Choć rozprawka nie należy do najłatwiejszych form wypowiedzi – są tacy, którzy uważają, że wolą pisać rozprawki niż referaty, charakterystyki postaci czy dyktanda. Dzięki naszym podpowiedziom dowiesz się, jak można napisać rozprawkę na piątkę. Oto najważniejsze informacje o kompozycji, argumentach i błędach, których lepiej unikać.
Spis treści:
Rozprawka ma określoną kompozycję – składa się ze wstępu, rozwinięcia i zakończenia. Każdą z trzech części rozprawki pisze się według określonych zasad, pamiętając, by łączyły się w spójną, logiczną całość.
Wstęp rozprawki to część, którą śmiało można zostawić sobie na koniec. Bardzo często właśnie tak postępują naukowcy – redagują wstęp, dopiero gdy ukończyli już pisanie głównej części swojej pracy. Piszą wówczas początek z perspektywy osoby, która wie, co zawiera rozprawa.
Jeśli chcesz zacząć pisanie od wstępu – dobrze poprzedzić tę czynność zredagowaniem planu rozprawki, przemyśleniem tematu i argumentów, których zechcesz użyć.
Co powinien zawierać wstęp rozprawki?
Wstęp rozprawki nie musi być długi. W zależności od tego, jak bardzo zamierzasz rozwinąć swoją rozprawkę, wystarczy gdy będzie się składał z:
Zwroty, których można użyć we wstępie:
Rozwinięcie to część rozprawki, w której powinny się znaleźć:
Dla porządku, warto każdemu argumentowi (kontrargumentowi) poświęcić jeden akapit.
Argumentów nie należy mylić z przykładami – przykłady to zdarzenia, które ilustrują podane argumenty lub kontrargumenty. Na przykład: argumentem, który świadczy, że cierpienie uszlachetnia może być postać Ani z Zielonego Wzgórza, a dowodami na to: jej nieszczęśliwe wczesne dzieciństwo i sytuacje, w których wykazuje się wrażliwością na los drugiego człowieka.
Cytaty z utworów literackich z pewnością wzbogacą wartość „dowodową” podanych argumentów i kontrargumentów.
Zwroty pomocne podczas pisania rozwinięcia rozprawki:
Zakończenie rozprawki powinno stanowić podsumowanie rozważań. W tym celu należy odnieść się do tezy lub hipotezy zawartej w tytule pracy. Bardzo ważne jest również sformułowanie końcowego wniosku (wniosków), które można wyciągnąć w oparciu o przytoczone argumenty i kontrargumenty.
Słownictwo przydatne do napisania zakończenia rozprawki:
Zanim zaczniemy pisać rozprawkę, dobrze jest uporządkować wiedzę na jej temat. Najprościej mówiąc, rozprawka to mini rozprawa naukowa. Rozprawka, choć należy do dłuższych form wypowiedzi (niż np. zaproszenie czy ogłoszenie) jest krótsza od poważnej pracy naukowej (która może osiągać objętość nawet kilkuset stron). Jednocześnie, podobnie jak naukowe rozważania, rozprawka:
Wszystko to wcale nie znaczy, że rozprawka to „sucha” i nudna forma wypowiedzi pisemnej. Wręcz przeciwnie – dyscyplina obowiązująca podczas pisania może okazać się naprawdę ciekawym wyzwaniem. Zwłaszcza, że to znakomity trening do… prowadzenia wygranej dyskusji. Wiedząc, jak napisać rozprawkę – dużo łatwiej rozróżniać rzeczowe argumenty od tych, które tak naprawdę nic nie wnoszą.
Istnieją dwa rodzaje rozprawki: rozprawka z tezą i rozprawka z hipotezą. O rodzaju rozprawki decyduje tytuł, który może zawierać tezę (myśl) albo przypuszczenie (hipotezę).
Przykłady tytułów rozprawek z tezą to:
Przykłady tytułów rozprawek z hipotezą to:
Pozornie oba rodzaje rozprawek dotyczą tych samych tematów: wrażliwości, opisów przyrody i uszlachetniającej wartości cierpienia, ale czy na pewno? Zwróć uwagę, że w przypadku rozprawki z tezą masz zadanie zgromadzić argumenty, które będą dowodami na potwierdzenie tezy.
W przypadku z rozprawki z hipotezą – zadaniem autora jest przedstawić argumenty, które:
Rozprawka problemowa to taka, która stawia przed jej autorem pewien problem zawarty w temacie. Wymaga wskazania argumentów, które znajdują się w konkretnym dziele literackim, jego fragmencie lub też innych tekstach kultury.
Jak napisać dobrze rozprawkę problemową?
Przykłady rozprawki problemowej:
Rozprawka interpretacyjna to inaczej interpretacja utworu literackiego (poezji, prozy lub dramatu). Kluczowe jest jednak postawienie tezy interpretacyjnej – czyli, najogólniej mówiąc, tego, jak rozumiesz dany utwór.
Jak dobrze napisać rozprawkę interpretacyjną?
Przykłady rozprawek interpretacyjnych:
Rozprawka porównawcza to rodzaj rozprawki interpretacyjnej, która odwołuje się do minimum dwóch utworów literackich. Jak sama nazwa wskazuje – chodzi o porównanie ze sobą dwóch utworów (np. ich podobnego przesłania, skrajnie różnych stanowisk podmiotu lirycznego, itp.).
Jak dobrze napisać rozprawkę porównawczą?
Przykłady rozprawek porównawczych:
Nawet wiedząc, jak dobrze napisać rozprawkę, można popełnić błędy, które niepotrzebnie popsują ocenę.
Jak możesz zepsuć swoją rozprawkę?
To już wszystko, co warto wiedzieć, aby napisać rozprawkę naprawdę dobrze. By upewnić się, że wiesz już jak to zrobić – zerknij jeszcze na przykładową rozprawkę.
Czy wiosna to wyłącznie pozytywna pora roku? Uzasadnij swój sąd na podstawie wybranych utworów literackich.
Powszechnie można spotkać się z opinią, że większość osób, zwłaszcza zmęczonych kilkoma miesiącami zimy, nie może się doczekać wiosny. Jednocześnie – w marcu, kwietniu, maju a nawet w czerwcu – wiosna potrafi również dać się poznać od złej strony. I dzieje się tak zarówno w życiu, jak i w literaturze.
Powodów, dla których lubimy wiosnę, jest wiele. Po pierwsze: mamy dość zimna. Większość z nas chce odwiesić do szafy zimowe kurtki i móc włożyć wreszcie lżejsze obuwie. By poczuć wreszcie lekkość, swobodę i energię, młodość i beztroskę niczym podmioty liryczne wierszy Skamandrytów (np. Wiosna J. Tuwima czy Zielono mam w głowie K. Wierzyńskiego).
Po drugie: mamy dość zimowego krajobrazu, który bardzo często kojarzy się z monotonią i zamarciem całej przyrody. Każdy przebiśnieg, krokus, skowronek czy bocian to dowód na to, że za chwilę bure przedwiośnie zmieni się w zieloną wiosnę. Uważam, że nie trzeba być Anią z Zielonego Wzgórza, by poczuć autentyczną radość na widok przylaszczek czy fioletowej od kwiatków Doliny Fiołków.
Trzecim argumentem przemawiającym za tym, by uznać wiosnę za miłą porę roku, jest to, że coraz później zachodzi słońce. Wydłużający się dzień sprawia, że możemy więcej czasu spędzać na świeżym powietrzu, co przekłada się na nasze dobre samopoczucie.
Być może też warto wskazać na takie miłe skojarzenia z wiosną jak święta: Wielkanoc, Święto Pracy, Święto Flagi, Święto Konstytucji 3 Maja, Dzień Dziecka. W dni wolne od szkoły i pracy można nie tylko odpocząć, ale i poczuć, że tradycja to coś, co wciąż łączy nie tylko nasze rodziny, ale i cały naród. Wymienione święta przepełnia radość, podobnie jest w przypadku poświęconych tymże świętom utworom literackim.
Wreszcie też, smakosze lubią wiosnę za sezonowe nowalijki czy szparagi. Trudno też o dziecko, które nie cieszy się z powodu tego, że wreszcie można iść na pierwsze w tym roku lody.
Jednocześnie warto wziąć pod uwagę fakt, że wiosna odznacza się wyjątkowo kapryśną pogodą. Ciepłe dni, lecz chłodne noce, poranki i wieczory sprawiają, że często nie wiadomo jak się ubrać. W efekcie łatwo o infekcje, zwłaszcza w związku z obniżoną odpornością podczas przesilenia wiosennego. Kolejnym argumentem, który sprawia, że nie wszyscy lubią wiosnę jest przestawienie czasu na letni. Wreszcie też – wiosna to czas egzaminów, które są stresujące dla ósmoklasistów, maturzystów oraz ich rodziców.
Takie wiersze jak Tęskność do Justyny na wiosnę F. Karpińskiego czy Smutna wiosna J. Lieberta to tylko wybrane przykłady tego, jak literatura ukazuje fakt, że wiosna to nie tylko radość, beztroska i szczęśliwa miłość.
Jak pokazuje życie i literatura, nawet najpiękniejsza wiosna nie jest w stanie ochronić ludzi przed tragediami, jakim była chociażby zbrodnia katyńska. Na kontrast rozkwitu przyrody i tej przerażającej tragedii zwraca uwagę m.in. R. Bratny w powieści Kolumbowie 44.
Podsumowując, wiosna nie zawsze oznacza radość, zdrowie, relaks i świętowanie. Choć z pewnością zdecydowanie więcej przytoczonych argumentów przemawia za tym, by wyczekiwać jej z niecierpliwością.
Teraz już wiesz jak napisać rozprawkę. By się o tym przekonać – wybierz dowolny temat (taki, który wyda ci się najprostszy) i w oparciu o poznane zasady kompozycji oraz znajomość lektur szkolnych, spróbuj się z nim zmierzyć. Trening czyni mistrza!
Zobacz także:
Zakończenie to bardzo ważna część każdej pracy pisemnej. W dużej mierze dotyczy to rozprawki . Jeżeli pominiemy istotne elementy w zakończeniu rozprawki, nauczyciel może uznać pracę za nieskończoną i taką, która nie zasługuje na pozytywną ocenę. Spis treści: Dobre zakończenie rozprawki: jak napisać Co powinno zawierać zakończenie rozprawki? Zwroty na zakończenie rozprawki Jak powinno wyglądać zakończenie rozprawki: przykłady Dobre zakończenie rozprawki: jak napisać Rozprawka ma ściśle określoną kompozycję. Składa się ze: wstępu, rozwinięcia i zakończenia. Brak przestrzegania tej trójdzielnej budowy rozprawki może znacznie obniżyć ocenę za całość pracy. Zakończenie to ostatnia część rozprawki. Dobre zakończenie, wraz ze wstępem powinno stanowić coś w rodzaju ram, klamry dla rozwinięcia. Chcąc jak najlepiej napisać zakończenie rozprawki, warto postarać się, aby skłoniło czytelnika do przemyśleń nad przedstawionym rozstrzygnięciem problemu i wnioskami. Co powinno zawierać dobre zakończenie rozprawki? Na zakończenie rozprawki składa się: nawiązanie do postawionej w temacie pracy tezy (hipotezy), podsumowanie rozwinięcia (argumentów i/lub kontrargumentów) rozstrzygnięcie problemu zawartego w tytule pracy. Jeśli chcesz zakończyć rozprawkę naprawdę dobrze – nie warto powtarzać słowo w słowo (lub prawie słowo w słowo) tego, co pojawiło się we wstępie i rozwinięciu. Dużo lepiej jest zgrabnie podsumować rozważania oraz wzbogacić je o coś nowego, np dodając: cytat lub przysłowie, które będzie świetnym podsumowaniem, pytania, wątpliwości, problemy, które pojawiły się w wyniku szukania rozstrzygnięcia problemu, spostrzeżenie, które nie padło we wstępie i rozwinięciu, lecz ściśle wiąże się z poruszaną problematyką....
