Niewydolność szyjki macicy: przyczyny, objawy, leczenie
Niewydolność szyjki macicy, inaczej niewydolność cieśniowo-szyjkowa, najczęściej polega na skróceniu lub rozwarciu szyjki macicy przed terminem. Dysfunkcja ta utrudniać może utrzymanie ciąży. Wcześnie uchwycona daje szansę donoszenia dziecka.
Niewydolność szyjki macicy polega na tym, że skraca się ona na wiele tygodni przed terminem spodziewanego porodu. Wadę tę widać podczas badania USG. Szczególną uwagę na kształt szyjki macicy zwraca się podczas tzw. USG połówkowego, czyli robionego mniej więcej w połowie ciąży. Wtedy też sprawdza się, czy nie ma problemu z łożyskiem w ciąży. Rozwarcie szyjki macicy pojawić się powinno dopiero wtedy, gdy dziecko jest gotowe, aby przyjść na świat. Jeśli dzieje się to wcześniej, lekarz wspomaga działanie szyjki macicy, zakładając tzw. pessar lub specjalny szew, ponieważ skracająca się szyjka grozi przedwczesnym porodem.
Spis treści:
- Przyczyny i objawy niewydolności szyjki macicy
- Leczenie niewydolności szyjki macicy u ciężarnej
- Jak dbać o siebie po założeniu pessaru
- Skracająca się szyjka macicy a druga ciąża
- Rola szyjki macicy w ciąży
Przyczyny i objawy niewydolności szyjki macicy
Niewydolna i skracająca się szyjka macicy może być spowodowana zaburzeniami hormonalnymi, pęknięciem szyjki podczas poprzedniego porodu albo podczas zabiegów dokonywanych na macicy. Objawy przedwczesnego rozwarcia szyjki macicy w ciąży najczęściej zostają wykryte szybko, podczas comiesięcznych wizyt u lekarza prowadzącego ciążę. To on może stwierdzić, czy nie masz ciąży zagrożonej np. w związku z przodującym łożyskiem, czy skracającą się szyjką macicy. Czasem jednak ciężarna sama może zaobserwować niepokojące sygnały, które są objawami niewydolności szyjki:
- skurcze przypominające porodowe (może to być przedwcześnie rozpoczęta akcja porodowa!),
- zwiększona ilość wydzieliny z pochwy,
- brunatne plamienie z dróg rodnych,
- odczuwanie wzmożonego ucisku w podbrzuszu,
- może pojawić się objaw lejka, czyli uwypuklonych błon płodowych.
Leczenie niewydolności szyjki macicy u ciężarnej
Jeśli niewydolność szyjki macicy zostanie stwierdzona u ciężarnej, przede wszystkim trzeba zabezpieczyć przedwcześnie skracającą i rozwierającą się szyjkę – mówi dr n. med. Bożena Kowalska, ginekolog położnik. – Lekarz założy zapewne specjalny szew (McDonalda), żeby szyjka dalej się nie rozwierała. Robi się to przed 28. tygodniem ciąży, zaś po 30. tygodniu, jeśli nie występują skurcze macicy, zakłada się specjalny gumowy krążek, tzw. pessar. Zabieg odbywa się w znieczuleniu ogólnym – dodaje ekspertka.
W zależności od nasilenia problemu lekarz zaleci:
- polegiwanie – przyszła mama większość czasu spędza, leżąc, może wstać do toalety, wziąć prysznic, zrobić sobie coś do jedzenia (ale już nie ugotować obiad).
- leżenie – zwykle wiąże się ze skierowaniem do szpitala. Kobieta musi cały czas leżeć płasko, niekiedy do samego porodu, by dziecko przyszło na świat jak najpóźniej – gdy będzie do tego gotowe.
Jak dbać o siebie po założeniu pessaru
Po założeniu pessaru na skracającą szyjkę macicy, najczęściej kobieta kierowana jest na zwolnienie lekarskie. Przebywając na nim unikać trzeba aktywności fizycznej, należy dużo odpoczywać, także na leżąco. Wszystko dlatego, że nawet niewielka aktywność fizyczna może przyspieszyć skracanie się szyjki i zwiększyć ryzyko poronienia.
Po założeniu pessaru trzeba niezwłocznie jechać do szpitala gdy:
- pojawią się przedwczesne skurcze,
- parcie w dole brzucha,
- wydzielina z zawartością krwi.
Lekarze postarają się opanować sytuację, podając leki hormonalne i obserwując stan ciężarnej i dziecka.
Skracająca się szyjka macicy a druga ciąża
Jeżeli w poprzedniej ciąży doszło do niewydolności szyjki macicy, w kolejnej ryzyko, że szyjka skróci się ponownie, jest podwyższone. Nie musi się tak jednak wcale stać. Dlatego trzeba poinformować lekarza prowadzącego ciążę, że przy poprzednim dziecku szyjka macicy się skracała i powiedzieć, jakie środki zostały zastosowane – pessar czy szew. Specjalista będzie po prostu zwracał baczniejszą uwagę na szyjkę macicy, podpowie, jak o siebie dbać, czego unikać i z jakimi objawami szybko zgłaszać się po pomoc. Być może zaleci też częstsze wizyty kontrolne.
Rola szyjki macicy w ciąży
W czasie 9 miesięcy ciąży szyjka macicy powinna być zamknięta i mieć odpowiednią długość – normalnie szyjka macicy mierzy ok. 2,5–3 cm. To ona jest odpowiedzialna za bezpieczeństwo dziecka w macicy – dzięki szyjce dziecko oddzielone jest od świata zewnętrznego, a tym samym ryzyka zakażeń. Organizm kobiety tak został zaprogramowany, że mięsień szyjki macicy otwiera się dopiero pod wpływem skurczów porodowych, dzięki czemu dziecko może przyjść na świat poprzez poród naturalny. Skrócenie i rozwarcie szyjki macicy mierzy się w centymetrach wraz z następującą akcją porodową.
Przeczytaj także: