Zmiana czasu na letni oznacza, że zegarki w naszych telefonach i komputerach automatycznie przestawią się o godzinę do przodu. Jeśli korzystamy również z innych rodzajów zegarów – trzeba je będzie przestawić własnoręcznie. Wyjaśniamy, kiedy i po co.
Spis treści:
Jako pierwszy na pomysł wprowadzenia w życie czasu letniego wpadł Beniamin Franklin pod koniec XIX wieku. Uznał on, że w porach roku, gdy jest więcej naturalnego światła słonecznego, ludzie powinni wstawać wcześniej (a także wcześniej kłaść się spać). Wtedy nikt nie wziął tego pomysłu na serio, ale... W 1916 roku, podczas I wojny światowej, Niemcy wprowadzili zmianę czasu na letni na własnych i okupowanych terenach (w tym Polski). Wtedy to przestawiono zegarki o godzinę do przodu w nocy z 30 kwietnia na 1 maja.
W 1918 roku zmianę czasu na letni wprowadzili w swym kraju Brytyjczycy.
Ciekawostką jest, że w Polsce zmiana czasu na letni w dwudziestoleciu międzywojennym została wprowadzona tylko raz, w 1919 roku. Wraz z okupacją niemiecką w czasie II wojny światowej, zmiana czasu zimowego na letni obowiązywała Polaków do 1949 roku.
Potem ze zmianą czasu zimowego na letni w PRL było... różnie. Obowiązywała np. w latach 1957-1964. Od 1977 roku wprowadzono ją już na stałe i została z nami do dziś.
Czas letni aktualnie obowiązuje w 70 krajach świata. Między innymi nie dotyczy ona mieszkańców Islandii, Rosjan i Białorusinów.
Zmiana czasu na letni oznacza, że w poniedziałek, po ostatnim marcowym weekendzie, nasze budziki zadzwonią o godzinę wcześniej. Ci z nas, którym trudniej przestawić się z dnia na dzień na czas letni, mogą odczuwać związany z tym dyskomfort jeszcze w najbliższych tygodniach.
Jedno jest pewne: zmiana czasu na letni oznacza, że nasza dzienna aktywność będzie miała miejsce podczas "coraz dłuższych dni" – słońce będzie wschodzić coraz wcześniej i coraz później zachodzić aż do przesilenia letniego (21 czerwca 2023). Od najkrótszej nocy w roku słońce każdego dnia zachodzić będzie coraz wcześniej.
Są tacy, którzy uważają, że współcześnie wprowadzanie zmian czasu z zimowego na letni i odwrotnie nie ma już sensu. O ile przed stu laty była uzasadniona, ponieważ światło elektryczne nie było tak powszechne jak dziś, to współcześnie, najczęściej uczymy się i pracujemy w pomieszczeniach, w których całkiem nieźle radzimy sobie z ciemnością i chłodem za oknem.
Niepokój związany ze zmianą czasu na letni mogą odczuwać m.in. rodzice małych dzieci, którzy dokładają starań, by ich pociechy miały regularny rytm dnia. Lekarze zalecają, by malucha wówczas stopniowo przyzwyczajać do zmiany czasu.
Przestawienie zegarków prowadzi do zaburzenia rytmu biologicznego, nie tylko najmłodszych. Zmiana czasu na letni wiąże się z obniżeniem sprawności psychicznej i fizycznej (czemu nie pomaga przesilenie wiosenne). Są badania, które wykazują, że dzień po przesunięciu zegarków do przodu o godzinę... rośnie liczba wypadków w pracy.
Wśród zalet czasu letniego wymienia się:
Zmiana czasu z zimowego na letni w 2023 roku nastąpi w ostatni weekend marca, w nocy z sobotę (25 marca) na niedzielę (26 marca). Teoretycznie, tej nocy powinniśmy obudzić się o godzinie 2 i przestawić zegarki na godzinę 3. Równie dobrze można to jednak zrobić w ciągu dnia, posiłkując się godziną, która wyświetla się na ekranach naszych telefonów i komputerów (te zegarki przestawią się same, automatycznie).
