Bezwodzie: przyczyny, leczenie, skutki
Bezwodzie jest konsekwencją małowodzia. To stan, który może bezpośrednio prowadzić do sepsy, a następnie do wstrząsu septycznego. Sprawdź, jakie są przyczyny bezwodzia, a także jak wygląda leczenie w przypadku stwierdzenia u ciężarnej niedostatecznej ilości płynu owodniowego.
Wody płodowe zapewniają odpowiednie środowisko dla płodu rozwijającego się w łonie matki. Gwarantują swobodę ruchów, ale także chronią płód przed bodźcami zewnętrznymi i odgrywają istotną rolę w transporcie substancji odżywczych. Bezwodzie, czyli zbyt mała ilość płynu owodniowego, może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia płodu.
Co to jest bezwodzie?
Bezwodzie (łac. anhydramnion) jest to sytuacja, w której ilość płynu owodniowego w worku owodniowym jest znikoma. To czy płynu owodniowego jest odpowiednia ilość, określa lekarz podczas badania USG. Gdy ilość płynu owodniowego jest zmniejszona, możemy mówić o małowodziu. W skrajnych przypadkach o bezwodziu.
Na początku ciąży płyn owodniowy stanowią głównie płyny ustrojowe matki, w drugiej połowie ciąży to w dużej mierze jałowy mocz płodu – płód oddaje go nawet kilkadziesiąt razy dziennie. Płyn owodniowy podlega ciągłemu procesowi wymiany, jest wciąż filtrowany. Jego odpowiednia ilość chroni płód przed czynnikami zewnętrznymi (amortyzuje, chroni przed zmianami temperatury), daje swobodę ruchów, bierze udział w wymianie substancji odżywczych. Ma ona także istotną rolę w kształtowaniu się układu oddechowego, pokarmowego i moczowego.
Przyczyny bezwodzia
Do bezwodzia może dojść w dwóch przypadkach:
- gdy płód nie ma nerek (agenezja) i nie produkuje moczu. Jest to wada letalna prowadząca do śmierci płodu, gdyż dziecko po urodzeniu nie jest w stanie funkcjonować bez nerek. Bez płynu owodniowego nie są w stanie prawidłowo rozwinąć się także płuca i układ pokarmowy;
- gdy dojdzie do przedwczesnego odejścia wód płodowych (PROM – ang. premature rapture of membranes) – zwykle w takiej sytuacji bezwodzie jest konsekwencją małowodzia spowodowanego sączeniem się wód płodowych.
Leczenie bezwodzia w ciąży
Wiele zależy od przyczyny i wieku ciąży: rozpoznanie małowodzia lub bezwodzia we wczesnej ciąży nie daje dobrych rokowań. Bardzo często brak wód płodowych wiąże się ze współistnieniem ciężkich wad rozwojowych płodu, które często prowadzą do jego obumarcia. Jeśli jednak do bezwodzia dochodzi po 20. tygodniu ciąży, istnieje szansa na uratowanie płodu – nie ma jednak pewności, że dziecko urodzone przedwcześnie przeżyje.
Wykrycie bezwodzia w drugiej połowie ciąży często umożliwia hospitalizację. Leczenie może obejmować antybiotykoterapię (by zmniejszyć ryzyko zakażenia pacjentki sepsą) oraz amnioinfuzję, czyli wstrzykiwanie roztworu soli fizjologicznej (którego skład zbliżony jest do składu płynu owodniowego) do owodni w celu wyrównania objętości płynu. Jeśli jednak doszło do pęknięcia worka owodniowego, płyn będzie wyciekał mimo prób uzupełnienia jego braków roztworem soli fizjologicznej.
Leczenie bezwodzia często polega przede wszystkim na stałym monitorowaniu stanu pacjentki oraz płodu. Jeśli doszło do niego po 20. tygodniu ciąży, lekarz może podjąć decyzję o indukowaniu porodu.
Skutki bezwodzia
Bezwodzie stanowi bardzo duże zagrożenie dla płodu. Do jego skutków zalicza się:
- zaburzenia wzrastania płodu;
- deformacje ciała, w tym płaską twarzoczaszkę, deformacja kończyn (stopa końsko-szpotawa),
- wewnątrzmaciczne obumarcie płodu.
Zobacz także: