Najważniejsze badania w ciąży - kalendarz

Przestrzegaj terminów. Badania są po to, by w porę dostrzec, czy nie dzieje się coś, co mogłoby zaszkodzić malcowi. W razie czego lekarz może ci zalecić stosowanie diety (np. gdy powodem kłopotów jest cukrzyca) lub leków (jeśli np. stwierdzi rozpoczynającą się anemię). Wspólnie ze specjalistą przygotowaliśmy kalendarz najważniejszych ciążowych badań.

Badania w I trymestrze ciąży

Podejrzewasz, że jesteś w ciąży? Radością podziel się ze swoim ginekologiem (jeśli go nie wybrałaś, poproś o radę koleżanki, które już rodziły). Nie zwlekaj z wizytą! Już w pierwszym trymestrze czeka cię kilka badań.

• Morfologia krwi. Oznacza się: liczbę czerwonych krwinek (poniżej 3800 tys./mm3 może wskazywać na anemię); białych krwinek (jeśli będzie ich więcej niż 10 tys./mm3, przyczyną zwykle jest infekcja, natomiast gdy poniżej 4 tys./mm3 – choroba hematologiczna); hemoglobina (norma to 11-14 g na 100 ml). Morfologię krwi wykonuje się co miesiąc.
• Określenie na czczo poziomu glukozy we krwi. Norma jest do 120 mg%. Wyższy poziom może świadczyć o cukrzycy (lekarz zaleci dietę i wizytę u diabetologa).
• WR. To badanie na nosicielstwo kiły – bardzo ważne, bo zakażenie się tą chorobą jest dla dziecka groźne. Jeśli wynik będzie dodatni, trzeba rozpocząć leczenie – pod okiem wenerologa.
• Badanie grupy krwi i oznaczenie czynnika Rh. Jeśli mama ma Rh-, a ojciec Rh+, istnieje ryzyko wystąpienia tzw. konfliktu serologicznego. Podczas porodu maluszkowi zostaną podane przeciwciała. Konieczne będą dalsze badania. Zaświadczenie o grupie krwi miej zawsze przy sobie.
• Badanie przeciwciał w kierunku toksoplazmozy (jeśli nie zrobiłaś tego badania przed ciążą). Niebezpieczne jest tylko „świeże zachorowanie” w czasie ciąży (lekarz zaleci branie leków).
• Przeciwciała przeciw wirusowi cytomegalii. Wirus nie jest groźny dla ciebie, ale przenika przez łożysko i zagraża dziecku. Wczesne jego wykrycie umożliwi leczenie maleństwa tuż po urodzeniu.
• Badanie ogólne moczu. Informuje o stanie ogólnym organizmu. W moczu nie powinno być białka, cukru, krwinek białych i czerwonych.
• Cytologia. To badanie lekarz zleci ci, jeśli nie wykonywałaś go w ciągu ostatniego roku.
• Ciśnienie krwi. Jest sprawdzane podczas każdej wizyty. Najlepiej, jeśli nie przekracza poziomu 140/90 mmHg.

Ważne! Badania wykonywane w pierwszym trymestrze mówią o twoim zdrowiu na samym początku ciąży. Jeśli coś jest nie w porządku, ginekolog może zdecydować o leczeniu lub skierować cię do innego specjalisty.

Badania w II trymestrze ciąży

Ciąża rozwija się, twoje dziecko rośnie coraz szybciej. Nadal jednak musisz kontrolować swój stan zdrowia.

• Badanie ogólne moczu. Wykonuje się je co miesiąc. W moczu nie może być białka, cukru, czerwonych i białych krwinek.
• Morfologia krwi. Badanie nadal robi się co miesiąc.
• Test obciążenia glukozą. Lekarz zaleca go około 25. tygodnia ciąży po to, by wykluczyć tzw. cukrzycę ciężarnych. Jeśli z badania wyniknie, że ją masz, ginekolog skieruje cię do diabetologa. Konieczna jest dieta, a czasem także przyjmowanie insuliny.
• Ciśnienie krwi. Sprawdza się je co miesiąc. Nie powinno przekroczyć 140/90 (wyższe świadczy o nadciśnieniu lub zatruciu ciążowym).

