Rodzaje pisanek: kraszanki, oklejanki, drapanki i inne [FOTO]

Rodzajów pisanek jest wiele. Jest to związane z wielkanocną tradycją malowania jaj, obecną na ziemiach polskich już od X wieku. W naszej kulturze jajko jest symbolem nowego życia i zmartwychwstania. Oznacza nowy początek, niesie ze sobą radość i nadzieję. Dawniej każdy region Polski miał swój tradycyjny sposób zdobienia jaj – nadal różne rodzaje pisanek można oglądać w muzeach etnograficznych. Natomiast w domach robimy pisanki technikami wyniesionymi z domu rodzinnego lub bardziej współczesnymi (mniej czasochłonnymi) sposobami.

Rodzaje pisanek

Pisanka to dzisiaj potoczna nazwa barwnego wielkanocnego jajka. Zapoznaj swoje dziecko z rodzajami jajek wielkanocnych, co nie tylko pogłębi jego wiedzę, lecz także może okazać się zachętą do wspólnego malowania jajek i podtrzymywania pięknej wielkanocnej tradycji. Wspólne dekorowanie jaj to świetny pomysł na zabawę!. Poniżej podpowiadamy, jakie są rodzaje pisanek, które obecnie można zobaczyć w koszyczkach wielkanocnych.

1. Rodzaje jajek wielkanocnych: kraszanki

fot. Adobe Stock

Kraszanki są jednym z najpopularniejszych rodzajów jajek wielkanocnych. Gotuje się je w barwnym wywarze – to sposób na naturalne farbowanie jajek. Aby woda uzyskała pożądany kolor, najczęściej dodaje się do niej różne rośliny. Dzięki łupinom cebuli wywar nabiera brązowego koloru, obierki z buraków barwią wodę na różowo, płatki nagietka – na niebiesko, zaś na zielono barwi młode żyto. Jeśli chcesz, aby twoje jajka były białe, dodaj do wody octu, a jeżeli chciałbyś uzyskać kolor żółty, dosyp curry lub kurkumy.

Kraszanki mają jeden nadany skorupce jaja kolor. Mogą nie być dodatkowo zdobione, ale też kraszankami nazywa się pisanki jednokolorowe, które mają wzory w naturalnym kolorze skorupki jaja. Wzory te wykonywane są poprzez zdrapywanie naniesionego na jajo koloru lub poprzez rysowanie woskiem na niewybarwionym jaju wzorków za pomocą specjalnego rysika. Później takie jajo się barwi, a wosk usuwa. Na zdjęciu powyżej przykład dodatkowo zdobionych kraszanek.

2. Rodzaje pisanek: oklejanki

Jednym z rodzajów pisanek są oklejanki. Jak podpowiada sama nazwa, są to takie jajka, które okleja się np. sitowiem, płatkami ulubionych kwiatów, nitką wełnianej włóczki czy fragmentem tkaniny. Skorupkę jaja można też okleić skrawkami kolorowego błyszczącego papieru – wtedy taka odmiana oklejanki nosi nazwę nalepianki. Tradycyjne nalepianki (z okolic Krakowa lub Łowicza) najczęściej mają kwiatowe zdobienia.

Wbrew pozorom niektóre pisanki wykonane tą techniką są niesamowicie ozdobne, a wyklejone na nich wzory szczegółowe. Na zdjęciu umieszczonym powyżej widać przykład bardzo prostego rodzaju oklejanki. Technika ta daje dużo możliwości twórczych, a do oklejania można użyć dowolnego materiału.

3. Rodzaje pisanek: drapanki

Drapanki mają wzory wydrapywane ostrym narzędziem na zabarwionej wcześniej skorupce jajka. Co ciekawe, taki rodzaj jajek wielkanocnych jest popularny nie tylko w Polsce, lecz także w innych częściach Europy, zwłaszcza w Austrii. Najbardziej znane polskie drapanki pochodzą ze Śląska (nazywane są tam też kroszonkami). Mają misterne koronkowe wzory. Na zdjęciu powyżej przykład drapanek z bardziej współczesnymi zdobieniami.

4. Rodzaje pisanek: ażurki

Ażurki to jedna z bardziej skomplikowanych technik zdobienia jaj. Robi się je z wydmuszek, czyli jaj, z których wydmuchano ich zawartość. Zdobienie samej skorupki jest bardzo pracochłonne i wymaga dużej ostrożności, gdyż bardzo łatwo jest uszkodzić delikatną powłokę jajka. Wzorki wycina się w skorupce wysokoobrotowym wiertłem. Na filmie umieszczonym powyżej widać, jak się to robi i jaki efekt można uzyskać. Gotowa pisanka-ażurek wygląda jak trójwymiarowa koronka.

5. Rodzaje pisanek: jajka decoupage

Pisanki zdobione techniką decoupage’u to jedna z nowocześniejszych metod zdobienia jaj. Polega na przyklejaniu na nie motywu znajdującego się na serwetce. Technika ta jest dość łatwa i nie wymaga zdolności artystycznych. Pisanki zrobione metodą decoupage niewątpliwie będą ciekawą ozdobą wielkanocnego stołu. Można je zrobić na prawdziwych jajach lub na jajkach styropianowych.

6. Rodzaje malowanych jajek: pisanki batikowe

Pisanki zdobione techniką batikową są to jajka wielokrotnie barwione i mają wielokolorowe wzory. Metoda polega na nanoszeniu rozgrzanego wosku na skorupkę jajka za pomocą łepka od szpilki umieszczonej w drewnianym uchwycie. Pokryte woskiem jajko jest barwione, następnie osuszane i ponownie zdobione woskiem. Czynność ta jest kilkakrotnie powtarzana. Na końcu usuwa się wosk, dzięki czemu ukryte pod nim kolory uzyskują żywsze barwy.

Tradycja malowania jajek wielkanocnych

Niewiele osób wie, że w innych kulturach jajko było symbolem mającym przeciwdziałać złym mocom. Wykorzystywano je w wielu obrzędach mających zapewnić szczęście, powodzenie i bezpieczeństwo. Jajko miało za zadanie odpędzać złe duchy, zaś swoją życiodajną siłą obdarowywało nie tylko ludzi, lecz także rośliny i zwierzęta. Jajka były barwione i zdobione po to, aby podarować je najbliższym. W okresie Świąt Wielkanocnych wręczano je, by okazać uczucia sympatii i miłości do obdarowanej nimi osoby.

Zobacz także:

• Jak barwić jajka z dzieckiem?
• Jajka wielkanocne z koronki [WIDEO]
• Pisanki z papieru – zrób je z dzieckiem