Co powinien umieć 6-latek? Lista umiejętności

To, co powinien umieć 6 latek, reguluje Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego dla dzieci sześcioletnich. Umiejętności te zostały podzielone na obszary rozwoju dziecka: rozwój fizyczny, emocjonalny, społeczny i poznawczy.

Warto pamiętać, że dzieci nie we wszystkich obszarach rozwijają się w takim samym tempie, dlatego nie ma powodów do obaw, gdy 6-latek jest np. fizycznie bardzo rozwinięty, a społecznie ma jeszcze pewne braki lub też odwrotnie.

Lista umiejętności 6-latków powstała m.in. po to, by można było świadomie obserwować dziecko i wspomagać je w obszarach, które wymagają większego zaangażowania rodziców i opiekunów w przedszkolu.

Co powinien umieć 6-latek w przedszkolu?

Zadania, jakie będą realizowane w przedszkolu w grupie sześciolatków, mają na celu rozwijanie i utrwalanie u dziecka konkretnych umiejętności. Poniżej lista z podziałem na obszary rozwoju dziecka:

Umiejętności sześciolatka – rozwój fizyczny

Dziecko 6-letnie powinno:

Zgłaszać potrzeby fizjologiczne, samodzielnie wykonywać podstawowe czynności higieniczne.
Samodzielnie ubierać się i rozbierać, także zapinać guziki i wiązać sznurowadła.
Samodzielnie jeść z użyciem sztućców, nakrywać do stołu i sprzątać po posiłku.
Zgłaszać swoje potrzeby, np. potrzebę ruchu, odpoczynku itp.
Uczestniczyć w zabawach ruchowych.
Inicjować zabawy konstrukcyjne, majsterkować, budować, wykorzystując zabawki, materiały użytkowe, także materiał naturalny.
Wykonywać czynności, takie jak: sprzątanie, pakowanie, trzymanie przedmiotów jedną ręką i oburącz, trzymanie małych przedmiotów z wykorzystaniem odpowiednio ukształtowanych chwytów dłoni, używać chwytu pisarskiego podczas rysowania, kreślenia i pierwszych prób pisania.
Wykonywać podstawowe ćwiczenia kształtujące nawyk utrzymania prawidłowej postawy ciała.
Wykazywać sprawność ciała i koordynację w stopniu pozwalającym na rozpoczęcie systematycznej nauki czynności złożonych, takich jak czytanie i pisanie.

Umiejętności sześciolatka – rozwój emocjonalny

Dziecko 6-letnie powinno:

Rozpoznawać i nazywać podstawowe emocje, próbować radzić sobie z ich przeżywaniem.
Szanować emocje swoje i innych osób.
Przeżywać emocje w sposób umożliwiający adaptację w nowym otoczeniu, np. w nowej grupie dzieci, nowej grupie starszych dzieci, a także w nowej grupie dzieci i osób dorosłych.
Przedstawiać swoje emocje i uczucia, używając charakterystycznych dla dziecka form wyrazu.
Rozstawać się z rodzicami bez lęku, mając świadomość, że rozstanie takie bywa dłuższe lub krótsze.
Rozróżniać emocje i uczucia przyjemne i nieprzyjemne, mieć świadomość, że odczuwają i przeżywają je wszyscy ludzie.
Szukać wsparcia w sytuacjach trudnych dla niego emocjonalnie, wdrażać swoje własne strategie, wspierane przez osoby dorosłe lub rówieśników.
Zauważać, że nie wszystkie przeżywane emocje i uczucia mogą być podstawą do podejmowania natychmiastowego działania, panować nad nieprzyjemną emocją w zabawie lub innej sytuacji.
Wczuwać się w emocje i uczucia osób z najbliższego otoczenia.
Dostrzegać, że zwierzęta posiadają zdolność odczuwania, przejawiać w stosunku do nich życzliwość i troskę.
Dostrzegać emocjonalną wartość otoczenia przyrodniczego jako źródła satysfakcji estetycznej.

Umiejętności sześciolatka – rozwój społeczny

Dziecko 6-letnie powinno:

Przejawiać poczucie własnej wartości jako osoby, wyrażać szacunek wobec innych osób i przestrzegając tych wartości, nawiązywać relacje rówieśnicze.
Odczuwać i wyjaśniać swoją przynależność do rodziny, narodu, grupy przedszkolnej, grupy chłopców, grupy dziewczynek oraz innych grup, np. grupy teatralnej, grupy sportowej. Posługiwać się swoim imieniem, nazwiskiem, adresem.
Używać zwrotów grzecznościowych.
Oceniać swoje zachowanie w kontekście podjętych czynności i zadań oraz przyjętych norm grupowych; przyjmować, respektować i tworzyć zasady zabawy w grupie, współdziałać.
Nazywać i rozpoznawać wartości związane z umiejętnościami i zachowaniami społecznymi, np. szacunek do dzieci i dorosłych, szacunek do ojczyzny, życzliwość okazywaną dzieciom i dorosłym – obowiązkowość, przyjaźń, radość.
Respektować prawa i obowiązki swoje oraz innych osób, zwracając uwagę na ich indywidualne potrzeby.
Obdarzać uwagą inne dzieci i osoby dorosłe.
Komunikować się z dziećmi i osobami dorosłymi, wykorzystując komunikaty werbalne i pozawerbalne, wyrażać swoje oczekiwania społeczne wobec innego dziecka, grupy.

Umiejętności sześciolatka – rozwój poznawczy

Dziecko 6-letnie powinno:

Wyrażać swoje rozumienie świata, zjawisk i rzeczy znajdujących się w bliskim otoczeniu za pomocą komunikatów pozawerbalnych: tańca, intencjonalnego ruchu, gestów, impresji plastycznych, technicznych, teatralnych, mimicznych, konstrukcji i modeli z tworzyw i materiału naturalnego.
Wyrażać swoje rozumienie świata, zjawisk i rzeczy znajdujących się w bliskim otoczeniu za pomocą języka mówionego.
Posługiwać się językiem polskim w mowie zrozumiałej dla dzieci i osób dorosłych, mówić płynnie, wyraźnie, rytmicznie, poprawnie wypowiadać ciche i głośne dźwięki mowy, rozróżniać głoski na początku i końcu w wybranych prostych fonetycznie słowach.
Odróżniać elementy świata fikcji od realnej rzeczywistości; byty rzeczywiste od medialnych, byty realistyczne od fikcyjnych.
Rozpoznawać litery, którymi dziecko jest zainteresowane na skutek zabawy i spontanicznych odkryć, odczytywać krótkie wyrazy utworzone z poznanych liter w formie napisów drukowanych dotyczące treści znajdujących zastosowanie w codziennej aktywności.
Odpowiadać na pytania, opowiadać o zdarzeniach z przedszkola, objaśniać kolejność zdarzeń w prostych historyjkach obrazkowych, układać historyjki obrazkowe, recytować wierszyki, układać i rozwiązywać zagadki dla dzieci.
Wykonywać własne eksperymenty językowe, nadawać znaczenie czynnościom, nazywać je, tworzyć żarty językowe i sytuacyjne, uważnie słuchać i nadawać znaczenie swym doświadczeniom.
Eksperymentować rytmem, głosem, dźwiękami i ruchem, rozwijając swoją wyobraźnię muzyczną; słuchać, odtwarzać i tworzyć muzykę, śpiewać piosenki, poruszać się przy muzyce i do muzyki.
Wykonywać własne eksperymenty graficzne farbą, kredką, ołówkiem, mazakiem itp., tworzyć proste złożone znaki, nadając im znaczenie, odkrywać w nich fragmenty wybranych liter, cyfr, kreślić wybrane litery i cyfry na gładkiej kartce papieru.
Czytać obrazy, wyodrębniać i nazywać ich elementy, nazywać symbole i znaki znajdujące się w otoczeniu, wyjaśniać ich znaczenie.
Wymieniać nazwę swojego kraju i jego stolicy, rozpoznawać symbole narodowe.
Wyrażać ekspresję twórczą podczas czynności konstrukcyjnych i zabawy, zagospodarowywać przestrzeń, nadając znaczenie umieszczonym w niej przedmiotom, określać ich położenie, liczbę, kształt, wielkość, ciężar, porównywać przedmioty w swoim otoczeniu z uwagi na wybraną cechę.
Klasyfikować przedmioty według cech: wielkości, kształtu, koloru, przeznaczenia, układać przedmioty w grupy, szeregi, rytmy, odtwarzać układy przedmiotów i tworzyć własne, nadając im znaczenie, rozróżniać podstawowe figury geometryczne (koło, kwadrat, trójkąt, prostokąt).
Eksperymentować, szacować, przewidywać, dokonywać pomiaru długości przedmiotów, wykorzystując np. dłoń, stopę, but.
Określać kierunki i ustalać położenie przedmiotów w stosunku do własnej osoby, a także w stosunku do innych przedmiotów, rozróżniać stronę lewą i prawą.
Przeliczać elementy zbiorów w czasie zabawy, prac porządkowych, ćwiczeń i wykonywania innych czynności, posługiwać się liczebnikami głównymi i porządkowymi, rozpoznawać cyfry oznaczające liczby od 0 do 10, eksperymentować z tworzeniem kolejnych liczb, wykonywać dodawanie i odejmowanie w sytuacji użytkowej, liczyć obiekty, odróżniać liczenie błędne od poprawnego.
Posługiwać się w zabawie i w trakcie wykonywania innych czynności pojęciami dotyczącymi następstwa czasu np. wczoraj, dzisiaj, jutro, rano, wieczorem, w tym nazwami pór roku, nazwami dni tygodnia i miesięcy.
Rozpoznawać modele monet i banknotów o niskich nominałach, porządkować je, rozumieć, do czego służą pieniądze w gospodarstwie domowym.
Posługiwać się pojęciami dotyczącymi zjawisk przyrodniczych, np. tęcza, deszcz, burza, opadanie liści z drzew, sezonowa wędrówka ptaków, kwitnienie drzew, zamarzanie wody, dotyczącymi życia zwierząt, roślin, ludzi w środowisku przyrodniczym, korzystania z dóbr przyrody, np. grzybów, owoców, ziół.
Podejmować samodzielną aktywność poznawczą np. oglądanie książek, zagospodarowywanie przestrzeni własnymi pomysłami konstrukcyjnymi.
Wskazywać zawody wykonywane przez rodziców i osoby z najbliższego otoczenia, wyjaśniać, czym zajmuje się osoba wykonująca dany zawód.
Rozumieć bardzo proste polecenia w języku obcym nowożytnym i reagować na nie, uczestniczyć w zabawach, np. muzycznych, ruchowych, plastycznych, konstrukcyjnych, teatralnych.

Co powinien umieć sześciolatek, idąc do szkoły?

Poniżej lista umiejętności, jaką powinien opanować 6-latek, który idzie do szkoły. Jest długa, dlatego podzieliliśmy ją na kategorie – liczniejsze niż w rozporządzeniu ministerialnym. Dzięki temu łatwiej będzie się z nią zapoznać i zorientować się, w jakich zakresach dziecko jest już w pełni rozwinięte i gotowe do szkoły, a nad jakimi warto jeszcze popracować.

Umiejętności i wiadomości społeczne.
Dziecko 6-letnie powinno:

rozumieć co mówią i czego oczekują dorośli i inne dzieci
przestrzegać reguł, które obowiązują w grupie
współdziałać w zabawie i realizacji zadań
mieć nawyk używania zwrotów grzecznościowych: proszę, dziękuje, przepraszam, dzień dobry, do widzenia
znać swoje imię i nazwisko oraz adres zamieszkania
spokojnie i bez lęku rozstawać się z rodzicem przed wejściem do szkoły/przedszkola.

Zdrowie i sprawność ruchowa.
Dziecko 6-letnie powinno:

dbać o swoje zdrowie i orientować się w zasadach zdrowego żywienia
być sprawne ruchowo na miarę swoich możliwości
uczestniczyć w zabawach ruchowych na powietrzu i w sali gimnastycznej
starać się w miarę swoich możliwości wykonywać polecenia związane z zadaniami ruchowymi.

Dbałość o bezpieczeństwo własne i innych.
Dziecko 6-letnie powinno:

potrafić racjonalnie zachować się w sytuacji zagrożenia i prosić o pomoc
umieć bezpiecznie poruszać się po drogach
mieć rozeznanie, gdzie można bezpiecznie się bawić
znać zagrożenia płynące ze strony ludzi, zwierząt i roślin i unikać ich.

Czynności samoobsługowe, nawyki higieniczne, utrzymywanie porządku.
Dziecko 6-letnie powinno:

samodzielnie korzystać z toalety
umieć samo się ubrać, rozebrać, przebrać w strój gimnastyczny
odpowiednio zachowywać się podczas posiłków
dbać o rzeczy osobiste rzeczy i nie narażać ich na zgubienie
utrzymywać porządek w swoim otoczeniu.

Rozwój mowy.
Dziecko 6-letnie powinno:

mieć zlikwidowane ewentualne wady wymowy lub być w trakcie ich korygowania
umieć zwracać się bezpośrednio do nauczyciela
umieć regulować oddech, by mówić płynnie i nie za głośno
potrafić uważnie słuchać, pytać o niezrozumiałe fakty, formułować dłuższe logiczne wypowiedzi.

Gotowość do nauki czytania i pisania.
Dziecko 6-letnie powinno:

orientować się na kartce papieru i rozumieć sens poleceń typu: zaznacz w lewym górnym rogu kartki np. kropkę
zaczynać pisać, rysować szlaczki od lewej do prawej
rozpoznawać i zapamiętywać to, co jest na obrazkach
z uwagą słuchać opowiadań, baśni, rozmawiać o książkach, interesować się nimi
umieć układać krótkie zdania, dzielić je na wyrazy, a wyrazy na sylaby
umieć wyodrębniać głoski na początku i końcu wyrazu
odczytywać krótkie podpisy pod obrazkami, napisy pod szyldami.

Edukacja matematyczna.
Dziecko 6-letnie powinno:

liczyć obiekty i rozróżniać błędne liczenie od poprawnego
obliczać wynik dodawania i odejmowania pomagając sobie liczeniem na palcach lub innych przedmiotach
umieć posługiwać się liczebnikami porządkowymi
orientować się w schemacie własnego ciała
odróżniać stronę lewą od prawej, określać kierunki i ustalać położenie przedmiotu w stosunku do własnej osoby
rozumieć sens pomiaru długości i orientować się w prostych sposobach mierzenia, np. liczbą kroków, stóp
znać stałe następstwo dni i nocy, pór roku, dni tygodni i miesięcy w roku.

Wychowanie przez sztukę.
Dziecko 6-letnie powinno:

wiedzieć, jak należy zachować się na uroczystościach, w kinie, teatrze
odgrywać role w zabawach teatralnych i przedstawieniach
umieć śpiewać piosenki
dostrzegać zmiany w muzyce i wyrażać je ruchem
potrafić wystukać prosty rytm
w skupieniu słuchać muzyki w tym także poważnej
wypowiadać się za pomocą różnych technik plastycznych – wykorzystywać kredki świecowe, ołówkowe, farby plakatowe, potrafić lepić z plasteliny, modeliny, drzeć papier, sprawnie i bezpiecznie posługiwać się nożyczkami
prawidłowo trzymać łyżkę, ołówek, pędzel
budować konstrukcje z klocków
tworzyć kompozycje np. z materiałów przyrodniczych
interesować się domowymi urządzeniami technicznymi i zachowywać ostrożność przy ich korzystaniu.

Wychowanie dla poszanowania zwierząt i roślin.
Dziecko 6-letnie powinno:

nazywać i rozpoznawać rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach przyrodniczych
wiedzieć, jakie warunki są potrzebne do rozwoju zwierząt i roślin
potrafić wymienić zmiany zachodzące w życiu roślin i zwierząt w kolejnych porach roku i wiedzieć, jak człowiek może je chronić i pomóc np. przetrwać zimę.

Wychowanie rodzinne, obywatelskie, patriotyczne.
Dziecko 6-letnie powinno:

wymieniać imiona i nazwiska bliskich z rodziny, wiedzieć gdzie pracują
wiedzieć, jakiej jest narodowości, jak nazywa się jego kraj i stolica
znać godło i flagę swojego kraju
znać polski hymn i wiedzieć, że Polska należy do Unii Europejskiej.

Zobacz także: