Krztusiec (koklusz) u dorosłych - łatwo go pomylić, bo przebiega inaczej niż u dzieci
Krztusiec, dawniej nazywany też kokluszem to nieznośny, duszący kaszel. Nieodpowiednio leczony prowadzi do poważnych powikłań. Nie lekceważ go.
Krztusiec powraca i coraz częściej chorują na niego dorośli mimo tego, że jako dzieci byli zaszczepieni przeciw niemu. Często bywa nierozpoznany lub źle zdiagnozowany, a chory jest leczony na alergię i astmę. Zobacz, jak rozpoznać chorobę i skutecznie ją wyleczyć.
Spis treści:
- Co to jest krztusiec
- Krztusiec - objawy
- Koklusz - jak można się zarazić
- Krztusiec - diagnoza
- Koklusz - leczenie
- Krztusiec - powikłania
- Koklusz - zapobieganie
Co to jest krztusiec
Krztusiec (nazywany też kokluszem) to choroba zakaźna układu oddechowego wywołana przez zakażenie bakterią Bordetella pertussis. Określany jest jako choroba wieku dziecięcego, gdyż najczęściej dotyczy niemowląt oraz małych dzieci, i to u nich ma najgroźniejszy przebieg. U dzieci ma specyficzny kaszel z charakterystycznym świszczącym wdechem przypominającym pianie koguta. U dorosłych może inaczej przebiegać.
W ostatnich latach notuje się zwiększone zachorowanie na krztusiec wśród młodzieży i dorosłych. Jest to spowodowane zanikaniem odporności i nie stosowaniem dawek przypominających szczepienia przeciw krztuścowi. Dorośli chorują lżej, ale stanowią główne źródło zakażenia.
Krztusiec charakteryzuje się bardzo wysokim wskaźnikiem podatności na zakażenie - zetknięcie się z bakterią prowadzi do zakażenia u około 95 proc. osób nieuodpornionych.
Koklusz - objawy
Objawy choroby pojawiają się po okresie jej wylęgania wynoszącym 7-10 dni, chociaż czasami trwa to nawet do trzech tygodni. Ich intensywność zależą od wieku chorego i stanu uodpornienia. U dorosłych, wielokrotnie szczepionych przeciwko krztuścowi w dzieciństwie najczęściej przebieg on łagodnie i mało charakterystycznie, co mocno utrudnia prawidłowe rozpoznanie choroby.
Jedynym objawem zakażenia bakterią u dorosłych może być przewlekły, suchy kaszel. Można wyróżnić dwie fazy choroby:
- faza nieżytowa - przypomina przeziębienie, występuje łagodny kaszel, katar, stan podgorączkowy, ból gardła, przekrwione spojówki, trwa 1- 2 tygodnie,
- faza kaszlu - występuje wyjątkowo dokuczliwy i męczący suchy kaszel, nasilający się nocą, który stopniowo łagodnieje, jednak utrzymuje się do kilkunastu tygodni, nie towarzyszy mu gorączka.
Toksyny bakterii krztuśca powodują uszkodzenie nabłonka dróg oddechowych, tworzy się gęsty i lepki śluz. Wszystko to pobudza organizm do kaszlu, który może skutkować wymiotami, a nawet drgawkami. Kaszel mogą zaostrzać kurz, zimne powietrze, stres, emocje, ziewanie, śmiech, rozciąganie, wysiłek fizyczny oraz zmiany temperatury.
Krztusiec - jak można się zarazić
Źródłem zakażenia krztuśca jest chory człowiek, a do przeniesienia choroby dochodzi drogą kropelkową przez górne drogi oddechowe - podczas kaszlu, kichania, mówienia lub przez kontakt bezpośredni z chorym.
Koklusz - diagnoza
Osoby zgłaszające się do lekarza z objawami krztuśca, nie od razu mogą usłyszeć właściwą diagnozę. Często objawy choroby interpretowane są jako grypopodobne. Podejrzenie kokluszu nasuwa kaszel utrzymujący się ponad trzy tygodnie u osób, które miały kontakt z osobą chorą na krztusiec.
W celu rozpoznania choroby trzeba wykonać badanie krwi. Jej potwierdzeniem będzie podwyższenie liczby leukocytów (20000–30000/µl) oraz badanie na obecność przeciwciał przeciwko krztuścowi oraz posiew wymazu z gardła lub nosa. Jeżeli wynik badania wskaże na istnienie przeciwciał przeciwkrztuścowych IgA można podejrzewać zakażenie.
Krztusiec - leczenie
Leczenie polega na:
- podawaniu specjalnych antybiotyków działających na bakterie krztuśca,
- w stanach zaawansowanej choroby leki trzeba podawać dożylnie w szpitalu,
- antybiotyki nie łagodzą kaszlu, jedynie skracają czas trwania jej objawów oraz ryzyko powikłań i przenoszenia bakterii na inne osoby.
W celu złagodzenia napadów kaszlu należy odpoczywać w domu, stosować lekką dietę, dbać o to, aby powietrze w pokoju było wilgotne i raczej chłodne, dzięki czemu ataki kaszlu będą rzadsze i mniej uciążliwe.
Koklusz - powikłania
Intensywny kaszel powoduje zaburzenia snu, nietrzymanie moczu i zmniejszenie masy ciała. Wśród jego powikłań wymienia się:
- wylew podspojówkowy,
- zapalenie płuc,
- zapalenie ucha wewnętrznego,
- omdlenia po napadach kaszlu,
- rozedmę płuc,
- rozwarstwienie miażdżycowe zmienionych tętnic kręgowych lub szyjnych,
- przepuklinę pachwinową - u osób starszych,
- encefalopatię,
- drgawki,
- krwawienia do ośrodkowego układu nerwowego,
- udar mózgu.
Krztusiec najciężej przebiega u osób powyżej 65. roku życia. Ciężkie powikłania u osób starszych zagrażają zgonem. Przebieg choroby pogarszają palenie papierosów i astma oskrzelowa.
Krztusiec - zapobieganie
Narzędzia dla rodziców mamotoja.pl
Kalendarz szczepień Czytaj więcejNajskuteczniejszą formą zapobiegania chorobie są szczepienia. Szczepionka przeciw krztuścowi zawsze jest podawana jako szczepionka DTP w jednym wstrzyknięciu (podskórnie lub domięśniowo) ze szczepionką przeciw błonicy i tężcowi. Według obowiązkowego programu szczepień każde dziecko powinno zostać zaszczepione 4 dawkami szczepionki DTP w 2, 3-4, 5-6 i 16-18 miesiącu życia.
Przebycie krztuśca daje długotrwałą odporność, jednak możliwe jest powtórne zachorowanie. Odporność uzyskana po szczepieniu przeciw krztuścowi nie jest trwała i może zniknąć po upływie kilku lat, dlatego osobom dorosłym zaleca się przypominające dawki szczepionki co 10 lat.
Dotyczy to szczególnie:
- młodzieży w wieku 14 lub 19 lat,
- personelu medycznego oddziałów neonatologicznych i pediatrycznych,
- osób mających kontakt z niemowlętami,
- kobiet w ciąży.
Zobacz też:
- Katalog chorób zakaźnych wieku dziecięcego
- "Podjęłam złą decyzję i dlatego moje dziecko cierpi" [FILM]
- Kalendarz szczepień obowiązkowych na 2020 rok. Co się zmieni?