Wypracowanie pisemne może mieć różne formy: rozprawki , charakterystyki postaci, recenzji, sprawozdania, opowiadania, listu, opisu (np. krajobrazu). Nie specjalnie też ma sens zastanawianie się nad tym, jak napisać wypracowanie z polskiego, WOS-u lub z historii – wszystkie rządzą się tymi samymi prawami. O czym warto pamiętać, chcąc napisać dobre wypracowanie? Jak je zacząć, rozwinąć i jak zakończyć? Spis treści: Jak napisać wypracowanie – po pierwsze: kompozycja Jak napisać wypracowanie na temat? Jak napisać wypracowanie – wzór Jak napisać wypracowanie? - kompozycja Wypracowanie składa się z trzech części, czyli: wstępu, rozwinięcia, zakończenia. Warto o tym pamiętać, zanim zabierzemy się za pisanie wypracowania. Co ważne – każda z 3 częście części wypracowania rządzi się swoimi prawami. Wstęp To pierwsza część wypracowania. Wstęp nie musi być długi. Należy jednak pamiętać o proporcjach tekstu – idealnie, gdy wstęp stanowi około 15 proc. całości wypracowania (podobnie długie powinno być zakończenie). Co powinno znaleźć się we wstępie do wypracowania: nawiązanie do tematu, zarys tego, o czym będziesz pisać (o jakich bohaterach, problemach, okolicznościach przywoływanych zdarzeń), pytanie lub cytat nawiązujący do tematu wypracowania (możesz go zawrzeć we wstępie, ale nie musisz). Rozwinięcie To główna część wypracowania, w której musisz udowodnić, że: rozumiesz temat wypracowania, znasz teksty lub fakty, na które się powołujesz, potrafisz podać rzeczowe argumenty składające się na rozwiązanie problemu zawartego w temacie wypracowania. Każdy z tych punktów wymaga namysłu i wiedzy na poruszany temat. Dlatego dobrym rozwiązaniem...
Egzamin ósmoklasisty rozpocznie się 9 maja 2023 roku, o godzinie 9.00 testem z języka polskiego. Zastanawiasz się, czy na lekcjach języka polskiego była mowa o wszystkim, co będzie, a czego nie będzie na egzaminie ósmoklasisty? Sprawdź zakres materiału egzaminu zatwierdzony przez Centralną Komisję Egzaminacyjną (CKE). Spis treści: Egzamin ósmoklasisty z języka polskiego 2023: co trzeba umieć? Lektury na egzamin ósmoklasisty z języka polskiego, które trzeba znać Czego nie będzie na egzaminie ósmoklasisty z języka polskiego? Egzamin ósmoklasisty z języka polskiego 2023: co trzeba umieć? Zanim rozpocznie się egzamin ósmoklasisty z języka polskiego, trzeba poznać wymagania egzaminacyjne. Są one opublikowane przez CKE i dotyczą całego materiału omawianego na lekcjach języka polskiego. Zakres materiału – kształcenie literackie i kulturowe Ósmoklasista przed egzaminem z języka polskiego powinien wiedzieć: Co to jest epika, liryka i dramat (znać ich cechy i wskazać przykłady), Co to jest opowiadanie, baśń, legenda, tragedia, ballada, mit, fraszka, komedia (znać ich cechy i wskazać przykłady), Jaki jest morał bajki, przesłanie baśni, Jak omówić akcję, wyodrębnić wątki i wydarzenia utworu literackiego, Jak odróżniać fikcję literacką od rzeczywistości a realizm od fantastyki, Jak charakteryzować i oceniać postawy bohaterów, Jak odnieść sytuację bohaterów do własnych doświadczeń, Jak wyrazić swój stosunek do bohaterów, Jakie są elementy dramatu (co to jest: dialog, monolog, akt, scena, tekst główny, didaskalia), czym są środki stylistyczne , takie jak: przenośnia, porównanie, epitet, neologizm, symbol, alegoria, inwokacja, wyraz dźwiękonaśladowczy (i jakie są ich funkcje), Co to jest wers, zwrotka, rym, rytm i refren, czym różni się wiersz rymowany od...
