Konwencja Praw Dziecka – to w niej są zapisane prawa wszystkich dzieci

Konwencja Praw Dziecka to kamień milowy w traktowaniu dziecka, tak jak na to zasługuje od zarania dziejów, i gwarancja przestrzegania jego praw. „Nie ma dzieci, są ludzie” – mówił wybitny pedagog Janusz Korczak, prekursor podmiotowego ich traktowania. Z całego serca i całym swoim życiem poświęcił się idei, aby traktować dzieci z szacunkiem, wspierać je i wsłuchiwać się w ich głos. I to właśnie korczakowskie podejście do godnego traktowania dziecka stało się podwaliną powstania Konwencji o Prawach Dziecka.

Spis treści:

Konwencja Praw Dziecka – co to jest?
Konwencja Praw Dziecka – najważniejsze prawa
Konwencja Praw Dziecka – wersja dla dzieci
Dziecko to nie nasza własność

Konwencja Praw Dziecka – co to jest?

Konwencja o Prawach Dziecka ma już ponad 30 lat – została uchwalona przez Organizację Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989 roku. Spory w tym udział miała Polska, gdyż to właśnie nasz kraj przedłożył jej pierwszy projekt. Konwencja jest najszerzej ratyfikowanym na świecie dokumentem z zakresu praw człowieka, przyjęła ją rekordowa liczba państw – 196 krajów.

To najważniejszy dokument dotyczący praw dzieci na świecie. Gwarantuje każdemu z nich, niezależnie od koloru skóry, wyznania czy pochodzenia, takie same prawa – prawa dziecka. Dokument składa się z 54 artykułów, w których zapisano wszystkie prawa przysługujące dzieciom – cywilne, polityczne, ekonomiczne, socjalne i kulturalne.

Konwencja opisuje, kim jest dziecko i jak powinno być traktowane:

dzieckiem jest każda osoba, która nie ukończyła 18 roku życia,
jako istota ludzka wymaga poszanowania swojej tożsamości, godności i prywatności,
rodzina jest najlepszym środowiskiem wychowania dziecka, a to m.in. oznacza, że dziecko nie może być oddzielone od rodziców wbrew ich woli, chyba że leży to w interesie dziecka i zdecydował o tym sąd,
państwo ma wspierać rodzinę, a nie wyręczać ją w jej funkcjach.

Zapisy Konwencji nie ingerują w życie rodziny, nie podważają autorytetu opiekunów dzieci i ich prawa pierwszeństwa w wychowywaniu dziecka zgodnie z ich własnym przekonaniem. Dają dzieciom gwarancję, że przepisy prawa ochronią je przed niebezpiecznymi sytuacjami i odpowiednie organizacje państwa udzielą im pomocy w razie potrzeby.

Konwencja Praw Dziecka – najważniejsze prawa

Konwencja Praw Dziecka gwarantuje najmłodszym takie same prawa, niezależnie od szerokości geograficznej, rasy, wyznania. Najważniejsze prawa dziecka to prawo do:

życia i rozwoju,
tożsamości (nazwisko, imię, obywatelstwo, wiedza o własnym pochodzeniu) i obywatelstwa,
swobody myśli, sumienia i wyznania, wyrażania poglądów,
ochrony życia prywatnego, rodzinnego,
wychowania w rodzinie i kontaktów z rodzicami w przypadku rozłączenia z nimi,
wolności od tortur, poniżającego traktowania, przemocy fizycznej lub psychicznej, wyzysku i nadużyć seksualnych,
swobodnego zrzeszania się, pokojowych zgromadzeń,
ochrony przed wyzyskiem ekonomicznym, podejmowaniem pracy w zbyt wczesnym wieku,
wypoczynku i czasu wolnego,
dostępu do informacji i materiałów pochodzących z różnych źródeł,
nauki, w tym prawo do bezpłatnej i obowiązkowej nauki w zakresie szkoły podstawowej,
odpowiedniego standardu życia, opieki w instytucjach i zakładach, ochrony socjalnej, ochrony zdrowia, rehabilitacji społecznej i zdrowotnej,
nierekrutowania do wojska poniżej 15. roku życia.

Konwencja gwarantuje dzieciom prawo do wyrażania swojego zdania, szczególnie wówczas, gdy poruszają sprawy ich bezpośrednio dotyczące. Podkreśla nietykalność cielesną, a to oznacza jednoznacznie, że nie wolno bić dzieci, w tym również stosować wobec nich klapsów, bo to także jest forma przemocy fizycznej.

Konwencja daje dziecku prawo do uzyskania każdej informacji, której potrzebuje. To jednak nie zwalnia nas, dorosłych od odpowiedzialności za treści przekazywane dzieciom. Warto odpowiadać na pytania dzieci w sposób dostosowany do ich wieku. Szczególną uwagę rodzice powinni poświęcać dostępowi dziecka do internetu, tak aby chronić dzieci przed treściami nieodpowiednimi, m.in. pornografią, przemocą.

Konwencja Praw Dziecka – wersja dla dzieci

Porozmawiaj ze swoim dzieckiem na temat Konwencji Praw Dziecka. Powiedz, że istnieje pewien dokument, który gwarantuje mu określone prawa. Wyjaśnij dziecku, że:

ma prawo mieć mamę i tatę,
ma prawo chodzić do przedszkola/szkoły,
ma prawo do odpoczynku i zabawy,
ma prawo do swojego imienia i swojego kraju,
ma prawo do własnego miejsca w domu – prywatności,
ma prawo do leczenia,
ma prawo czuć się bezpiecznie,
ma prawo do wychowania bez krzyku i przemocy,
ma prawo zadawać pytania i wypowiadać swoje zdanie,
ma także prawo ZNAĆ SWOJE PRAWA .

Dziecko to nie nasza własność

„Dziecko nie jest własnością rodziców, jest ich odpowiedzialnością”, podkreśla znana psycholog Dorota Zawadzka. To człowiek, tyle tylko, że jeszcze niedojrzały fizycznie i emocjonalne, dopiero się rozwija, uczy i nabiera doświadczenia. Dlatego potrzebuje szczególnej ochrony, którą powinni mu zapewnić dorośli.

To bardzo ważne, aby każde dziecko znało swoje prawa i wiedziało, jak z nich skorzystać. To także istotne dla nas, dorosłych, gdyż bardzo często w teorii deklarujemy, że znamy prawa dziecka, a w praktyce niewiele potrafimy o nich powiedzieć. Prawa dziecka najczęściej łamią ci, którzy ich nie znają lub nie uznają. Dlatego cały czas trzeba głośno o nich mówić i je przypominać. Tak, aby poznały je wszystkie dzieci oraz aby miały pewność, że dorośli znają te prawa i je szanują.

Pisząc tekst, korzystałam z książki Doroty Zawadzkiej „Dziecko swoje prawa ma. Prawa dziecka dla rodziców”, wydanej w serii Biblioteczka Mamo To Ja, Wydawnictwa Edipresse Polska.

Zobacz też: