Dziecko płacze, nie chce zasnąć, kłóci się z tobą lub nie chce jeść… – czujesz, że tracisz panowanie nad sobą. Masz nawet ochotę nakrzyczeć albo, co gorsza, złapać je za ramiona i mocno potrząsnąć... Na szczęście, nad złością można nauczyć się panować.
Przeczytaj nasz wywiad z psycholog Justyną Biernacką, trenerką psychospołeczną i działaczką Fundacji Mama. Justyna Biernacka prowadzi warsztaty dotyczące opanowywania trudnych emocji „Gniew – jak go wyrazić nie krzywdząc innych”.
Justyna Biernacka: Warto spojrzeć na emocje trochę inaczej niż zwykle. W opinii wielu z nas złość czy gniew to złe emocje. Tymczasem nie warto dzielić ich na lepsze czy gorsze i oceniać ich. Każdy z nas odczuwa całą gamę emocji – i bez względu na to, czy to przyjemne, czy nie, są one cenne. I niezwykle potrzebne.
JB: Wszystkie emocje to znaki-sygnały, które informują nas, w jakim jesteśmy stanie. Złość albo gniew są jak lampka ostrzegawcza w samochodzie, która informuje nas o pustym baku. Co robimy wtedy, kiedy podczas jazdy taka lampka się zaświeci? Tankujemy na najbliższej stacji benzynowej, prawda? Tak samo jest ze złością: jej pojawienie się informuje nas, że jakieś nasze potrzeby są niezaspokojone.
Zobacz też: Gdy puszczają nerwy. Jak okiełznać emocje?
JB: Przyjrzeć się jej, ale tak, jak przyglądamy się naszemu sprzymierzeńcowi. Pomyśleć: „To, że ja ją odczuwam, to dobrze, bo ona podpowiada mi, jakim jestem człowiekiem, czego potrzebuję”. Nie próbujmy jej stłumić, bo to się nie uda. Taka tłumiona złość pozostaje w nas i obraca się przeciwko nam. Jednak nie warto też pozwalać, aby złość znalazła ujście w krzyku, potrząsaniu albo biciu dziecka.
JB: W takim ataku złości albo gniewu tracimy kontrolę nad sobą. Albo jeszcze lepiej powiedzieć, że tracimy kontakt ze sobą. W normalnym stanie nie powiedziałybyśmy tych słów, które mówimy w gniewie, nie zachowałybyśmy się w ten konkretny sposób. Tracimy kontrolę np. nad naszym głosem i możemy krzyczeć, nawet nie zdając sobie z tego sprawy. Nie panujemy nad własną siłą, więc możemy niechcący ścisnąć ramię dziecka mocniej, niż zamierzałyśmy. Dlatego kiedy czujemy, że nie możemy już zapanować nad sobą, to jest właśnie moment, żeby podjąć alarmowe środki zaradcze. Po pierwsze, odsunąć się od dziecka, bo można niechcący zrobić mu krzywdę.
JB: Tak. To w tym momencie jest dla niego i dla mamy lepsze. W tym momencie zamiast na siłę uspokajać siebie i dziecko, lepiej dać sobie oddech. Spróbujmy poszukać kontaktu z samą sobą. Zastanówmy się, co czujemy. Można policzyć do dziesięciu, jeśli to komuś pomaga, skupić się na swoich uczuciach i potrzebach. Taką metodę pracy ze sobą i innymi rozpropagował Marshall S. Rosenberg i nazwał Porozumieniem bez Przemocy.
Na czym polega Porozumienie bez Przemocy Postawą Porozumienia bez Przemocy jest przekonanie, że za każdym naszym uczuciem stoi konkretna potrzeba. Jaka? To już nasze zadanie, aby ją umieć określić i wyrazić. Być może za naszą złością na dziecko stoi potrzeba odpoczynku, snu albo ucieczki od codziennej rutyny. Każdy z nas nie raz złapał się na tym, że jednego dnia to samo zachowanie dziecka (męża, babci, sąsiadki) nas rozczula (a przynajmniej nie tak bardzo denerwuje), a innego dnia – doprowadza do szału. Taka różnica w naszym postrzeganiu to dowód, że przyczyną naszych uczuć nie jest samo zachowanie, ale coś innego: coś w nas samych. Zasady Porozumienia bez Przemocy Podstawowa zasada „Czuję, bo potrzebuję” odnosi się także do zachowania dziecka. Jego płacz, bunt , niegrzeczne zachowanie także wynika z jego potrzeb. I na pewno nie jest to potrzeba zrobienia nam na złość czy manipulowania nami! Być może zbuntowany kilkulatek potrzebuje więcej niezależności albo np. podbudowania swojej pewności siebie. Według Marshalla B. Rosenberga, kiedy uświadomimy sobie, że brak porozumienia nie wynika ze złej woli, ale po prostu z naszych odmiennych potrzeb, łatwiej jest nam znaleźć siłę do szukania kompromisu. Jak osiągnąć porozumienie bez przemocy? Prawdziwe porozumienie zawiera się w czterech krokach: 1. Obserwacja Czyli rzeczowe, pozbawione wartościowania (nikt nie mówił, że będzie łatwo!) opisanie tego, co widzimy. Nie oceniaj ani nie krytykuj – spróbuj jak operator kamery opisać to, co widzisz. Kiedy nasz rozmówca usłyszy krytykę mimowolnie nastawi się na obronę, a wtedy osiągnięcie porozumienia będzie trudniejsze. 2. Nazwanie własnych uczuć Takie wypowiedzenie na głos co nami targa często pozwala „ujść parze” i uniknąć awantury. Pamiętaj jednak, że uczuć jest wiele: obok złości jest np. frustracja, strach,...
Bunt trzylatka jest naturalnym etapem rozwoju dziecka, czasami rodzice nie wiedzą jednak w jaki sposób reagować. Jakie są więc porady psychologa? Przede wszystkim pozwól dziecku odkrywać swoją niezależność, daj mu możliwość podejmowania własnych decyzji i doświadczania świata na swój sposób. Nie ograniczaj jego dziecięcej samodzielności i bierz pod uwagę potrzeby rozwojowe malucha. Nie trzymaj się sztywno metod opisanych w poradnikach, tylko dostosuj je do swojego dziecka, ponieważ tak jak każdy dorosły – ono też jest indywidualnością i takiego właśnie podejścia wymaga. Spis treści : Bunt trzylatka - co to znaczy? Czy lepiej ustąpić zbuntowanemu trzylatkowi? Bunt trzylatka - jak reagować? 4 zasady postępowania ze zbuntowanym trzylatkiem Bunt trzylatka - co to znaczy? Bunt trzylatka zazwyczaj pojawia się kilka miesięcy po buncie dwulatka. Każde dziecko przechodzi go w inny sposób – nie ma więc sztywnych norm w kwestii tego, ile trwa, kiedy się zaczyna. Rozwój psychiczny dziecka jest sinusoidą, okresy buntu przeplatają się z okresami posłuszeństwa i etapami, gdy dziecko jest grzeczne. Jakie są objawy buntu trzylatka? Dzieci np. przeraźliwie krzyczą, rzucają się na podłogę, tupią nóżkami (zarówno w przedszkolu, na placu zabaw, jak i w domu). Inne znów droczą się z mamą, aby w końcu jednak zrobić to, o co ona prosi. Jedną z oznak buntu trzylatka jest także histeria dziecka . To zupełnie normalne zachowanie. Czy lepiej ustąpić zbuntowanemu trzylatkowi? Rodzice trzylatka rzeczywiście nie mają łatwo. Czasem jednak warto odstawić na bok żelazną konsekwencję i pozwolić, żeby maluch postawił na swoim. Jeśli jest to niemożliwe (np. ze względu na bezpieczeństwo), to postaraj się skłonić dziecko do posłuszeństwa – ale nie krzycząc, szarpiąc albo dając klapsy . Spróbuj porozumieć się z dzieckiem , a...
Dziecko - kochasz je nad życie, ale czasami doprowadza cię do wściekłości. Podnosisz głos, a za chwilę masz wyrzuty sumienia widząc jego wykrzywioną w podkówkę buzię. Obiecujesz sobie, że już nigdy nie nakrzyczysz na dziecko , nie stracisz panowania nad sobą. Do następnego razu. Dzieci marudzą, płaczą, zachowują się irracjonalnie. Odmawiają współpracy, kiedy trzeba się spieszyć. W takich sytuacjach czujesz złość na dziecko. Znowu to robi – myślisz sobie. Robi mi na złość. Już nie mogę. Nie wytrzymam, mam dość. I wybuchasz. Krzyczysz, twoje dziecko się boi, a ty czujesz się podle. Chcesz nauczyć dziecko panowania nad emocjami, ale czujesz, że sama nie jesteś dobrym przykładem. Skąd bierze się ta złość, którą odczuwasz w stosunku do dziecka? Złość nie jest zła Wyobraźmy sobie taką sytuację: codziennie rano budzisz dziecko, żeby iść z nim do przedszkola. Potem biegniesz do pracy. I każdego ranka powtarza się ten sam scenariusz : najpierw dziecko nie chce wstać, potem nie chce się ubrać, potem rozlewa na siebie mleko, potem płacze, bo nie chce wyjść z domu albo zaczyna się czymś bawić i nie chce tej zabawy przerwać. A minuty nieubłaganie mijają. Wiesz już, że znowu wyjdziecie za późno i znowu spóźnisz się do pracy. Boisz się reakcji szefa. Do tego jesteś niewyspana. Co robisz? W którymś momencie pękasz: może już przy ubieraniu, może dopiero przy rozlanym mleku: zaczynasz krzyczeć . Jesteś zła, sfrustrowana i zestresowana. Złość bierze górę. Złość sama w sobie, jako uczucie, nie jest zła. Zły może być sposób, w jaki ją wyrażamy - i to tutaj jest pole do pracy nad sobą. Odczuwamy całe spektrum różnych emocji – niektóre są przyjemne, inne nie. Każda ma jakiś cel, czemuś służy. Złość jest sygnałem ostrzegawczym : coś mi nie pasuje, czuję się zagrożona, moje potrzeby są zaniedbywane. Złość motywuje do zmiany...
