Świadome planowanie ciąży to ekscytujące, ale i wymagające zadanie. Przygotowania do poczęcia dziecka powinny uwzględniać wizytę u lekarza, wykonanie niezbędnych badań oraz zażywanie odpowiednich witamin i minerałów. Czasem konieczna jest także zmiana przyzwyczajeń, bo przyszła mama powinna się ruszać, a także dbać o swoją dietę.

Reklama

Planowanie ciąży to tak naprawdę inwestycja w zdrowie dziecka. Jak się najlepiej przygotować do ciąży i od czego zacząć, radzi dr Jan Dobrowolski, ginekolog położnik.

Spis treści:

Od czego zacząć świadome planowanie ciąży?

Wiele kobiet zastanawia się, jak planować ciążę, i to na długo przed poczęciem. Niektórzy ginekolodzy zalecają przyszłym mamom zmianę diety i trybu życia na bardziej higieniczny już na rok przed planowanym zapłodnieniem. Trudno planować ciążę z takim wyprzedzeniem, warto się jednak zacząć do niej przygotowywać co najmniej trzy miesiące wcześniej. To minimalny okres, w jakim organizm kobiety może zgromadzić rezerwy minerałowo-witaminowe, z których poczęte dziecko będzie korzystało w pierwszych miesiącach życia płodowego. W tym czasie zdążysz też zrobić konieczne badania i zadbać o formę. To z pewnością świadome planowanie ciąży.

Planowanie ciąży: jakie badania zrobić?

Skierowanie na badania przed ciążą dostaniesz od swojego lekarza. Kobieta planująca ciążę powinna wykonać następujące badania:

Zobacz także
  • Morfologia krwi i ogólne badanie moczu. Badanie krwi pozwoli wykryć ewentualną niedokrwistość, której częstą przyczyną są niedobory żelaza. Zwykle już w ciągu miesiąca udaje się je uzupełnić dietą i preparatami żelaza. Z kolei badanie moczu pozwoli sprawdzić, czy w układzie moczowym nie dzieje się nic niepokojącego.
  • Badanie poziomu glukozy. Oznaczenie poziomu glukozy we krwi ma znaczenie w wykrywaniu cukrzycy. Cukrzyca w okresie ciąży może sprzyjać powikłaniom i wymaga leczenia.
  • Oznaczenie grupy krwi. Powinnaś znać swoją grupę krwi. Gdy grupa krwi matki ma czynnik Rh-, a grupa krwi ojca ma Rh+, mówimy o niezgodności grupowej w zakresie czynnika Rh. Gdy we krwi matki nie ma przeciwciał antyRh (zdarza się to niezwykle rzadko przed pierwszą ciążą), nie ma zagrożenia dla płodu. Po porodzie dziecko będzie miało oznaczoną grupę krwi. Jeśli wystąpi u niego Rh+, mama otrzyma przeciwciała (immunoglobulinę antyD). To w większości przypadków pozwala uniknąć konfliktu serologicznego w następnej ciąży.
  • Badanie w kierunku toksoplazmozy. Stwierdzenie obecności przeciwciał przeciwko toksoplazmozie przed ciążą oznacza, że nie jest potrzebne leczenie. Pamiętaj, że głównym źródłem zarażenia tą chorobą nie jest kot, jak powszechnie się sądzi, ale jedzenie surowego lub niedogotowanego (niedosmażonego) mięsa oraz niedokładnie umytych warzyw (głównie sałaty).
  • Badanie na obecność wirusa HIV i przeciwciał cytomegalii. Ich wykrycie pozwala chronić dziecko poprzez odpowiednio poprowadzony poród (HIV) lub odłożenie decyzji o macierzyństwie (wirus cytomegalii).
  • ​Ogólne badanie poziomu hormonów, aby wykluczyć ryzyko poronienia lub przedwczesnego porodu.
  • Badanie cytologiczne szyjki macicy. Wykonywane co roku daje gwarancję pełnego wyleczenia w przypadku stwierdzenia nieprawidłowego obrazu komórek. Ewentualne nieprawidłowości powinny być wyleczone przed ciążą.
  • Badanie USG narządu rodnego i piersi. Pozwoli wykluczyć nieprawidłowości w budowie narządu rodnego, a stwierdzenie prawidłowej budowy wewnętrznej da kobiecie większe zaufanie do własnego ciała. Z kolei USG piersi pozwala wykluczyć istnienie guzków w piersi, które mogłyby wskazywać na rozwijającego się raka piersi.
  • Planując ciążę, warto też zrobić testy na WZW A, kiłę oraz badanie czystości pochwy, czy tzw. biocenozę pochwy, która pozwala sprawdzić, czy nie doszło do zakażenia pochwy niebezpiecznymi dla ciąży drobnoustrojami.

