Każdy przypadek śmierci przy porodzie odbija się wielkim echem, nie tylko w mediach. W XXI wieku, gdy mamy do czynienia z wielkim postępem medycyny, bardzo trudno pogodzić się z faktem, że kobieta, która ma dać życie, je traci. Śmierć podczas porodu to wielki wstrząs dla rodziny, ale też poruszająca informacja dla wszystkich. Jesteś w ciąży, zastanawiasz się, dlaczego tak się dzieje? O tym, jakie ryzyko wiąże się z wydaniem dziecka na świat, pytamy eksperta, dr Marzenę Jurczak-Czaplicką, ginekolog położnik z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie, która m.in. opiekuje się kobietami w ciążach powikłanych.
– Zacznę od tego, że nigdzie na świecie nie udało się osiągnąć zerowej śmiertelności podczas porodu, nawet zapewniając kobietom najwyższy poziom opieki. W Polsce, podobnie jak i w innych krajach rozwiniętych, dochodzi do zaledwie 4–5 zgonów na 100 tys. porodów i tej wartości nie udaje się zmniejszyć. Mówię zaledwie, choć chciałabym mocno podkreślić, że każda śmierć przy porodzie to wielki dramat. Zwykle tracimy bardzo młodą kobietę, z czym nie możemy się tak po prostu po ludzku pogodzić. Ale musimy pamiętać, że są to sytuacja ekstremalnie rzadkie.
– Do głównych przyczyn umieralności okołoporodowej należy krwotok położniczy, powikłania ciężkiego nadciśnienia tętniczego, które pojawia się w ciąży, czyli tzw. rzucawki ciążowej oraz powikłanie, które nazywa się HELLP i jest związane z uszkodzeniem wątroby. Śmierć przy porodzie może być również spowodowana zatorem naczyń. Na ostatnim miejscu znajdują się zakażenia, które zdarzają się najrzadziej.
– Przyszła mama nie ma za bardzo wpływu na to, czy wystąpi u niej krwotok okołoporodowy, czy nie, za to my, lekarze, wiemy, że większym ryzykiem obarczone są bardzo młode ciężarne i te po 40. roku życia. Również kobiety, które wielokrotnie rodziły, wymagają innego nadzoru, niż rodzące po raz pierwszy. Dotyczy to także pań, które spodziewają się bliźniąt czy trojaczków. Niepokojącą sprawą jest również wysoki odsetek cięć cesarskich. Mimo tego, że medycyna i anestezja bardzo idą do przodu to ryzyko związane z operacją, jaką jest cesarskie cięcie, jest nadal większe niż to, które niesie poród fizjologiczny.
– Mogę je zapewnić, że w naszym kraju mamy naprawdę dobrą opiekę okołoporodową. Jeżeli pacjentka jest pod dobrą opieką lekarską w trakcie ciąży, to część czynników powodujących ryzyko jesteśmy w stanie wychwycić i przed porodem przewidzieć różne sytuacje, na które możemy mieć wpływ. Nie powinnyśmy bać się porodu, pamiętajmy o tym, że znakomita większość z nas urodzi bez żadnych strasznych powikłań.
Zobacz też:
Cesarskie cięcie jest wykonywane najczęściej z powodu zaburzeń tętna płodu podczas porodu (to oznaka niedotlenienia), zakażenia wewnątrzmacicznego, nieprawidłowego postępu porodu lub niewłaściwego ułożenia dziecka. Częstym wskazaniem do cesarskiego cięcia jest również nagły krwotok spowodowany przedwczesnym oddzieleniem łożyska lub tzw. łożyskiem przodującym. Wskazania do cesarskiego cięcia Polskie Towarzystwo Ginekologiczne dzieli wskazania do cesarki na położnicze i pozapołożnicze. Położnicze są związane zarówno ze stanem dziecka, jak i z matki. W przypadku dziecka wskazaniem jest np. nieprawidłowe położenie płodu (dzieje się tak, gdy częścią przodującą nie jest główka dziecka, a jego pośladki lub miednica). Cesarskie cięcie jest zalecane również w przypadku porodu przedwczesnego, gdy poród naturalny niesie za sobą zbyt duże ryzyko uszkodzenia płodu. Wykonuje się je też, gdy tętno dziecka jest zbyt wolne i w przypadku braku prawidłowej czynności skurczowej macicy. Wskazaniem do zabiegu jest także wypadnięcie pępowiny, przedwczesne odklejenie łożyska, podejrzenie krwotoku wewnętrznego na skutek pęknięcia macicy oraz dystocja szyjkowa. Wśród wskazań do cc z uwagi na stan matki wymienia się ciężki stan przedrzucawkowy (czyli obecność tzw. zatrucia ciążowego, inaczej gestozy), odwarstwienie siatkówki, zmiany naczyniowe na dnie oka, patologie położnicze w obrębie miednicy i kręgosłupa. Nie bez znacznie są także choroby neurologiczne i tokofobia , czyli patologiczny lęk przed porodem zaliczany do chorób psychicznych. Lekarz może również zadecydować o przeprowadzeniu cięcia cesarskiego, gdy kobieta mierzy się z ciężkimi chorobami układu krążenia i płuc. Wskazania do cesarskiego cięcia występujące podczas porodu: lista Nieprawidłowe rozwieranie się szyjki macicy podczas porodu; Słaba akcja skurczowa, która może...
