Reklama

Baranek to jeden z najważniejszych symboli Wielkanocy. Od zarania dziejów, to właśnie cierpliwe i łagodne jagnięta, owce i baranki bardzo często stanowiły ofiary na przebłaganie bóstw czy bogów. Historia baranka wielkanocnego ma swój początek w Piśmie Świętym. Już w Starym Testamencie mowa jest o tym zwierzęciu jak o ofierze przebłagalnej za grzechy, składanej na ołtarzu.

Reklama

Baranka wielkanocnego wiele osób wkłada do koszyczka wielkanocnego, by następnie umieścić figurkę baranka na stole, wśród tradycyjnych potraw świątecznych. Obok specjalnie posianej na Wielkanoc rzeżuchy lub owsa, lub tradycyjnie – bezpośrednio na tych zielonych roślinach.

Spis treści:

Baranek wielkanocny – jakie ma znaczenie

Przez całe wieki chrześcijaństwa utrwalała się tradycja, według której baranek wielkanocny symbolizuje:

  • ofiarę,
  • łagodność (uległość),
  • czystość,
  • niewinność,
  • niezasłużone cierpienie,
  • triumf życia nad śmiercią.

Przede wszystkim jednak baranek wielkanocny to symbol Jezusa, który ofiarował swe życie podczas męki na krzyżu, a po trzech dniach zmartwychwstał. Zmartwychwstanie Chrystusa świętujemy w Wielkanoc, najważniejsze święto chrześcijańskie.
Baranek jako symbol ofiary i związek z ogniem (łac. agnus – baranek, sanskr. agni – ogień) oznacza odnawianie się świata.

Baranek wielkanocny w Biblii – symbolika

„Baranek Boży” lub po prostu „baranek” bardzo często pojawia się na kartach Starego lub Nowego Testamentu. Między innymi:

  • w Księdze Wyjścia, gdzie ofiarą są dwa barany (Wj 29,38-42)
  • w Księdze Liczb, gdzie ofiarą w czas szabatu są jagnięta bez skazy (Lb 28,3-8)
  • w Księdze Ezechiela, gdzie ofiarą jest sześć baranków bez skazy i jeden baran bez skazy (Ez 46,13-15)
  • w Ewangelii św. Jana, gdy Jan Chrzciciel mówi: „Oto baranek boży, który gładzi grzechy świata” (J, 1, 29)
  • w 1. Liście św. Piotra: „Wiecie bowiem, że z waszego, odziedziczonego po przodkach, złego postępowania zostaliście wykupieni nie czymś przemijającym, srebrem lub złotem, ale drogocenną krwią Chrystusa, jako baranka niepokalanego i bez zmazy” (1 P 1,18-19)
  • w Apokalipsie św. Jana – baranek pojawia się aż 28 razy.

Baranek w Biblii oznacza zarówno nieskazitelną ofiarę (bez skazy, bez zmazy), jak i sługę bożego (hebrajskie słowo talia można przetłumaczyć jako baranek albo jako niewolnik).

Baranek wielkanocny w polskich święconkach – historia

Baranek paschalny w polskich koszyczkach ze święconką pojawił się około XVII wieku. Dawniej gospodynie przygotowywały go samodzielnie – z masła, cukru lub masy marcepanowej. Dziś najczęściej kupuje się gotową, cukrową figurkę.

Baranek wielkanocny może stać lub leżeć. Często ma czerwoną chorągiewkę, na której czasem widoczny jest złoty krzyż. Oznacza to ofiarę, cierpienia i zwycięstwa – chorągiewka to symbol Chrystusa Zmartwychwstałego, triumfującego nad śmiercią.

Baranki z masła lub ciasta, które powstają dzięki specjalnym formom i towarzyszą nam podczas wielkanocnego śniadania, nie zawsze mają chorągiewkę. Są nieco większe od tych przeznaczonych do koszyczka wielkanocnego. Chorągiewkę czasem zastępują wstążeczki zawiązane na szyi baranka na kokardkę (czerwone lub w innym kolorze).

Baranek wielkanocny – ciekawostki

O ile w uboższych domach podczas świąt wielkanocnych przygotowywano baranki paschalne z produktów spożywczych, arystokraci dekorowali stoły figurkami baranków z porcelany, srebra, złota i kamieni szlachetnych.

Zgodnie z tradycją, baranek wielkanocny powinien stać lub leżeć na „trawce” z owsa lub rzeżuchy.

Poświęcone baranki paschalne dawniej przechowywano aż do kolejnej Wielkanocy, by w Wielką Sobotę spalić je w piecach. Wierzono, że w ten sposób można zapewnić sobie udane wypieki nie tylko na święta wielkanocne, ale przez cały rok.

Być może część z nas pamięta, że jako dzieci otrzymywaliśmy od rodziców lub dziadków baranki wielkanocne z cukru jako prezent z okazji Wielkanocy.

Źródła:
J. E. Cirlot: Słownik symboli. Kraków 2006
J. Nastałek: Chrystus-Baranek Boży w liturgii. Implikacje dogmatyczne. „Chrystus w liturgii” 2019
J. Ratzinger: Tajemnica Jezusa Chrystusa. Kielce 1994

Zobacz także:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama