Opieka na dziecko to wygodne rozwiązanie. Jeśli musisz zostać w domu i opiekować się zdrowym dzieckiem, nie musisz brać urlopu – zgodnie z prawem przysługuje ci zasiłek. Jeśli tylko spełniasz wymagane kryteria, masz prawo do maksymalnie 60 dni opieki nad dzieckiem, za które otrzymasz zasiłek opiekuńczy.

Reklama

Pracownikowi na etacie wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje również zwolnienie od pracy na 2 dni z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. 2 dni na opiekę nad dzieckiem reguluje art. 188 Kodeksu pracy. Za sprawą dyrektywy unijnej „work-life balance” od sierpnia 2022 roku miało tych dni być więcej. I będzie – aż 5 dni! Sprawdź, jakie zmiany zaszły w przepisach i jak będą one wyglądały w 2023 roku.

Spis treści:

Opieka na dziecko – ile dni łącznie przysługuje w 2023 roku?

Na podstawie art. 32-35 „Ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa” liczba dni przysługujących na dziecko zależy od jego wieku:

Opieka na dziecko – ile dni wolnych w roku:

Zobacz także
  • 60 dni opieki nad zdrowym dzieckiem do 8. roku życia – przysługuje 80 proc. wynagrodzenia;
  • 60 dni opieki nad dzieckiem chorym w wieku 8-14 lat – przysługuje 80 proc. wynagrodzenia;
  • 14 dni opieki nad chorym dzieckiem powyżej 14. roku życia – przysługuje 80 proc. wynagrodzenia.

Poza tym przysługują:

  • 2 dni na opiekę nad dzieckiem w wieku do 14. roku życia – z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Dwa dni opieki przysługują poza limitem 60 dni opieki nad dzieckiem zdrowym lub chorym. Tylko jeden z rodziców może korzystać z tego świadczenia. Jeśli więc jako pierwsza wniosek o opiekę nad dzieckiem złożyła matka, aby np. wykorzystać tylko część z przysługującego czasu np. 1 dzień lub 6 godzin, to do końca roku już tylko ona będzie mogła korzystać z pozostałego limitu dni/godzin na dziecko.

Uwaga: unijna dyrektywa work-life balance zakłada, że poza powyższymi zwolnieniami rodzicowi będzie przysługiwało także do 5 dni wolnych – to nowy urlop opiekuńczy. Polska była zobowiązana wprowadzić dyrektywę najpóźniej do 2 sierpnia 2022, niestety rząd nie zdążył jej wdrożyć. Zmiana ta będzie obowiązywać od 1 stycznia 2023 roku. Od tego dnia można wziąć wolne także na dziecko powyżej 14. roku życia, na matkę, ojca czy męża. Co do zasady, jest to urlop bezpłatny (z możliwością 2 płatnych dni). Dodatkowo dyrektywa zakłada 2 dodatkowe dni wolnego z powodów tzw. siły wyższej. Jest to urlop płatny, ale w 50% dziennego wynagrodzenia. Zarówno urlop opiekuńczy, jak i ten z powodów tzw. siły wyższej przeznaczone są dla osób zatrudnionych na umowę o pracę.

Łącznie w roku rodzic lub opiekun prawny może obecnie wziąć:

  • 62 dni – 60 dni opieki nad dzieckiem zdrowym (lub chorym) i 2 dni opieki nad dzieckiem do 8. roku życia,
  • 62 dni – 60 dni opieki nad dzieckiem chorym i 2 dni opieki nad dzieckiem w wieku 8-14 lat,
  • 14 dni opieki nad dzieckiem chorym (lub chorym innym członkiem rodziny) w wieku powyżej 14 lat.

Zasady przyznawania opieki na zdrowe dziecko

Prawo do zasiłku opiekuńczego na zdrowe dziecko jest zagwarantowane Kodeksem Pracy. Opieka na dziecko przysługuje rodzicom zatrudnionym na etat, którzy muszą zostać w domu i zaopiekować się zdrowym dzieckiem, które ma mniej niż 8 lat, lub dzieckiem z niepełnosprawnością, które ma mniej niż 18 lat. Do wykorzystania w roku kalendarzowym jest nie więcej niż 60 dni:

Jednym z warunków uzyskania zasiłku jest brak możliwości zapewnienia opieki dziecku przez inne osoby we wspólnym gospodarstwie domowym (art. 34 „Ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa”).

Kiedy przysługuje opieka na zdrowe dziecko?

Opiekę na zdrowe dziecko możesz wykorzystać, gdy nie jesteś w stanie podjąć pracy, gdyż musisz opiekować się dzieckiem. W Kodeksie pracy wyszczególnia się kilka powodów uprawniających do otrzymania zasiłku:

  • niespodziewanie zamknięto żłobek, klub dziecięcy, przedszkole, szkołę dziecka, odwołano lekcje albo zajęcia w całej grupie lub klasie (rodzic dowiedział się o tym w terminie krótszym niż 7 dni przed jej zamknięciem);
  • zachorowała niania, która podpisała umowę uaktywniającą, albo zachorował dzienny opiekun dziecka;
  • inspektor sanitarny podejrzewa, że dziecko jest nosicielem choroby zakaźnej, i wydał decyzję o izolacji dziecka lub kwarantannie;
  • współmałżonek lub rodzic dziecka, który do tej pory zajmował się dzieckiem, jest chory lub przebywa w szpitalu;
  • matka z powodu porodu nie może opiekować się dzieckiem.

Kto może otrzymać dni na opiekę na zdrowe dziecko?

Aby otrzymać zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko, należy spełnić dwa warunki.

1. Nie możesz podjąć pracy, bo opiekujesz się zdrowym dzieckiem, które ma mniej niż 8 lat, lub dzieckiem z niepełnosprawnością, które nie ukończyło 18 lat i jesteś:

  • jego rodzicem,
  • jego rodzicem adopcyjnym,
  • jego rodzicem zastępczym,
  • jego opiekunem prawnym,
  • lub nie jesteś rodzicem, ale wychowujesz i utrzymujesz dziecko.

2. Przysługuje ci ubezpieczenie chorobowe obowiązkowe lub dobrowolne i:

  • masz umowę o pracę,
  • masz umowę agencyjną, umowę zlecenia lub inną umowę o świadczenie usług, także, jeśli pracujesz na podstawie umowy uaktywniającej jako niania,
  • współpracujesz ze zleceniobiorcą,
  • wykonujesz pracę nakładczą na podstawie umowy o pracę nakładczą,
  • prowadzisz działalność pozarolniczą albo współpracujesz z taką osobą,
  • jesteś członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych.

Zasiłek na opiekę nad zdrowym dzieckiem wypłacany jest jednemu rodzicowi. Rodzice muszą między sobą ustalić, które z nich będzie się opiekowało dzieckiem. Nie otrzymasz zasiłku, jeśli w gospodarstwie domowym są inne osoby, które mogą się opiekować zdrowym dzieckiem.

    Ile wynosi zasiłek za opiekę nad zdrowym dzieckiem?

    Zasiłek opiekuńczy wynosi:

    • 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku, czyli średniego wynagrodzenia,
    • przeciętny miesięczny przychód wyliczony na podstawie ostatnich 12 miesięcy i pomniejszony o 13,71 procent (praca na zlecenie, o dzieło lub prowadzenie działalności gospodarczej).

    Zasiłek wypłaca się za każdy dzień, w którym mama lub tata dziecka sprawuje nad nim opiekę, również za dni ustawowo wolne od pracy.

    Co zrobić, aby otrzymać dni na opiekę na zdrowe dziecko: dokumenty

    Aby skorzystać z prawa do opieki nad zdrowym dzieckiem, musisz w zależności od zaistniałej sytuacji skompletować dokumenty:

    • oświadczenie o przyczynie zaistniałej sytuacji, np. zamknięciu żłobka, przedszkola, lub wypełnić formularz ZAS-36;
    • decyzję inspektora sanitarnego o konieczności izolacji dziecka;
    • zaświadczenie lekarskie wystawione na zwykłym druku (np. ZAS-38), które stwierdza, że rodzic dziecka stale opiekujący się dzieckiem jest chory lub leczy się w szpitalu albo z powodu porodu nie może opiekować się dzieckiem;
    • dokument, który potwierdza, że niania lub dzienny opiekun są chorzy (np. wydruku e-ZLA, który niania dostała od lekarza);
    • orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności w przypadku dziecka niepełnosprawnego.

    Niezbędne dokumenty i kopię dowodu osobistego należy złożyć osobiście w jednostce ZUS albo u płatnika składek (np. pracodawcy). Dokumenty możesz także wysłać pocztą.

    Kto wypłaca zasiłek opiekuńczy na opiekę nad zdrowym dzieckiem?

    Świadczenie wypłacane jest w ramach ubezpieczenia chorobowego. Jest finansowane z funduszu ubezpieczeń społecznych w ramach Zakład Ubezpieczeń Społecznych, nawet jeżeli wypłaca je pracodawca.

    Źródło: ZUS, lexlege.pl, przepisy.gofin.pl, tokFM.pl

    Zobacz też:

    Reklama
    Reklama
    Reklama
    Reklama