Na czym polega bezmózgowie? Wyjaśniamy
Odpowiadamy na pytania: czym jest bezmózgowie, skąd się bierze, kiedy można je wykryć i jakie są jego skutki.
Bezmózgowie (anencefalia) jest wadą rozwojową cewy nerwowej. Powstaje w pierwszych tygodniach rozwoju płodu. W polce każdego roku rodzi się ok. 700 dzieci z bezmózgowiem.
Przyczyny bezmózgowia
Dokładnie nie wiadomo, co powoduje tę wadę. Podejrzewa się, że mogą to być czynniki genetyczne i środowiskowe, np. działanie szkodliwych substancji chemicznych czy promienia jonizującego.
Rodzaje bezmózgowia i ich objawy
Wyróżnia się dwa typy anencefalii:
Bezmózgowie całkowite
Narzędzia dla rodziców mamotoja.pl
Jak rozwija się dziecko w twoim brzuchu Czytaj więcej
Jest skutkiem braku rozwoju lub zniszczenia fragmentu płytki nerwowej, z której w normalnych warunkach rozwija się mózg. U płodu nie rozwija się także pokrywa czaszki oraz zawiązki pęcherzyków wzrokowych, wskutek czego dochodzi do tzw. bezocza. Wspomnianym wadom towarzyszą też często: przepukliny oponowo-rdzeniowe oraz niewykształcenie się tarczycy, przysadki i nadnerczy oraz wady kończyn. Bezmózgowie całkowite powstaje przed 3 tygodniem życia płodowego.
Dzieci nim dotknięte rodzą się martwe. Najczęściej są pozbawione kostnej okrywy mózgu, przez co widoczny jest miękki, żywo czerwony worek łącznotkankowy.
Bezmózgowie częściowe
Wada powstaje nieco później, bo między 3 i 4 tygodniem życia płodowego. Płód może mieć zawiązki pęcherzyków wzrokowych. Często istnieje też pęcherzyk mózgowy odpowiadający za rozwój tyłomózgowia. Dzieci z tą wadą także rodzą się bez czaszki. Dzieci z bezmózgowiem częściowym przeżywają od kilku godzin (najczęściej) do kilku miesięcy (rzadko) od porodu.
Częstość występowania anencefalii
Do bezmózgowia dochodzi w 1 na 1000 ciąż. Większość płodów ulega samoistnemu poronieniu, dlatego dzieci z bezmózgowiem rodzi się znacznie mniej – 1 na 100 tysięcy porodów.
Przyczyny bezmózgowia
Poza nie do końca poznanymi przyczynami genetycznymi, o powodowanie tej wady podejrzewa się:
- niedobory kwasu foliowego u matki,
- cukrzyca i otyłość matki,
- działanie leków, np. niektórych preparatów przeciwpadaczkowych,
- przegrzanie płodu w wyniku np. wysokiej gorączki matki.
Zobacz także: Czynniki ryzyka w ciąży – tego unikaj!
Wykrywanie bezmózgowia
Wadę można wykryć jeszcze podczas życia płodowego. Bezmózgowie może sugerować wzrost stężenia alfa-fetoproteiny we krwi matki. Po 12 tygodniu ciąży widoczne są już w badaniu USG kości czaszki. Ich brak lub niedorozwój może sugerować anencefalię, która tym badaniem wykrywa się po pierwszym trymestrze ciąży.
Przeczytaj: Te badania wykryją wady genetyczne i choroby dziecka
Zapobieganie i leczenie bezmózgowia
Do czynników sprzyjających prawidłowemu rozwojowi układu nerwowego dziecka należą:
- prawidłowa masa ciała matki i dobry stan jej zdrowia,
- przyjmowanie kwasy foliowego przed zajściem w ciążę i w czasie jej trwania.
Niestety nawet wczesne wykrycie wady nie daje szans na jej leczenie. Urodzenie dziecka z anencefalią zawsze kończy się jego śmiercią. Najdłużej żyjącym dzieckiem z bezmózgowiem częściowym była brazylijska dziewczynka, które dożyła 2. roku życia.