Gdy słuchamy porodowych historii, czasem pojawia się w nich wątek, że lekarz odmówił wykonania cesarskiego cięcia , ponieważ było już na nie za późno. Sprawdzamy, w jakich sytuacjach rzeczywiście nie można zakończyć porodu operacyjnie, choć takie rozwiązanie było wcześniej brane pod uwagę. Co jest powodem nieplanowanej cesarki? Wskazania do planowego cesarskiego cięcia są jasno określone – mówi dr Marzena Jurczak-Czaplicka, ginekolog położnik z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. – Mogą wynikać z kondycji lub położenia płodu, a także ze stanu zdrowotnego lub budowy anatomicznej jego mamy. Ale w trakcie porodu mogą ujawnić się również inne przesłanki do jego operacyjnego zakończenia , wyjaśnia ekspertka. Są to między innymi: zaburzenia tętna dziecka, brak postępu w I, a czasem także w II okresie porodu. Kiedy jest za późno na cesarskie cięcie? Może się jednak zdarzyć, że poród jest już tak dalece zaawansowany, a główka dziecka znajduje się na tyle nisko w kanale rodnym (w II okresie porodu), że przy zaburzeniach w zapisie KTG dla dziecka korzystniejsze jest użycie próżniociągu położniczego lub kleszczy – tłumaczy dr Jurczak-Czaplicka. Lekarka podkreśla, że decyzja o sposobie zakończenia porodu jest zawsze poprzedzona badaniem położniczym, które pozwala wybrać najkorzystniejszą metodę i dla zdrowia dziecka, i dla rodzącej. Zobacz też: Cesarskie cięcie krok po kroku Jak wygląda poród przez cesarskie cięcie? [WIDEO]
Już prawie połowa ciąż w Polsce kończy się cesarskim cięciem – pokazuje raport fundacji Rodzić po Ludzku . W wielu przypadkach cesarskie cięcie jest wykonywane niepotrzebnie, co ma ogromny wpływ na całe życie dziecka - mówi dr n. med. Barbara Baranowska z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Część kobiet chce rodzić przez cesarskie cięcie, bo uważa, że to bezpieczniej dla dziecka. A pani twierdzi, że cesarskie cięcie może zmienić u dziecka ekspresję genów? Jeśli patrzymy efekt krótkoterminowy, to rzeczywiście wydaje się dobry: dziecko rodzi się z 10 punktami w skali Apgar , matka jest w dobrym stanie. Tylko za jakiś czas okazuje się, że dziecko ma alergię, astmę, jest otyłe, ma trudności w nauce, w nawiązywaniu relacji z innymi osobami. Jeśli cesarskie cięcie jest konieczne, trzeba je wykonać. Ale niepotrzebne interwencje podczas porodu powodują ryzyko powikłań u dziecka. Dlaczego niepotrzebna cesarka jest tak zła dla dziecka? Mogę powiedzieć jako biolog: wszystko, co dzieje się w trakcie porodu, wpływa na ekspresję genów , a ściślej mówiąc na metylację DNA. Na poziomie komórkowym widzimy, że u dzieci urodzonych przez cesarskie cięcie obniża się poziom leukocytów (białych krwinek) i innych czynników mających wpływ na układ odpornościowy. Osłabia to go. Dlatego u dzieci urodzonych przez cesarskie cięcie reakcja układu immunologicznego będzie słabsza w przypadku infekcji. Czytaj też: Jak rodzaj porodu wpływa na odporność dziecka Odporność jest słabsza, bo dziecko nie przeszło przez kanał rodny i nie zetknęło się z bakteriami? Nie tylko. Bakterie w kanale rodnym mają rzeczywiście wpływ na odporność dziecka, ale nie tylko to jest ważne. Ważnym czynnikiem jest też stres . W porodzie naturalnym narasta on w trakcie porodu, organizm sobie z tym radzi. Dziecko adaptuje się do niego. W przypadku cesarskiego cięcia...
