Żelazo w ciąży odgrywa ważną rolę. Tymczasem jak wynika z badań Instytutu Matki i Dziecka, niedobór żelaza występuje u 20 proc. kobiet w wieku rozrodczym. Z kolei przyjęte przez WHO kryteria wskazują na to, że w Polsce na niedokrwistość cierpi ponad 25 proc. ciężarnych. Przyczyną takiego stanu rzeczy są złe warunki socjoekonomiczne, niedostateczna podaż żelaza w diecie i jego niska wchłanialność, duża aktywność rozrodcza kobiet i obfite miesiączkowanie.
Spis treści:
Anemia w ciąży jest częstym zjawiskiem. Co trzecia kobieta w Polsce ma zbyt niski poziom żelaza. Niedokrwistość objawia się ogólnym pogorszeniem funkcjonowania organizmu. Niedobór żelaza w ciąży najlepiej wykazują wyniki comiesięcznych badań krwi, a najczęstsze widoczne i odczuwalne anemii w ciąży to:
Jednak to tylko niektóre z objawów niedoboru żelaza w ciąży. Jak wykazały badania, u polskich kobiet (podobnie jak i u kobiet w innych krajach rozwiniętych) często dochodzi do niedoborów żelaza. Ze względu na duże zapotrzebowanie na ten pierwiastek nadmiar żelaza w ciąży raczej się nie zdarza.
Każda kobieta w ciąży ma badaną krew, jednak braki żelaza nie zawsze ujawniają się w zwykłej morfologii (prawidłowy poziom hemoglobiny nie musi świadczyć o właściwym stężeniu żelaza). Jeśli lekarz podejrzewa u ciebie niedostatek żelaza, może zlecić dodatkowe badanie – oznaczenie jego poziomu w surowicy krwi.
Poniżej podajemy normy dla kobiet ciężarnych. Wynik poniżej nich wskazuje na anemię i niedobory żelaza:
Zapotrzebowanie na żelazo w ciąży zmienia się z trymestru na trymestr. I tak, dla kobiety o masie ciała około 55 kg, dzienne zapotrzebowanie na żelazo wynosi:
Największe zapotrzebowanie na żelazo w ciąży występuje w ostatnich 6-8 tygodniach przed terminem porodu i sięga 10 mg na dobę.
Kobiety w wieku 19-50 lat powinny dziennie przyjmować ok. 18 mg żelaza. Co prawda ich zapotrzebowanie wynosi jedynie 1,4 mg, ale ze względu na słabą przyswajalność tego pierwiastka dawkę dostarczaną w diecie trzeba odpowiednio zwiększać. W ciąży zapotrzebowanie na żelazo wzrasta do 27 mg. Z twojego organizmu spora ilość żelaza przenika do łożyska i tkanek dziecka. Produkujesz też znacznie więcej krwi, a żelazo jest niezbędne, by powstała hemoglobina – ten jej składnik, który rozprowadza tlen. Dieta, nawet odpowiednio zbilansowana, często nie zapewnia przyszłej mamie i dziecku wystarczających ilości żelaza.
Z jedzenia wchłaniane jest zwykle zaledwie 10-15 procent żelaza. Organizm kobiety w ciąży zaczyna więc wykorzystywać rezerwy. U wielu kobiet nie są one jednak duże, do ich zubożenia przyczyniają się między innymi obfite miesiączki przed ciążą.
Kiedy jesteś w ciąży, brak żelaza może mieć poważniejsze konsekwencje. Duża anemia w ciąży może zagrażać rozwojowi dziecka – żelazo w ciąży ma naprawdę duże znaczenie dla ciebie (nie możesz przecież pozwolić sobie na gorszą formę) i dla dziecka (od tego zależy jego zdrowie).
Według lekarzy niedokrwistość z niedoborów żelaza w ciąży może sprzyjać powstaniu powikłań takich jak:
Bardzo często lekarze decydują się na suplementację żelaza u ciężarnych, zwłaszcza jeśli wyniki badań krwi wskazują na niedokrwistość. Preparat przepisany przez ginekologa może zawierać wyłącznie żelazo lub żelazo wraz z witaminą C, która wspomaga wchłanianie się tego pierwiastka, albo może to być preparat wieloskładnikowy – z żelazem, witaminami, kwasem foliowym. Dawkowanie wybranego suplementu zależy od lekarza, jednak bardzo ważny jest też sam sposób przyjmowania preparatów z żelazem.
Najlepiej wchłania się żelazo z suplementów przyjmowanych na czczo lub między posiłkami. Jeśli suplementacja spowoduje skutki uboczne, można wówczas zacząć przyjmować żelazo wraz z posiłkami, jednak wtedy mniejsza jego ilość zostanie przez organizm przyswojona.
Najczęstsze niepożądane skutki uboczne przyjmowania żelaza, które warto skonsultować z lekarzem, to: bóle brzucha, nudności, wymioty, zaparcia, czarny stolec, ogólne zmęczenie, osłabienie, świąd skóry, pokrzywka, owrzodzenia jamy ustnej.
