Urodzenie dziecka a skrócony wymiar czasu pracy i przerwa na karmienie piersią - kto może z nich korzystać?

Jeśli kobieta nie wyobraża sobie powrotu do pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, może skorzystać z urlopu wychowawczego (niestety nie jest on płatny) lub skorzystać z prawa do skróconego wymiary czasu pracy. Na jakich zasadach?

Obniżenie wymiaru czasu pracy - kto może o to wnioskować?

Prawo do obniżenia wymiaru czasu pracy przewiduje art. 1867 Kodeksu pracy. Może z niego skorzystać pracownik, który jest uprawniony do urlopu wychowawczego (tj. wykorzystał w pełnym wymiarze urlop macierzyński, dodatkowy macierzyński oraz rodzicielski) i dodatkowo ma co najmniej sześciomiesięczny staż pracy.

Aby móc skorzystać z prawa do skróconego czasu pracy, należy złożyć u pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy - maksymalnie do 1/2 etatu. Nie ma przepisu określającego minimalną wielkość, o jaką pracownik może zmniejszyć etat. Teoretycznie można obniżyć etat nawet o jedną godzinę pracy w tygodniu czy miesiącu. Czy nie jest to jednak nadużycie prawa? Rozstrzygają o tym każdorazowo sądy pracy.

Warto przeczytać: Kolejna ciąża podczas urlopu wychowawczego – czy należy się zasiłek macierzyński?

Okres korzystania z obniżonego wymiaru czasu pracy

Jeśli chodzi o ramy czasowe, to pracownik może korzystać z pracy w niższym wymiarze maksymalnie do końca okresu, w którym mógłby korzystać z urlopu wychowawczego. Przepisy dotyczące tego typu urlopu pozwalają na maksymalne korzystanie z niego przez okres 36 miesięcy, czyli 3 lata. Co istotne pracownik może korzystać z tego przywileju do ukończenia przez dziecko 5. roku życia. Terminy te dotyczą również skrócenia wymiaru czasu pracy.

Wniosek o skrócenie czasu pracy - do kiedy należy go złożyć?

Wniosku o obniżenie czasu pracy nie trzeba składać bezpośrednio po zakończeniu urlopu rodzicielskiego, lecz w dowolnym momencie. Nie później jednak niż do ukończenia przez dziecko 5. roku życia.

Złożenie wniosku o skrócenie wymiaru czasu pracy powinno nastąpić najpóźniej na dwa tygodnie przed rozpoczęciem wykonywania pracy w obniżonym wymiarze. Niezłożenie wniosku w wyznaczonym terminie nie oznacza utraty uprawnienia.

Zgodnie z regulacją kodeksową w przypadku złożenia wniosku bez zachowania terminu, pracodawca obniża wymiar czasu pracy nie później niż z dniem upływu dwóch tygodni od dnia złożenia wniosku. Do tego czasu pracownica musi wykonywać pracę na dotychczasowych warunkach zawartych w umowie o pracę. Co istotne, złożenie wniosku przez pracownika obliguje pracodawcę do uwzględnienia go i zastosowania w stosunku do niego nowych zasad.

Ochrona stosunku pracy

W świetle art. 1868 Kodeksu pracy pracownicę korzystającą z prawa do obniżenia wymiaru czasu pracy prawo chroni przed rozwiązaniem stosunku pracy (z wyjątkiem sytuacji ogłoszenia upadłości, likwidacji pracodawcy, zwolnienia grupowego oraz wystąpienia przyczyn uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika). Na pracodawcę nałożony został zakaz wypowiadania i rozwiązywania umowy o pracę. Dotyczy to okresu od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy. Gdyby jednak pracownik korzystał z tego uprawnienia przez dłuższy okres, ochroną objęte będzie jedynie pierwszych 12 miesięcy.

Karmienie piersią - przerwa na karmienie

Warto pamiętać, iż kobieta korzystająca z obniżonego wymiaru czasu pracy może złożyć również wniosek o przerwy na karmienie piersią. Pod warunkiem, że nie wykonuje pracy w krótszym wymiarze czasu niż 4 godziny dziennie. Przy maksymalnie 6 godzinach pracy dziennie kobiecie mającej jedno dziecko przysługuje jedna przerwa trwająca pół godziny, a w przypadku dwójki dzieci (i więcej) przysługuje jedna przerwa trwająca 45 minut. Kobieta pracująca 8 godzin dziennie można skorzystać z dwóch przerw po 30 minut lub 45 minut, jeśli ma więcej niż jedno dziecko.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)

Polecamy: Pomieszczenia do odpoczynku dla kobiet w ciąży i karmiących piersią