Owulacja polega na uwolnieniu z jajnika dojrzałej komórki jajowej, która od tego momentu jest w pełni gotowa do zapłodnienia. U zdrowej kobiety jajeczkowanie na ogół występuje w danym cyklu miesiączkowym jeden raz. Ale może zdarzyć się również częściej. Specjalnie dla mamotoja.pl prof. dr hab. n.med. Jan Kotarski, ginekolog położnik tłumaczy, na czym polega jajeczkowanie i wymienia charakterystyczne objawy owulacji.

Reklama

Spis treści:

Owulacja – co to jest?

Owulacja (jajeczkowanie) to uwolnienie dojrzałej komórki jajowej ze znajdującego się w jajniku pęcherzyka Graafa. Dochodzi do niej w wyniku działania dwóch hormonów:

  • hormonu folikulotropowego (FSH) wpływającego na dojrzewanie komórki jajowej,
  • estrogenów decydujących o ilości wydzielanego FSH i LH (hormonu luteinizującego).

Gdy pęcherzyk jest dojrzały (a wraz z nim komórka jajowa), następuje wyrzut dużej ilości hormonu luteinizującego, który powoduje uwolnienie komórki jajowej z jajnika. To właśnie jest moment owulacji.

owulacja schemat
nmfotograf/Adobe Stock

fot. nmfotograf/Adobe Stock

Zobacz także

W jajniku dojrzałej kobiety znajduje się mniej więcej 40 tysięcy komórek jajowych. Są one uwalniane podczas owulacji w każdym cyklu miesiączkowym, od momentu uzyskania dojrzałości płciowej aż do menopauzy. Co ciekawe – liczba komórek jajowych każdej kobiety zostaje określona jeszcze przed narodzinami. Pierwotna liczba waha się od 700 tysięcy do nawet 2 milionów. Ale część z tych komórek ulega zwyrodnieniu już w trakcie życia płodowego.

Podwójna owulacja

W jednym lub dwóch jajnikach w rzadkich sytuacjach mogą dojrzewać dwa pęcherzyki. Zdarza się, że dojrzewają w tym samym momencie lub w niewielkim odstępie czasu. Skutkiem tego jest podwójna owulacja w jednym cyklu miesiączkowym.

Na wystąpienie podwójnej owulacji wpływają:

  • czynniki fizyczne,
  • emocjonalne,
  • tryb i styl życia,
  • leczenie hormonalne niepłodności.

Owulacja – kiedy występuje?

Moment wystąpienia owulacji zależy od długości cyklu menstruacyjnego. Prawidłowy cykl trwa około 28 dni, ale za normę uznaje się również cykle mieszczące się w przedziale 21-35 dni.

Przyjmuje się, że owulacja ma miejsce 14 dni przed rozpoczęciem krwawienia miesiączkowego. Jeśli kobieta miesiączkuje regularnie, a jej cykl trwa średnio 28 dni, owulacja powinna nastąpić mniej więcej w połowie cyklu (w 14. dniu poprzedzającym kolejną miesiączkę). Jeśli cykl trwa 30 dni, do jajeczkowania dojdzie w 16. dniu cyklu (przypada 14 dni przed kolejną miesiączką). Z kolei przy 25-dniowym cyklu, jajeczko może się uwolnić już w 11. dniu cyklu.

W celu orientacyjnego wyliczenia, kiedy występuje owulacja, trzeba znać datę pierwszego dnia cyklu menstruacyjnego (czyli pierwszego dnia ostatniej miesiączki) oraz średnią długość trwania cyklu.

Warto pamiętać, że długość cyklu u jednej kobiety może się zmieniać, gdyż jest uzależniona od wielu czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Wpłynąć może na nią na przykład przeżywany przez kobietę stres, podróż lub choroba.

Jak ustalić, kiedy występuje owulacja?

W ustalaniu daty owulacji mogą pomóc metody wyznaczania dni płodnych i niepłodnych. Należą do nich:

  • kalkulator owulacji – bazuje na metodzie obliczeniowej Ogino-Knausa,
  • metoda termiczna obliczania dni płodnych – polega na codziennych pomiarach temperatury ciała,
  • metoda Billingsów – oparta na obserwacji zmian zabarwienia i konsystencji śluzu szyjkowego,
  • metoda objawowo-termiczna – polega na wykorzystaniu kalkulatora owulacji, pomiarów temperatury ciała i charakterystycznych objawów towarzyszących jajeczkowaniu,
  • test owulacyjny – bada poziom hormonu luteinizującego w organizmie kobiety, którego poziom wzrasta przed jajeczkowaniem,
  • monitorowanie cyklu miesiączkowego u ginekologa.

Ile trwa owulacja?

Owulacja trwa maksymalnie 48 godzin. Tyle czasu może zająć komórce jajowej uwolnienie się z pęcherzyka Graafa, czyli dojrzałego pęcherzyka jajnikowego. Pęka on, gdy komórka jajowa jest gotowa do zapłodnienia. Należy jednak pamiętać, że moment jajeczkowania to nie jedyny czas, gdy kobieta może zajść w ciążę. Dlatego warto sprawdzić kalendarz dni płodnych, aby zorientować się, kiedy może dojść do zapłodnienia.

Objawy owulacji

Najczęstsze objawy owulacji to:

  • wzrost podstawowej temperatury ciała,
  • zmiana śluzu jeśli to miał być myślnik, to należy napisać "szyjkowego — staje".---#---wzrost podstawowej temperatury ciała,
    zmiana śluzu szyjkowego - staje się przejrzysty, rozciągliwy i jest go więcej.---#---szyjkowego-staje#szyjkowego — staje---#---szyjkowego - staje">szyjkowego – staje się przejrzysty, rozciągliwy i jest go więcej.

Za skok temperatury odpowiedzialny jest progesteron. Pęknięty pęcherzyk tworzy gruczoł zwany ciałkiem żółtym, który wydziela ten hormon. Progesteron ma za zadanie przygotowanie błony śluzowej macicy do przyjęcia zarodka. Jeżeli zatem wykształciło się ciałko żółte, możesz zaobserwować skok temperatury.

Aby dokładnie zanotować wzrost temperatury, należy:

  • mierzyć ją po przebudzeniu,
  • przed wstaniem z łóżka,
  • systematycznie, każdego dnia.

Gwałtowny wzrost temperatury o kilka kresek (najczęściej o 0,5 stopnia Celsjusza) oznacza moment jajeczkowania.

Nietypowe objawy owulacji

Jest także kilka dodatkowych objawów owulacji. Nie występują u każdej kobiety. Są również sygnałem świadczącym o odbywającym się jajeczkowaniu:

  • ból jeśli to miał być myślnik, to należy napisać "owulacyjny — kłucie".---#---ból owulacyjny - kłucie z jednej strony brzucha, zazwyczaj w okolicy jajnika, z którego zostaje uwolniona komórka jajowa,
    tkliwość piersi - są obolałe i wrażliwe na dotyk,
    obrzmienie warg sromowych,
    plamienie owulacyjne - może pozostawić po sobie jedynie delikatny ślad na bieliźnie,
    zwiększona ochotę na seks,
    poprawa stanu włosów i cery.---#---owulacyjny-kłucie#owulacyjny — kłucie---#---owulacyjny - kłucie">owulacyjny – czyli kłucie z jednej strony brzucha, zazwyczaj w okolicy jajnika, z którego zostaje uwolniona komórka jajowa,
  • tkliwość jeśli to miał być myślnik, to należy napisać "piersi — są".---#---ból owulacyjny - kłucie z jednej strony brzucha, zazwyczaj w okolicy jajnika, z którego zostaje uwolniona komórka jajowa,
    tkliwość piersi - są obolałe i wrażliwe na dotyk,
    obrzmienie warg sromowych,
    plamienie owulacyjne - może pozostawić po sobie jedynie delikatny ślad na bieliźnie,
    zwiększona ochotę na seks,
    poprawa stanu włosów i cery.---#---piersi-są#piersi — są---#---piersi - są">piersi – są obolałe i wrażliwe na dotyk,
  • obrzmienie warg sromowych,
  • plamienie jeśli to miał być myślnik, to należy napisać "owulacyjne — może".---#---ból owulacyjny - kłucie z jednej strony brzucha, zazwyczaj w okolicy jajnika, z którego zostaje uwolniona komórka jajowa,
    tkliwość piersi - są obolałe i wrażliwe na dotyk,
    obrzmienie warg sromowych,
    plamienie owulacyjne - może pozostawić po sobie jedynie delikatny ślad na bieliźnie,
    zwiększona ochotę na seks,
    poprawa stanu włosów i cery.---#---owulacyjne-może#owulacyjne — może---#---owulacyjne - może">owulacyjne – może pozostawić po sobie jedynie delikatny ślad na bieliźnie,
  • zwiększona ochota na seks,
  • poprawa stanu włosów i cery.

