolowej czy metindolowej. Gdy nie okłady nie pomagają, lekarz decyduje się na podanie kortykosteroidów.
Rumień guzowaty jest uleczalny. Wyleczenie następuje wtedy, gdy wyeliminowana zostanie przyczyna, która leży u podłoża zmian skórnych.
Rumień guzowaty – powikłania
Same zmiany skórne pojawiające się w przebiegu rumienia guzowatego nie wywołują powikłań. Jednak późne rozpoznanie przyczyn choroby może wiązać się z ich powstaniem. Powikłania po rumieniu wynikają z postępowania poważnych schorzeń, np. w przypadku nieleczonej sarkoidozy może dojść do poważnych zmian w płucach, w przypadku choroby nowotworowej – do zaawansowanego stadium choroby, które zmniejsza szanse na przeżycie.
Zobacz także: