Reklama

Nawet jeśli wiesz, czym jest przymiotnik, czasem warto utrwalić sobie wiedzę, na jakie pytania odpowiada (i czy ma to znaczenie na zapis małą lub wielką literą) oraz przez co się odmienia. Nie mówiąc o stopniowaniu, które może sprawiać nie lada kłopot.

Reklama

Spis treści:

Co to jest przymiotnik? Przez co się odmienia?

Przymiotnik to część mowy, która odmienia się przez: liczby, rodzaje i przypadki.

Przymiotniki określa cechy:

  • ludzi, np. Ten miły, starszy pan prowadził antykwariat.
  • roślin, np. W gałęziach ciemnozielonych świerków hulał wiatr.
  • rzeczy, np. Przydałby się jakiś nowy zeszyt.
  • zjawisk, np. Co za straszna burza!
  • pojęć, np. To jest prosta definicja.
  • stanów, np. Karolowi towarzyszył ogromny zachwyt.

Przymiotniki „lubią” rzeczowniki i bardzo często występują bardzo blisko nich.

Dzięki przymiotnikom możemy opisywać:

  • kształty, np. okrągły (plac, tort, rok)
  • smaki, np. słodki (batonik, bobas, upominek)
  • kolory, np. różowy (balonik, plecak, flamaster)
  • rozmiary, np. mały (chłopiec, stół, ziemniak)
  • temperaturę, np. ciepły (poranek, kwiecień, tost)
  • materiały, np. bawełniany (T-shirt, podkoszulek, kokon)
  • cechy charakteru, np. przyjazny (kolega, wychowawca, źrebak).

Uwaga: przymiotnika (który jest częścią mowy) nie należy mylić z przydawką (która jest częścią zdania).

Na jakie pytania odpowiada przymiotnik?

Jeśli wiesz, co to jest przymiotnik, łatwo uzmysłowisz sobie, że odpowiada on na pytania dotyczące cech rzeczowników:

  • jaki, jaka, jakie? (np. ładny, urocza, maleńkie)
  • czyj, czyja, czyje? (np. mój, twoja, Ani)
  • który, która, które? (np. piąty, ostatnia, przedostatnie)

W tym miejscu warto zaznaczyć, że przymiotniki jakościowe, czyli te odpowiadające na pytania: jaki? jaka? jakie? piszemy małą literą, nawet jeśli pochodzą od nazwy własnej (np. Kraków – krakowski, Bieszczady – bieszczadzka, Mazury – mazurskie), np.

  • Uważam, że strój krakowski jest ładniejszy niż łowicki.
  • Nasza bieszczadzka przygoda trwała za krótko.
  • Czy widziałeś już wszystkie największe jeziora mazurskie?

Należy jednak pamiętać, że wielką literą piszemy przymiotniki gdy:

  • Są na początku nowego zdania, np. Piękne są te czerwone korale.
  • Stanowią część nazwy własnej, np. Morze Bałtyckie, Tatry Zachodnie, Kąty Rybackie
  • Są to przymiotniki dzierżawcze (czyli te, które odpowiadają na pytania: czyj, czyja, czyje?), np. Szekspirowski dramat (dramat – czyj? Szekspira), Sienkiewiczowska trylogia (trylogia – czyja? Sienkiewicza), Zosina sukienka (sukienka – czyja? Zosi)

Wielką literą piszemy również przymiotniki dzierżawcze w listach czy wiadomościach tekstowych: Twoja, Pańska, Wasze (np. Kochana Mamo, wiesz, że Twoje słowa są dla mnie ważne… Panie Piotrze, Pański pies znów głośno szczekał na klatce… Drodzy Przyjaciele, Wasze odwiedziny zapamiętamy na bardzo długo…)

Rodzaj przymiotnika

Przymiotnik może występować w rodzaju:

  • męskim, żeńskim lub nijakim – jeśli występuje w liczbie pojedynczej
  • męskoosobowym lub niemęskoosobowym – jeśli występuje w liczbie mnogiej.

Rodzaj męski przymiotnika – np. ładny (dom), dobry (pies), smaczny (obiad), kolorowy (namiot).
Rodzaj żeński przymiotnika – np. ładna (dziewczyna), dobra (kanapka), smaczna (czekolada), kolorowa (parasolka)
Rodzaj nijaki przymiotnika – np. ładne (kociątko), dobre (serce), smaczne (danie)
Rodzaj męskoosobowy przymiotnika – np. ładni (chłopcy), dobrzy (ratownicy),
Rodzaj niemęskoosobowy przymiotnika – np. ładne (dziewczyny), dobre (ratowniczki), smaczne (konfitury)

Stopniowanie przymiotnika

Przymiotniki mogą występować w stopniu:

  • równym, np. ciepły (sweter)
  • wyższym, np. cieplejszy (sweter)
  • najwyższym, np. najcieplejszy (sweter)

Wiele przymiotników łatwo stopniować, ale są i takie, których stopień wyższy i najwyższy wymaga dodatkowego słówka, a dokładnie: przysłówka bardziej lub najbardziej, np.

  • pustynny (krajobraz)
  • bardziej pustynny (krajobraz)
  • najbardziej pustynny (krajobraz)

Czasami sprawa komplikuje się na tyle, że przymiotnik wymaga stopniowania nieregularnego, czyli w stopniu wyższym lub najwyższym zyskuje formę w niczym niepodobną do formy w stopniu równym, np.

  • dobry (samochód)
  • lepszy (samochód)
  • najlepszy (samochód)

Teraz już wiesz, czym jest przymiotnik i jak ważną rolę pełni gramatyce języka polskiego. Jeśli chcesz utrwalić sobie informacje na temat przymiotnika – poćwicz, podając własne przykłady odmiany przymiotników w różnych rodzajach oraz stopniach.

Zobacz także:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama