Jak duże urodzi się twoje dziecko? To zależy też od ciebie!

Zarodki mają taką samą wielkość, niezależnie od tego, czy rodzice są wysocy, czy niscy, szczupli, czy trochę bardziej przy tuszy. Jednak to, jak duże urodzi się twoje dziecko, zależy zarówno od genów, jakie od was dostało, jak i od tego, czy ciąża przebiega prawidłowo. Ważne jest też to, co jesz w ciąży i jaki styl życia prowadzisz.

Jak rośnie dziecko w pierwszych 3. miesiącach ciąży?

Narzędzia dla rodziców mamotoja.pl

Kalendarz ciąży Czytaj więcej

W 1. trymestrze ciąży wszystkie dzieci rosną bardzo podobnie. I w niesamowicie szybkim tempie, choć tego nie zauważasz, gdyż twój brzuch jeszcze tak mocno się nie powiększa. W 5. tygodniu ciąży dziecko ma około centymetra, w 7. tygodniu ciąży – 5 cm, w 11. tygodniu ciąży – 8 cm. Na podstawie wielkości lekarz w czasie USG sprawdza wiek ciąży – najbardziej miarodajny jest tzw. pomiar długości ciemieniowo-siedzeniowej (CRL).

W pierwszym trymestrze ciąży jednak bardzo ważne jest nie tylko to, że dziecko rośnie, ale też, że tak gwałtownie się rozwija. Trwa właśnie organogeneza: tworzą się jego wszystkie narządy i organy. Już w 4. tygodniu ciąży z blastocysty (małej kuleczki) powstaje zarodek, różnicując się na 3 warstwy komórek (tzw. listki zarodkowe), z których jeden przekształci się w skórę, włosy i układ nerwowy, drugi w układ pokarmowy, a z trzeciego powstaną mięśnie, szkielet i kości. W 5. tygodniu ciąży kształtuje się cewa nerwowa, z której niedługo utworzy się rdzeń kręgowy i mózg. Tydzień później bije już maleńkie serduszko (z prędkością około 90 uderzeń na minutę, w 9.-10. tygodniu przyśpieszy do około 160 uderzeń, a następnie zwolni do 140). W górnej części ciała dziecka zaczynają wytwarzać się fałdki tkanki, z których wkrótce wytworzy się główka, ukształtuje broda, policzki i szczęki.

W 7. tygodniu ciąży dziecko ma już też malutką wątrobę, nerki, trzustkę, a nawet powieki. Pojawiły się zawiązki kończyn. Zaczyna również powstawać zarodkowy przewód pokarmowy. Tydzień później na stopach i dłoniach zaczynają formować się paluszki. W 9. tygodniu dalej kształtują się dłonie, da się już odróżnić kciuk od innych palców, a nogi i ramiona dziecka stają się coraz dłuższe. W 10. tygodniu ciąży rozwijają się zewnętrzne części ucha, pojawiają powieki i zawiązki ząbków.

– Okres pomiędzy 4. a 9. tygodniem ciąży jest najbardziej newralgiczny. To wtedy powstają wszystkie narządy wewnętrzne – przekonuje dr n. med. Piotr Raczyński, ginekolog-położnik z Instytutu Matki i Dziecka – Niebezpieczne jest palenie papierosów, picie alkoholu czy zażywanie narkotyków. Może to bardzo zaburzyć rozwój dziecka. W tym okresie nie wolno też zapominać o przyjmowaniu jednej tabletki kwasu foliowego, co zapobiega rozwojowi wad cewy nerwowej.

Jak szybko rośnie dziecko?

Narzędzia dla rodziców mamotoja.pl

Kalkulator wagi płodu Czytaj więcej

Po skończonej organogenezie, gdy już wszystko jest na swoim miejscu, następuje okres bardzo szybkiego wzrostu masy ciała i wielkości dziecka. Przez pierwsze 20. tygodni życia dziecku przybywa około 500 g. Przez kolejne 20 tygodni przybędzie mu 3000 g (czyli 6 razy więcej). Pod koniec ciąży dziecko będzie przybierać na wadze co tydzień o 150-200 g.

Tempo, w jakim dziecko rośnie w drugim i trzecim trymestrze ciąży, jest bardzo indywidualne. Zwykle chłopcy rosną nieco szybciej i rodzą się nieco ciężsi niż dziewczynki. Ważna jest też kolejność ciąż: często drugie dziecko jest nieco większe od pierwszego, chociaż nie jest to regułą. Największy wpływ i tak mają geny.

Sprawdź, ile przytyjesz w ciąży - TEST.

Kiedy dziecko rośnie wolniej

To, że dziecko rośnie, łatwo zauważyć po powiększającym się obwodzie brzucha, co wyraźnie już widać w drugim trymestrze ciąży. Jednym kobietom brzuch rośnie jednak wolniej (długo nie widać po nich, że są w ciąży), innym szybciej. Czasem brzuch długo wydaje się mały, bo mięśnie są na tyle silne, że mocno trzymają powiększającą się macicę. Również gdy mama jest otyła, czasem powiększenia brzucha tak mocno nie widać. Przy badaniu ginekolog zwraca uwagę nie na jego wielkość, ale na wysokość macicy w stosunku do pępka.

Zobacz, jak rośnie brzuch w ciąży: brzuszki miesiąc po miesiącu.

Są też jednak pewne czynniki, które powodują zbyt wolne powiększanie się macicy. To np. małowodzie (czyli zbyt mała ilość płynu owodniowego). Może ono wynikać z niektórych chorób przyszłej mamy (np. z nadciśnienia). Wolniejsze powiększanie się macicy bywa również rezultatem zahamowania wzrostu płodu.

– Pewne rzeczy mogą ograniczyć tempo rośnięcia dziecka. Na niektóre przyszła mama nie do końca ma wpływ, np. na infekcje, nieprawidłowości łożyska i pępowiny. Ale na niektóre ma. Palenie papierosów, spożywanie alkoholu czy używanie narkotyków to igranie z ogniem. Niekorzystny wpływ ma też nadmierny stres, obciążenia fizyczne i psychiczne, niewłaściwa dieta – dodaje dr Raczyński.

Bardzo źle działa alkohol. Jego stężenie we krwi płodu już w godzinę po wypiciu go przez mamę jest takie, jak u niej. Tyle że u mamy nie spowoduje on takich szkód, jak u maleństwa. Dzieci kobiet, które w czasie ciąży często piją alkohol, cierpią na FAS (Fetal Alcohol Syndrome), którego jednym z objawów jest niska waga urodzeniowa. Do tego często dochodzą zaburzenia rozwojowe mózgu, serca, nerek, stawów, przewodu pokarmowego.

Sprawdź: fakty i mity o alkoholu w ciąży.

Dziecko nie powinno rosnąć za szybko

Niestety, nie jest też dobrze, gdy dziecko rośnie... zbyt szybko. Dlaczego? Bo nie da się przyspieszyć tempa rozwijania się poszczególnych narządów. Dziecko bardzo szybko rośnie, ale wcale tak szybko się nie rozwija.

To tzw. makrosomia płodu. Najczęściej jej przyczyną jest nieleczona cukrzyca: albo przyszła mama miała ją już przed ciążą, albo dopiero teraz pojawiła się tzw. cukrzyca ciężarnych – opowiada dr Raczyński – W odpowiedzi na wysokie stężenia glukozy organizm wydziela więcej insuliny. Przenika ona do płodu. Insulina to hormon anaboliczny, przyspiesza wzrost, ale nie rozwój dziecka. W przypadku źle leczonej cukrzycy dziecko będzie więc duże, ale, niestety, niedojrzałe.

Zdarza się, że duże rozmiary brzucha świadczą o zwiększonej ilości płynu owodniowego, czyli wielowodziu. To poważna nieprawidłowość, której przyczyną mogą być m.in. cukrzyca, wady rozwojowe. Czasem pojawia się ona też w normalnie rozwijającej się ciąży. Kobiety z wielowodziem muszą być pod specjalistyczną opieką, czasem przebywać w szpitalu.

Moje dziecko waży za mało - czy mam się bać?

Co się mierzy w USG?

• CRL (długość ciemieniowo-siedzeniowa płodu – od głowy do siedzenia). Mierzy się od 7. do 13. tygodnia. Ocenia wiek ciążowy.
• BPD (wymiar dwuciemieniowy – szerokość główki). Ocenia się go od 10-12. tygodnia ciąży do końca ciąży. Pokazuje m.in. wiek ciąży.
• HC (obwód głowy). Mierzy się ją od 12-14. tygodnia ciąży. Również pomaga ocenić wiek ciąży.
• FL (długość kości udowej). Odzwierciedla tempo wzrostu płodu, dostarcza też informacji do diagnostyki wielu chorób.
• AC (obwód brzucha). Mierzy się od 12-15. tygodnia, ale jest najbardziej istotny pod koniec ciąży, gdyż określa odżywienie płodu. Na ten pomiar ma wpływ grubość tkanki tłuszczowej, wielkość wątroby i innych narządów jamy brzusznej, które w przypadku zaburzeń funkcji łożyska są gorzej ukrwione i wolniej rosną.
• EFW (szacowana masa płodu). Oblicza się go na podstawie powyższych parametrów.