Ból przy owulacji

Część kobiet cierpi z powodu bólu okołoowulacyjnego – to nagły, ostry ból jajnika spowodowany rozciągnięciem jego ścianki. Może także wystąpić niewielkie plamienie okołoowulacyjne. Taki objaw jest sygnałem dla kobiety, że właśnie rozpoczyna się owulacja. Ból może pojawić się z prawej lub lewej strony, w zależności od tego, który jajnik jest aktywny.

Owulacja – kiedy można zajść w ciążę?

Po owulacji komórka jajowa żyje około 24 godziny. Ale plemniki są zdolne do zapłodnienia komórki jajowej nawet przez 120 godzin (5 dni), gdyż tyle są w stanie przetrwać w drogach rodnych kobiety.

Kiedy zatem występują dni płodne? W każdym cyklu kobiety jest około 8-10 dni płodnych, czyli takich, w trakcie których stosunek seksualny może doprowadzić do zapłodnienia. Przez pozostałe dni można kochać się bez obawy zajścia w niepożądaną ciążę.

Aby określić dokładny dzień wystąpienia owulacji, powinnaś prowadzić szczegółowe obserwacje i zapiski dotyczące przebiegu cyklu miesiączkowego. W tym celu skorzystaj z karty obserwacji cyklu miesiączkowego, którą możesz sobie wydrukować.

Ważne! Do zapłodnienia może dojść:
• w ciągu 5 dni, gdy twój śluz ma przynajmniej jedną cechę śluzu płodnego – jest rozciągliwy, przejrzysty, w przedsionku pochwy masz uczucie wilgotności,
• 3 dni przed wystąpieniem owulacji, gdyż plemniki pozostając w drogach rodnych kobiety, są zdolne do zapłodnienia przez około 72 godziny, czyli przez 3-5 dni,
• w czasie owulacji oraz 1 dzień po niej, gdyż komórka jajowa jest zdolna do zapłodnienia wyłącznie przez 24 godziny po jej uwolnieniu.

Kiedy owulacja nie występuje?

W przypadku braku owulacji mamy do czynienia ze zjawiskiem luteinizacji niepękniętego pęcherzyka. Są różne tego przyczyny, a sposób leczenia zależy od postawionej diagnozy. Nawet w przypadku braku owulacji miesiączka może wystąpić w planowanym terminie lub z opóźnieniem.

Cykle bezowulacyjne zdarzają się także u zdrowych kobiet – jeżeli występują raz czy dwa razy w roku, nie należy się martwić. Częstsze cykle bezowulacyjne wymagają wizyty u lekarza specjalisty i podjęcia leczenia.

Przyczyny braku owulacji

Brak jajeczkowania powinien być zawsze sygnałem, że nie wszystko jest w porządku ze zdrowiem kobiety.

Przyczyną braku owulacji może być:

  • zespół policystycznych jajników,
  • choroby przysadki i podwzgórza,
  • nadmierna otyłość,
  • znaczna niedowaga,
  • nadmiar prolaktyny,
  • inne zaburzenia hormonalne.

Wpływ na przebieg owulacji ma także styl życia i stres.

Cykle bezowulacyjne mogą wystąpić u kobiety:

  • po porodzie,
  • po ukończeniu 35. roku życia,
  • po wieloletnim przyjmowaniu antykoncepcji hormonalnej (opartej na długo działających gestagenach).

Sprawdź też:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama