Narodziny wcześniaka są dla rodziców szokiem. Warto pamiętać, że choć wcześniak jest w inkubatorze, rodzice od początku mogą budować z nim więź, a tym samym wspierać jego rozwój, choć oczywiście wymaga to cierpliwości, wyczucia i wiedzy. Profesor Ewa Helwich, neonatolog, wyjaśnia, ile wcześniak zostaje w szpitalu po porodzie, jak zwiększyć jego szanse na przeżycie oraz gdzie szukać fachowej pomocy.
Spis treści:
Ewa Helwich: Wszystko zależy od tego, w którym tygodniu ciąży następuje poród i w jakim stanie zdrowia jest dane dziecko. Z reguły wcześniak może zostać wypisany ze szpitala, gdy jego waga wynosi około 2 kg, jest na tyle silny i dojrzały, że nie ma kłopotów z oddychaniem, utrzymaniem temperatury ciała, jedzeniem i przyswajaniem pokarmu.
Najmniejsze dzieci, te z wagą poniżej kilograma, w pierwszym okresie po porodzie z reguły potrzebują wsparcia oddechowego i kontroli pracy układu krążenia. Są stale monitorowane przez aparaturę medyczną. By zapewnić im środowisko jak najbardziej zbliżone do tego w łonie matki, muszą przebywać w inkubatorze. Pozwala on dostosowywać na bieżąco temperaturę i wilgotność powietrza do potrzeb dziecka.
E. H.: Do czasu, aż będzie w stanie samodzielnie utrzymywać ciepłotę ciała, czyli nie będzie marzł, gdy jest cieplutko ubrany i przykryty. Dla większości dzieci taki moment następuje, gdy osiągną wagę 1,5–1,6 kg.
E. H.: Najlepiej, gdyby poród nastąpił w specjalistycznym ośrodku, bez konieczności transportowania do niego dziecka. To zwiększa szanse na uratowanie wcześniaka, szybkie ustabilizowanie jego krążenia i oddechu oraz uniknięcie powikłań, np. neurologicznych, płucnych i ze wzrokiem (tzw. retinopatia wcześniaków).
E. H.: Gorąco namawiam, by spędzała z nim jak najwięcej czasu. Może wtedy gładzić maleństwo, śpiewać mu, przemawiać do niego, z czasem także zmieniać pieluszki. Taka opieka nad wcześniakiem pomaga stworzyć więź emocjonalną. Co ważne, uczy mamę rozpoznawania potrzeb wcześniaka, opieki nad nim i pielęgnacji. Ułatwia też utrzymanie laktacji. Dzięki temu mama ma duże szanse zachować mleko do momentu, gdy dziecko będzie mogło być karmione piersią.
E. H.: Gdy wcześniak będzie w lepszej formie, i matka, i ojciec mogą zacząć kangurowanie. Obok inkubatora stawia się wtedy fotel, w którym rodzic siada i przytula dziecko do klatki piersiowej, do gołej skóry. Maluszek (przykryty kocykiem) może w tej pozycji spać. Czuje się wtedy bezpieczny i kochany.
E. H.: W Polsce mamy trzystopniową opiekę szpitalną. Pierwszy poziom przeznaczony jest dla kobiet, u których ciąża i poród przebiegają normalnie. Do szpitali drugiego stopnia kierowane są przypadki z niewielkimi komplikacjami, do trzeciego zaś te wymagające bardzo zaawansowanej opieki medycznej. W każdym województwie znajduje się przynajmniej jedna taka placówka. By kobieta, u której występuje ryzyko przedwczesnego porodu, została do niej przyjęta, potrzebuje skierowania od lekarza prowadzącego ciążę. Im wcześniej się o nie postara, tym lepiej. Nadal bowiem brakuje miejsc na takich oddziałach, jest za mało personelu i profesjonalnej aparatury medycznej.
E. H.: Ryzyko porodu przedwczesnego zwiększa się przy niektórych chorobach przewlekłych (zwłaszcza jeśli nie były leczone przed zajściem w ciążę i w jej trakcie), a także jeśli kobieta już poprzednio rodziła przedwcześnie. Inne przyczyny to m.in. nieleczone infekcje, szczególnie układu moczowego i dróg rodnych, zbyt ciężka praca, silny stres, palenie papierosów, brak higieny i profilaktyki zdrowotnej – w tym regularnych badań czy odpowiedniej dla ciężarnej diety.
E. H.: Wtedy, gdy poród następuje przed upływem 37. tygodnia ciąży. Obecnie udaje się uratować nawet dzieci urodzone w 23. tygodniu. Niestety, nie wszystkie. Te z wagą poniżej 1 kg są skrajnie niedojrzałe. Trudniej więc jest utrzymać je przy życiu i przeprowadzić przez niebezpieczny okres.
E. H.: Jak najbardziej. Tak jest w większości przypadków, choć nim to nastąpi, mogą upłynąć miesiące, a nawet lata. Część dzieci może być nieco drobniejsza i niższa, ale w pełni sprawna intelektualnie. Poważne powikłania zdrowotne występują jedynie u ok. 10–20 procent maluszków. Dotyczy to głównie tych skrajnie przedwcześnie urodzonych. I dlatego właśnie one najdłużej muszą przebywać pod opieką lekarza.
Zobacz także: Jak rozwijają się wcześniaki?
Kiedy wcześniak wychodzi ze szpitala, jego rodzice nadal mogą liczyć na fachowe wsparcie przyszpitalnej poradni neonatologicznej. Cenne wskazówki znajdą też:
Zobacz także:
Ksawery urodził się w 25. tygodniu ciąży, z wagą 390 g. Jest najmniejszym uratowanym w Polsce wcześniakiem . Przez 148 dni walczył o życie, wspomagany przez rodziców i lekarzy ze szpitala UJASTEK w Krakowie. Wyszedł do domu z wagą 3310 g, a najważniejsze lekarze oceniają jego stan jako bardzo dobry. Choć dopiero dalsze miesiące pokażą, czy będzie rozwijał się w pełni zdrowo. Zobacz też: Wcześniaki to zwycięstwo medycyny Ksawerego walka o życie - Po urodzeniu mieścił się w mojej dłoni, miał zarośnięte szpary powiekowe, nie oddychał samodzielnie, miał bladą, przezroczystą skórę - opowiada nam dr med. Beata Rzepecka-Węglarz , ordynator Oddziału Neonatologicznego Szpitala UJASTEK w Krakowie. Chłopiec miał głęboką hipotrofię (zahamowanie wzrostu płodu). 500 g to umowna granica , poniżej której - jeśli dziecko nie oddycha i konieczna jest jego reanimacja - lekarze odstępują od uporczywego udzielania pomocy, bo dziecko praktycznie nie ma szans na życie. - Ksawery jednak po urodzeniu dostał aż 6 punktów w skali Apgar i był bardzo ruchliwy jak na tak malutkiego wcześniaka. Dlatego zaczęliśmy go ratować. 500 g to nie jest sztywna granica, często podejmujemy walkę o mniejsze dzieci, jeśli tylko widzimy, że walczą o życie - opowiada dr med. Beata Rzepecka-Węglarz . Tak było w przypadku Ksawerego. Przez 2 miesiące oddychał dzięki respiratorowi, następnie wspomaganie oddechu prowadzone było w systemie nCPAP. Dostawał leki przyspieszające dojrzewanie organizmu. Było wiele krytycznych momentów, kiedy życie chłopca było pod znakiem zapytania, jednak z determinacją walczył o życie . Niestety, nie udało się to jego siostrze, która żyła tylko 29 dni, choć po urodzeniu ważyła więcej, bo 569 g. Szala życia bardzo powoli przechylała się na korzyść Ksawerego Zobacz też: Wcześniak może rozwijać się lepiej niż dziecko urodzone o czasie...
Karmienie piersią wcześniaka jest dużo trudniejsze niż karmienie piersią dziecka donoszonego. Wcześniak może jeszcze nie mieć wykształconego odruchu ssania, może też być jeszcze bardzo słaby, że samodzielnie jeść. Mimo tego warto próbować karmić przedwcześnie urodzone dziecko pokarmem naturalnym, nawet jeżeli jeszcze nie możesz przystawić je do piersi. 1. Regularnie odciągaj pokarm z piersi. Zacznij tuż po porodzie i rób to często: przynajmniej 6–8 razy na dobę. Do takiego regularnego odciągania najlepsza jest metoda naprzemienna: najpierw: 5–7 minut z jednej piersi, 5–7 minut z drugiej, następnie: 2–3 minuty z pierwszej i 2–3 minuty z drugiej, na koniec jeszcze po 1 minucie z każdej piersi. Być może mleko przez pewien czas będzie musiało być podawane dziecku przez sondę, ale dzięki regularnemu odciąganiu, gdy w końcu przystawisz dziecko do piersi, ta będzie pełna mleka. Odciąganie pomoże ci też uporać się z trudnymi emocjami po przedwczesnym porodzie. Nie martw się, jeżeli nie uda ci się odciągnąć za dużo mleka. Nawet kilka mililitrów jest bardzo cenne dla twojego dziecka – to naprawdę żadna przesada! W tak niewielkiej ilości znajduje się tysiące przeciwciał i składników aktywnych, ważnych dla zdrowia wcześniaka. 2. Dbaj o bliskość z dzieckiem. Staraj się jak najwięcej głaskać i przytulać dziecka, w czasie gdy musi on leżeć w inkubatorze. Bliskość dziecka spowoduje u ciebie wydzielanie hormonów, stymulujących produkcję pokarmu: prolaktyny i oksytocyny. To bardzo ważne dla twojej laktacji! 3. Po powrocie do domu budź wcześniaka na karmienie. Po powrocie ze szpitala do domu pamiętaj, że za wcześnie urodzone dziecko – tak samo jak dzieci donoszone – powinno być karmione na żądanie. Z jednym zastrzeżeniem: wcześniak może być jeszcze za słaby, aby samodzielnie budzić...
Dzień Wcześniaka to święto obchodzone zarówno przez rodziców, jak i lekarzy. Opieka nad wcześniakami jest dziś na wysokim poziomie, a specjaliści ratują coraz młodsze dzieci – nawet te urodzone w 22. tygodniu ciąży ! Najmniejszy wcześniak na świecie, który przeżył, ważył niewiele ponad 300 g. A kiedyś? Ze względu na brak odpowiedniego sprzętu, techniki medycznej i farmakoterapii wcześniaki ratowano dopiero od 29. tygodnia ciąży lub dopiero 30. tygodnia ciąży. Postęp jest więc ogromny! Kiedy wypada Dzień Wcześniaka? Światowy Dzień Wcześniaka wypada 17 listopada. W Polsce obchodzi się go od 2011 roku z inicjatywy Fundacji Wcześniak. Dzień Wcześniaka to ważna data, dzięki której łatwiej szerzyć wiedzę na temat problemów wcześniaków. W Polsce co roku rodzi się przedwcześnie ponad 20 tysięcy dzieci. Na całym świecie co 10. dziecko jest wcześniakiem. Znane wcześniaki, które zaskoczyły świat niebanalnymi osiągnięciami, to m.in. Albert Einstein, Sir Isaac Newton, Mark Twain, Stevie Wonder. Światowy Dzień Wcześniaka ma nawet swój symbol: to mała fioletowa skarpetka (fiolet kojarzony jest z delikatnością). Jak się obchodzi Dzień Wcześniaka? Światowy Dzień Wcześniaka to ważny dzień dla lekarzy neonatologów, pielęgniarek neonatologicznych, ale przede wszystkim dla dzieci urodzonych przed planowanym terminem. Wiedza na temat wcześniactwa jest bardzo mała. Osoby, które nigdy nie zetknęły się z tak maleńkimi dziećmi, nie zdają sobie sprawy z powikłań zdrowotnych, z jakimi muszą się one zmagać już od pierwszych dni życia. Światowy Dzień Wcześniaka to doskonała okazja, aby podnosić świadomość społeczną na ten temat. „W odróżnieniu od poprzednich dni, gdzie naszym stałym punktem było przedstawienie-bajka, przygotowywane przez rodziców i nauczycieli jednej z krakowskich szkół, w tym roku przedstawienie zostanie...