Źródła:
M. Bartnicka: Czas letni w przepisach. "Architecturae et Artibus" 2012, nr 13
Młodsze dzieci mogą bardziej podlegać irytacji. Psycholog dziecięcy o zmianie czasu. Polskie Radio 24 [audycja z 27 marca 2021]
Zobacz także:
Oznaki wiosny można zauważyć w przydomowych ogródkach, na łąkach, w lesie i w miastach. Miasta są z reguły cieplejsze niż tereny wiejskie i podmiejskie, dlatego tam rośliny szybciej kwitną lub wypuszczają pierwsze listki. Niezależnie od tego, gdzie mieszkacie, już od drugiej połowy lutego możecie zacząć szukać na spacerach pierwszych oznak wiosny, ale niektóre zwiastuny wiosny pojawiają się nawet już pod koniec stycznia. Spis treści: Pierwsze oznaki wiosny w przyrodzie Pierwsze oznaki wiosny – rośliny Pierwsze oznaki wiosny – zwierzęta Pierwsze oznaki wiosny w przyrodzie Najczęściej, szukając oznak nadchodzącej wiosny, patrzymy pod nogi, wypatrując pierwszych źdźbeł trawy i wiosennych kwiatów . Jednak wiosnę zwiastują nie tylko rośliny, ale też owady i zwierzęta. Dlatego warto podnieść wzrok, a także nadstawić uszu – już od lutego ptaki zaczynają inaczej się odzywać, a sikorki nawet w styczniu potrafią zaglądać do zeszłorocznych budek lęgowych, sprawdzając, gdzie w tym roku założyć gniazdo. Do kraju wracają też ptaki, które opuściły Polskę jesienią. I nie są to tylko bociany, których wszyscy wiosną wypatrują. Pierwszym zwiastunem wiosny może być zaobserwowany przelatujący w powietrzu owad. Czasami są to wyraźnie ciepłe promienie słońca i świergot ptaków, a czasami wychylający głowę spod śniegu przebiśnieg, pracowite stukanie dzięcioła albo znalezione w lesie poroże jelenia (jelenie zrzucają je na wiosnę). Poniżej wymieniamy, pokazujemy i opisujemy najczęściej spotykane oznaki wiosny w przyrodzie, dzieląc je na te roślinne i zwierzęce. Podpowiadamy też, gdzie ich szukać, a warto zacząć to robić już w lutym. Kiedy pojawiają się pierwsze oznaki wiosny Od dłuższego już czasu (odkąd zimy w wielu regionach Polski nie są już tak mroźne i śnieżne jak niegdyś), pierwszą oznaką wiosny może...
Lista ptaków przylatujących na wiosnę do Polski jest dość długa. Nie wszystkie z tych gatunków uda się wiosną wypatrzeć, dlatego wybraliśmy te, które są najbardziej charakterystyczne i uznawane za symbol powracającej wiosny. Można zacząć się za nimi rozglądać już w końcówce lutego. Poza zdjęciami ptaków zwiastujących wiosnę zamieszczamy też linki, które pozwolą posłuchać charakterystycznych odgłosów przez nie wydawanych. Bo niektóre ptaki wiosenne łatwiej jest usłyszeć niż zobaczyć. Podpowiadamy też, gdzie najłatwiej spotkać poszczególne gatunki. Jakie ptaki przylatują na wiosnę: Skowronek Żuraw Bocian biały Czajka Jerzyk Jaskółka Ptaki wiosenne: Skowronek fot. Adobe Stock Te trudne do wypatrzenia ptaki wracają do Polski na przełomie lutego i marca. Są niewielkie (ciut większe od wróbla) i ziemistoszare, a ich miejscem bytowania są pola i łąki. W naszym kraju gniazduje aż 30 proc. skowronków z Unii Europejskiej – 70 milionów par. Skowronki kojarzone są z wsią – mówi się, że gospodarz wstaje i kładzie się spać ze skowronkiem. Latem słychać nad polami jego śpiew. Słysząc trele skowronka, warto zadrzeć głowę do góry – czasami udaje się wypatrzyć na tle nieba wiszącą w powietrzu sylwetkę tego zwiastuna wiosny. Posłuchaj śpiewu skowronka . Ptaki wiosenne: Żuraw fot. Adobe Stock W końcu marca z Francji lub Hiszpanii wracają do Polski żurawie. Jesienią słychać ich charakterystyczne odgłosy zwane klangorem. Żurawie są większe od bocianów i mają zwisające z ogona ozdobne pióra. Pióra tych ptaków są szare, a na końcach skrzydeł – czarne. Żuraw może mieć długość nawet 125 cm, a jego skrzydła rozpiętość 2 metrów. Podczas pierwszego lotu samolotem z dzieckiem warto mu powiedzieć, że żuraw znajduje się w logo Polskich Linii Lotniczych. Żuraw gniazduje na...
