Bezpłodność a niepłodność: czym się różnią?

Bezpłodność i niepłodność nie są wymiennymi terminami, choć często tak się ich używa. Różnice powinni poznać szczególnie ci, którzy bezskutecznie starają się o dziecko. Kiedy udać się do lekarza w kierunku diagnozy bezpłodności lub niepłodności, a także jak wygląda leczenie?

Co to jest bezpłodność?

Bezpłodność jest trwałą niezdolnością do poczęcia dziecka. Jeśli kobieta lub mężczyzna cierpi na bezpłodność, leczenie farmakologiczne nie pomoże w poczęciu dziecka. Jedynym sposobem na cieszenie się potomstwem jest zapłodnienie pozaustrojowe (in vitro), ewentualnie adopcja.

Bezpłodność a niepłodność

Bezpłodność jest cechą trwałą i – zgodnie z obecnie posiadanym stanem wiedzy medycznej i farmakologicznej – nieuleczalną. Z kolei niepłodnością zgodnie z definicją WHO nazywa się stan, w którym niezdolność zajścia w ciążę lub spłodzenia dziecka są odwracalne. Niepłodność, w przeciwieństwie do bezpłodności, da się leczyć. Niezbędne jest wykonanie szeregu badań, by poznać jej przyczynę.

O niepłodności można mówić, jeśli po 12 miesiącach starań o dziecko (regularnego współżycia bez zabezpieczenia 3-4 razy w tygodniu) nadal nie dochodzi do zapłodnienia. Oczywiście, nie każdą sytuację da się zmierzyć tą samą miarą. Jeśli kobieta skończyła 35 lat, warto zasięgnąć porady lekarza wcześniej, niż po roku starań, opowiedzieć mu o swoich planach, przeprowadzić podstawowe badania. Leczenie może potrwać, dlatego nie warto odwlekać tego momentu zbyt długo.

Przyczyny bezpłodności: jak można stać się bezpłodnym?

Do przyczyn bezpłodności u kobiet należą:

• brak macicy,
• brak jajników,
• wczesna menopauza.

W przypadku męskiej bezpłodności mogą to być powikłania po przebytej (także w dzieciństwie) chorobie. Jedną z niebezpiecznych chorób, mogących prowadzić do powikłań groźnych dla męskiej płodności, jest świnka. Bezpłodni staja się również mężczyźni, którzy stracili jądra, np. w wyniku wypadku lub podczas operacji, a także gdy w wyniku mechanicznego urazu zostały nieodwracalnie uszkodzone nasieniowody.

Jak rozpoznać bezpłodność i niepłodność?

Diagnostyka zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn rozpoczyna się od wywiadu lekarskiego. Lekarz pyta o ogólny stan zdrowia pacjenta lub pacjentki, urazy, choroby, na które obecnie choruje oraz te przebyte w przeszłości. Pojawiają się również pytania o zażywane leki, stosowane używki czy styl życia.

Następnie w przypadku kobiet przeprowadzane jest badanie ginekologiczne (fizykalne i obrazowe). Konieczne jest także wykonanie szeregu badań: m.in. hormonalnych (estrogeny, FSH, prolaktyna czy hormony tarczycowe), często bywa zlecane badanie AMH, które pozwala określić tzw. rezerwę jajnikową. W przypadku mężczyzn bada się jądra, sprawdza się nasienie (oceniana jest ilość plemników, ich żywotność i ruchliwość). Lekarz często zleca także badania genetyczne i wykluczające różne choroby zakaźne.

Przyczyny niepłodności

Przyczyn niepłodności jest wiele, różnią się one u kobiet i mężczyzn. Często u kobiet są to:

• zaburzenia hormonalne lub zaburzenia jajeczkowania,
• torbiele jajników i mięśniaki macicy,
• przyjmowanie niektórych leków,
• endometrioza,
• zespół policystycznych jajników,
• choroby nowotworowe, radio- i chemioterapia,
• wady anatomiczne, takie jak wady budowy jajowodów lub macicy, tyłozgięcie macicy,
• zabiegi chirurgiczne (skutki uboczne operacji w obrębie jamy brzusznej np. zrosty unieruchamiające jajowód).

U mężczyzn najczęstszymi przyczynami niepłodności są:

• zaburzenia hormonalne,
• przeciwciała przeciwplemnikowe,
• wady wrodzone i wady nabyte jąder, prącia i dróg wyprowadzających nasienie,
• nowotwory, radio- i chemioterapia,
• przyjmowanie niektórych leków,
• stosowanie używek,
• uwarunkowania genetyczne.

Przyczyn niepłodności jest dużo więcej, każdy przypadek jest inny i podchodzi się do niego indywidualnie. Dlatego jeśli macie problemy z zajściem w ciążę, nie zwlekajcie, zasięgnijcie porady lekarza jak najszybciej.

Leczenie niepłodności

Leczenie niepłodności musi mieć indywidualny przebieg. Kluczem do sukcesu jej leczenia jest postawienie prawidłowej diagnozy i dobranie odpowiedniej terapii. Bardzo często leczenie obejmuje parę, a nie tylko niepłodną kobietę lub niepłodnego mężczyznę. Można wyróżnić następujące grupy metod leczenia niepłodności:

• leczenie farmakologiczne – obejmuje głównie podawanie preparatów hormonalnych;
• leczenie chirurgiczne – zabiegowa korekta wad w budowie narządów rozrodczych, usuwanie mięśniaków, czy zrostów;
• techniki rozrodu wspomaganego medycznie: ART (traktuje się jako metodę ostatniej szansy po wyczerpaniu innych, mniej inwazyjnych metod leczenia niepłodności).

Zobacz także:

• Jedzenie ich zwiększa płodność - potwierdzają to najnowsze badania
• Histeroskopia - zabieg ginekologiczny poprawiający płodność kobiety
• Progesteron – hormon odpowiedzialny nie tylko za płodność