Ważne! Jeśli z pierwszego badania na toksoplazmozę wynika, że nie masz przeciwciał przeciw tej chorobie, lekarz zaleci ci w drugim trymestrze powtórne skontrolowanie ich poziomu, by sprawdzić, czy nie doszło do zarażenia.

Badania w III trymestrze ciąży

To już końcówka. Wkrótce zobaczysz swoje dziecko. Miej wszystko pod kontrolą i zgłaszaj się do ginekologa co 4 tygodnie, a pod koniec ciąży nawet co 3.

• Badania ogólne moczu. Nadal konieczne co miesiąc.
• Morfologia krwi. Niezmiennie wykonuje się co miesiąc.
• Badanie na nosicielstwo wirusa żółtaczki typu B. Jeśli wynik jest dodatni, trzeba zachować ostrożność w czasie porodu; dziecko będzie miało po urodzeniu wykonane badania w kierunku obecności tego wirusa.
• WR. Sprawdzi, czy nie jesteś chora na kiłę.
• Posiew z pochwy w kierunku paciorkowców typu B. Mogą one egzystować w drogach rodnych i zarażać dziecko w czasie porodu; jeśli wynik badania będzie pozytywny, konieczne stanie się podanie antybiotyku.

Ważne! Jeśli z poprzednich badań wynika, że nie masz przeciwciał przeciw toksoplazmozie, lekarz zaleci ci w trzecim trymestrze wykonanie kolejnego badania, by sprawdzić, czy nie doszło do zarażenia.

Diagnostyka prenatalna

Jeśli skończyłaś 35 lat albo w twojej rodzinie zdarzają się wady genetyczne, lekarz może ci zaproponować dodatkowe badania, które wykluczą chorobę genetyczną dziecka. Ich wykonanie nie jest obowiązkowe, to ty podejmujesz decyzję.

Badania nieinwazyjne. Są całkowicie bezpieczne, nie zaszkodzą dziecku.

• Test PAPP-A. Wykonuje się go z krwi między 10. a 14. tygodniem ciąży. Jego celem jest określenie ryzyka wystąpienia m.in. zespołu Downa, Turnera.

Badania inwazyjne. Ich przeprowadzenie wiąże się z niewielkim ryzykiem poronienia (wynosi ono 0,5-3%).

• Biopsja trofoblastu. Polega na pobraniu tkanki łożyskowej – pod kontrolą USG. Wykonuje się ją między 11. a 14. tygodniem ciąży.
• Amniopunkcja. Nakłuwa się worek owodniowy i pobiera się z niego płyn pod kontrolą USG. Badanie to wykonywane jest do 19. tygodnia ciąży.

Podglądanie dziecka

Są badania, dzięki którym lekarz może dokładniej sprawdzić, co dzieje się u twojego dziecka.

• USG w ciąży. Pierwsze badanie można zrobić już między 6. a 8. tygodniem ciąży (sondą przezpochwową). Ma na celu potwierdzenie ciąży, określenie wieku ciążowego zarodka, sprawdzenie, czy jest prawidłowo zagnieżdżony. Generalnie zaleca się zrobienie USG trzykrotnie: około 12., 20. oraz 32. tygodnia (lekarz może zlecić częściej). Jest nieinwazyjne (robi się je przez brzuch), całkowicie bezpieczne dla dziecka.
• KTG w ciąży. Sprawdza pracę serca i czynność skurczową macicy. Pierwszy raz wykonuje się je około 38. tygodnia. Będzie powtarzane aż do porodu, a także w czasie jego trwania.

Wydrukuj kalendarz badań w ciąży.

Konsultacja: dr Jacek Lisawa, ginekolog położnik, Oddział Ginekologiczny Szpitala Ginekologiczno-Położniczego im. Świętej Rodziny w Warszawie.