W przypadku braku skuteczności leczenia niedokrwistości z braku żelazu w ciąży preparatami doustnymi stosuje się zastrzyki z żelaza.
Żelazo wchodzi w skład wielu suplementów witaminowych i witaminowo-mineralnych przygotowanych dla kobiet w ciąży. Przepisuje się je kobietom w ciąży nie tylko po to, by nie dopuścić do powstania niedoborów w ciąży, ale także po urodzeniu dziecka – u wielu kobiet po porodzie ujawniają się niedobory żelaza. Przyczynia się do nich m.in. karmienie piersią, stres związany z nową sytuacją, niedosypianie, przemęczenie itp. Kobieta w połogu wymaga szczególnego traktowania!
Zgodnie z nielicznymi badaniami naukowymi, wchłanianie związków żelaza zawartych w suplementach nie jest jednakowe. Najlepiej wchłaniają się sole żelaza dwuwartościowego z preparatów dla ciężarnych. Gorsze wchłanianie odnotowano w przypadku soli trójwartościowych. Dlatego, jeśli lekarz nie zaleci konkretnego preparatu, warto porównać skład produktów w aptece i sięgnąć po ten suplement, który zawiera łatwiej przyswajalny składnik.
Odpowiednia dieta przy niedoborach żelaza w ciąży może dostarczać organizmowi więcej naturalnego żelaza, dlatego ciężarna powinna zadbać o pełnowartościowe jedzenie i o to, aby jej jadłospis zawierał produkty bogate w żelazo. Najwięcej żelaza zawierają produkty mięsne (wołowina, wieprzowina, drób) – występuje w nich tzw. żelazo hemowe, najlepiej przyswajane przez organizm.
Dobrym źródłem żelaza są również ryby, żółtko jaj, rośliny strączkowe, rodzynki, morele, orzechy, papryka, natka pietruszki. Jeśli masz anemię ciężarnych, zwróć szczególną uwagę na witaminę C. Dzięki niej jest ono lepiej przyswajane. Staraj się wprowadzić do swojej diety produkty, które ją zawierają, np. sok pomarańczowy, lemoniadę (woda z wyciśniętym sokiem z cytryny). Duże ilości witaminy C znajdziesz też w papryce, natce pietruszki, brokułach, pomidorach, truskawkach, czarnych porzeczkach. W przemianie żelaza w organizmie istotny jest też kwas foliowy.
Źródło: Kubik Paweł, Leibschang Jerzy, Kowalska Bożena,Laskowska-Klita Teresa, Stanisławska Anna, Chełchowska Magdalena, Maciejewski Tomasz. Badanie gospodarki żelazem u kobiet w przebiegu ciąży niepowikłanej oraz we krwi pępowinowej ich dzieci Nr 5/2010358 Ginekol. Pol. 2010, 81, 358-363
Zobacz też:
Cukrzyca ciążowa może powodować zagrożenia, zarówno dla dziecka, jak i mamy. Jest ona związana ze zmianami hormonalnymi i zazwyczaj mija po porodzie. Nie wolno jednak jej lekceważyć, gdyż skutki cukrzycy ciążowej mogą być bardzo niebezpieczne, mogą nawet doprowadzić do śmierci płodu. Spis treści: Cukrzyca ciążowa: zagrożenia Cukrzyca ciążowa - skutki Cukrzyca ciążowa - zagrożenie dla dziecka Cukrzyca ciążowa - śmierć płodu Mity na temat cukrzycy ciążowej Fakty na temat cukrzycy ciążowej Co sprzyja cukrzycy ciążowej? Cukrzyca ciążowa: zagrożenia Cukrzycę ciążową trzeba leczyć, by zmniejszyć zagrożenia, które się z nią wiążą. Czym grozi cukrzyca w ciąży? Skutki nieleczonej cukrzycy ciążowej, które mogą wystąpić u dziecka to: zahamowanie wzrostu płodu, makrosomia , hipoglikemia, niedobór żelaza , zaburzenia oddychania, ryzyko zmian zakrzepowych, zaburzenia neurologiczne, zaburzenia kardiologiczne, otyłość dzieci w życiu dorosłym. Cukrzyca ciążowa - skutki Nieleczona cukrzyca ciążowa może być niebezpieczna dla ciebie (sprzyja bowiem powstawaniu zakażeń układu moczowego, dróg rodnych). Zdarza się również, że cukrzyca nie ustępuje po porodzie. Może się okazać, że w czasie porodu noworodek, który jest wyjątkowo duży - nie mieści się w kanale rodnym. Dziecko po porodzie może mieć również głębokie niedocukrzenie (maluch jest przyzwyczajony do tego, że przy każdym posiłku otrzymuje duże ilości glukozy). Nadmiar cukru niekorzystnie wpływa również na pracę łożyska – może dojść nawet do zgonów wewnątrzmacicznych dzieci. Cukrzyca ciążowa - zagrożenie dla dziecka Faktem jest, że cukrzyca ciążowa wpływa niekorzystnie na zdrowie malucha, jednak ryzyko powikłań...