Uwaga! Przed wizytą u ginekologa zapytaj rodziców i krewnych, czy nie występowały w rodzinie wady wrodzone lub poważniejsze choroby przewlekłe, takie jak:

  • cukrzyca;
  • nadciśnienie;
  • choroby tarczycy;
  • choroby nerek;
  • choroby wątroby.

Jeśli tak było, powiedz o tym lekarzowi – wypisze ci wtedy skierowanie na konsultację do poradni genetycznej.

Nurtuje cię pytanie, czy na planowanie ciąży mają wpływ tabletki antykoncepcyjne? Odpowiadamy: lekarze zalecają wstrzymać się ze staraniami o dziecko mniej więcej dwa pełne cykle po odstawieniu pigułek. Płodność po stosowaniu antykoncepcji hormonalnej jest taka sama jak przed jej rozpoczęciem.

Na co się zaszczepić, planując ciążę?

Jeśli nie byłaś szczepiona przeciwko różyczce, sprawdź, czy masz we krwi przeciwciała antyróżyczkowe (poproś swojego lekarza, by skierował cię na badanie). Po szczepieniu planowanie ciąży należy odłożyć na 2-3 miesiące.

Zbadaj się też pod kątem wirusowego zapalenia wątroby typu B. Jeśli nie stwierdzi się obecności antygenu HBs we krwi, warto się zaszczepić. Do uzyskania pełnej odporności wymagane są trzy dawki szczepionki w odstępie 30 dni. Również w tym przypadku po szczepieniu trzeba odczekać 2-3 miesiące z zajściem w ciążę.

Lekarze obecnie zalecają przed zajściem w ciążę szczepienie przeciwko COVID. Można je wykonać także w trakcie ciąży. U zaszczepionej ciężarnej wytwarzają się przeciwciała, które matka przekazuje dziecku, dzięki czemu noworodek jest lepiej chroniony. Badania naukowe udowodniły, że szczepienie na COVID w ciąży i przed nią nie ma żadnego niekorzystnego wpływu na płodność czy przebieg ciąży i zdrowie dziecka. Na wszelki wypadek jednak producenci szczepionek przeciwko koronawirusowi SARS-CoV-2 zalecają wstrzymanie się z zajściem w ciąże po szczepieniu przez 2-3 miesiące.

W Polsce zgodnie z zaleceniami Towarzystwa Ginekologicznego, zaleca się wykonanie szczepień przeciwko krztuścowi przed planowaną ciążą oraz w ostatnich tygodniach ciąży – między 27 a 36 tygodniem ciąży. Tylko wtedy ciężarna może przekazać dziecku przeciwciała chroniące przed zachorowaniem na krztusiec, co zagwarantuje mu ochronę w pierwszych, tak ważnych miesiącach życia.

Jeśli starania o ciążę przypadają akurat na okres jesienno-zimowy, zaszczep się na grypę. Także już będąc w ciąży, można się zaszczepić.

Planowanie ciąży a dieta. Co jeść przed zajściem w ciążę?

Częste i regularne posiłki (4-5 w ciągu dnia) są podstawą dobrej diety nie tylko wtedy, gdy planujesz zajść w ciążę. Kobiety przyzwyczajone do dużych ilości kawy powinny ją ograniczyć. Coraz bardziej popularne herbatki ziołowe wypijane w dużych ilościach także nie są obojętne dla organizmu.

Przed ciążą unikaj tych produktów – mogą być źródłem zakażenia nie tylko toksoplazmą, ale i listerią:

  • surowe lub niedogotowane mięso;
  • surowe jaja;
  • pasztety;
  • niepasteryzowane mleko czy sery z takiego mleka.

Planowanie ciąży powinno obejmować zmiany w diecie:

  • Postaraj się, by twoje menu było urozmaicone, zawierało produkty z czterech głównych grup: warzywa i owoce; chleb (razowy, pełnoziarnisty) i produkty zbożowe; mleko i produkty mleczne (niskotłuszczowe); mięso, drób, ryby, jaja.
  • Unikaj nadmiaru tłuszczu zwierzęcego, soli i cukru.
  • Pij około 3 l płynów dziennie.
  • Unikaj alkoholu i kawy.

Suplementy a planowanie ciąży – co zażywać?

Zgodnie z obowiązującymi zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników z 2014 roku, kobiety planujące ciążę powinny przed poczęciem suplementować:

  • kwas foliowy
  • jod
  • witaminę D3
  • wielonienasycone kwasy tłuszczowe
  • żelazo.

Wybierając odpowiedni preparat dla kobiet planujących ciążę, warto zwracać uwagę na to, czy suplement spełnia normy ISO standard GMP (Good Manufacturing Practice), które są obowiązkowymi normami dla wytwórców leków (produktów leczniczych). To gwarantuje, że preparat spełni swoje zadanie – będzie się skutecznie wchłaniał.

Planowanie ciąży a waga

Możesz ustalić, czy twoja waga jest prawidłowa – policz indeks masy ciała BMI, czyli waga (kg) / [wzrost (m)]2.

• Twoja waga jest prawidłowa, jeśli wynik mieści się w przedziale 20-25.
• Niedobór masy ciała może być powodem gorszych warunków rozwoju płodu lub prowadzić do zahamowania jego wzrostu.
• Nadwaga lub otyłość mogą być natomiast przyczyną powikłań położniczych, takich jak nadciśnienie czy cukrzyca.

Planowanie ciąży a sport i ćwiczenia

Jeśli planujesz ciążę, na ćwiczenia fizyczne poświęcić przynajmniej ok. pięciu godzin tygodniowo. Szczególnie polecane jest pływanie. Kobiety, które lubią aerobik lub inne tego typu ćwiczenia, powinny ograniczyć ich intensywność, ale nie muszą z nich rezygnować. Dzięki temu bowiem lepiej funkcjonuje układ krążenia, zmniejsza się masa ciała, obniża ciśnienie tętnicze.

Planowanie ciąży: kiedy współżyć?

Najłatwiej o zapłodnienie w czasie dni płodnych, ale tak naprawdę kobieta może zajść w ciążę w ciągu niemal całego cyklu miesiączkowego. Jeśli planujesz ciążę, najlepiej współżyć:

  • dzień przed owulacją;
  • w dzień owulacji.

Kobieta nie może zajść w ciążę po owulacji, gdy komórka jajowa obumarła (ok. 4 dni po owulacji). Zajście w ciążę jest też mało prawdopodobne w czasie miesiączki (chyba że masz bardzo krótkie cykle i owulacja nastąpi zaraz po krwawieniu albo dojdzie do rozregulowania cyklu). Planowanie ciąży warto więc zacząć od obserwacji cyklu, wyznaczenia dni płodnych i niepłodnych.

Planowanie ciąży a praca

Pamiętaj, że dla twojego zdrowia nie są obojętne warunki, w jakich pracujesz – szczególnie jeśli twoje miejsce pracy to laboratorium fotograficzne, drukarnia, pralnia chemiczna lub biuro. Jeśli to możliwe, unikaj:

  • kontaktu z chemikaliami, toksycznymi środkami do prania czy stosowanymi przy czyszczeniu, sprzątaniu;
  • źle wentylowanych, ciasnych pomieszczeń;
  • wielogodzinnej pracy przy komputerze;
  • dźwigania dużych ciężarów.

Zwracaj też uwagę kolegom nierespektującym zakazu palenia tytoniu.

Planowanie ciąży: mężczyzna

Mężczyzna także powinien brać udział w planowaniu ciąży. Dobrze, jeśli przyszły tata przyjrzy się swojej diecie i odstawi używki. Warto:

  • zamiast kawy pić bogaty w witaminę sok pomarańczowy – poprawia jakość plemników. Ogromne znaczenie ma także cynk (jego źródła to np. wołowina i fasola). Niedobór tego pierwiastka zmniejsza liczbę plemników! Mężczyzna powinien też jeść warzywa i owoce bogate w witaminę B9: brukselkę, fasolkę, marchewkę, szparagi, sałatę, szpinak;
  • zrezygnować z papierosów. „Zadymione” plemniki są słabszej jakości. Konsekwencją tego bywają wady płodu;
  • unikać alkoholu. Alkohol upośledza pracę organów (m.in. wątroby), obniża odporność, utrudnia przyswajanie witamin i minerałów, uszkadza też plemniki.

Zobacz też:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama