W języku polskim jest bardzo dużo wykrzykników. Choć wydawać by się mogło, że to część mowy zupełnie nie pasująca do wielu pozostałych pozostałych – wykrzykniki mogą okazać się niezastąpione podobnie jak: rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki, liczebniki, przysłówki, przyimki, zaimki i partykuły.
Spis treści:
Wykrzyknik to nieodmienna część mowy, która nie odmienia się ani przez przypadki, ani przez liczby, ani przez rodzaje. Z reguły wykrzykniki nie występują samodzielnie, tylko a w połączeniu z innymi częściami mowy.
Przykłady wykrzykników w zdaniach:
Ach, zapomniałabym o urodzinach Marty!
Och, tak mi przykro, z powodu cioci…
Brrr, w taki ziąb aż nie chce się wychodzić z domu.
Ha, już wiem jak rozwiązać to zadanie!
Hejże, wracaj natychmiast i posprzątaj po sobie.
Hej, spotkamy się dziś w szkole?
Sio mi stąd, dopiero posprzątałem!
Dzięki wykrzyknikom możemy wyrażać różne uczucia, a także podkreślać różnego rodzaju emocje. Począwszy od zachwytu i radości, poprzez wstręt czy strach aż po niezadowolenie czy złość. Tak, wulgaryzmy – z punktu widzenia gramatyki – to również wykrzykniki.
Tak naprawdę wyrażenie określonej emocji możliwe jest dopiero w określonym kontekście, by w pełni zrozumieć jakie uczucie towarzyszy wypowiedzi warto wziąć pod uwagę nie tylko sam wykrzyknik ale i ton głosu oraz sytuację. Na przykład: „Sio mi stąd, dopiero posprzątałem!” może oznaczać zarówno rozbawienie z powodu pojawienia się w świeżo wysprzątanym pokoju ukochanego psa, jak i złość wywołaną wejściem ubłoconego pupila do pomieszczenia, gdzie wszystko do niedawna jeszcze lśniło…
Inny przykład to użycie takich wykrzykników jak np. och, ach, ojej – w określonych sytuacjach mogą wyrażać zarówno zachwyt jak i smutek, przerażenie oraz jeszcze inne emocje.
W tym miejscu warto poznać inny niż podany wyżej podział wykrzykników. Można je bowiem sklasyfikować również ze względu na funkcję:
Wykrzykników jest w języku polskim bardzo dużo, dlatego językoznawcy dzielą je na grupy. Najbardziej popularną klasyfikacją jest podział na wykrzykniki:
Nie musisz znać na pamięć rodzajów wykrzykników, by rozumieć doskonale co to za część mowy. Podajemy podział wykrzykników wyłącznie po to, by wymienić jak najwięcej różnych przykładów tej części mowy.
Teraz już wiesz, co to jest wykrzyknik oraz jakie funkcje pełni w języku polskim. By utrwalić wiadomości na temat wykrzykników, można zrobić kilka łatwych ćwiczeń.
(zachwyt – np. ach, ojej, och; zdenerwowanie – np. ej, psiakrew, cholera, …; przerażenie: ach, oj; obrzydzenie – fe, fuj, ble; smutek: och, oj, oh).
Zobacz także:
Aby precyzyjnie wyjaśnić, czym jest równoważnik zdania, musimy najpierw przypomnieć, czym jest zdanie. Według definicji podanej w „Słowniku języka polskiego” zdanie to: „zespół wyrazów powiązanych zależnościami gramatycznymi zawierający orzeczenie”. Orzeczenie z kolei to nic innego jak osobowa forma czasownika, czyli np. wyrazy: piszę, czarujesz, patrzymy (ponieważ: pisano, pisać czarowano, czarować, patrzono, patrzeć – to bezosobowe formy tych przykładowych czasowników). Oto przykłady zdań (podkreślone wyrazy to orzeczenia): Oto szarlotka, którą mama upiekła z najlepszych jabłek. Krzyś poszedł na spacer. Pieski wesoło biegały po ogrodzie. Wiedząc już, co to jest zdanie, z pewnością łatwiej ci będzie zrozumieć definicję równoważnika zdania. Spis treści: Równoważnik zdania – definicja, przykłady Co ma imiesłów do równoważnika zdania Jak przekształcić równoważnik zdania na zdanie – przykłady Równoważnik zdania: definicja, przykłady Definicja równoważnika zdania brzmi tak: Równoważnik zdania to zespół wyrazów powiązanych zależnościami gramatycznymi, nie zawierający orzeczenia. Przykłady równoważników zdań: Zakaz wyprowadzania psów bez smyczy! Ten pałac to kompletna ruina. Cześć, wszystko w porządku? Uwaga, cofnąć się! Mamo, to ja Aby jeszcze lepiej zrozumieć, czym jest równoważnik zdania, warto spojrzeć na kilka kolejnych przykładów : Oto szarlotka mamy z najlepszych jabłek. Krzyś na spacerze. Wesoła bieganina piesków w ogrodzie. Jak widać, informacje zawarte w tych równoważnikach zdań nie różnią się specjalnie od podanych wyżej zdań. A jednak nie są takie same, ponieważ nie mają orzeczenia. Tak, to wszystko, co wyznacza różnicę pomiędzy zdaniem a równoważnikiem zdania. Co ma imiesłów do równoważnika...
Zastanawiasz się, po co w ogóle ktoś wymyślił środki stylistyczne zwane epitetami? Gdyby nagle z dzieł literackich poznikały wszystkie epitety – wiele utworów czytałoby się o wiele trudniej. Jeśli nie wierzysz – wyobraź sobie, że z baśni Andersena „Brzydkie kaczątko” znikają wszystkie przymiotniki, rzeczowniki i imiesłowy, które dotąd wiele mówiły o bohaterze, innych postaciach, elementach krajobrazu, zjawiskach i rzeczach. Albo wyobraź sobie, że czytając książkę, już nigdy nie spotkasz epitetu, który określa kolor – nic nie będzie ani czerwone, ani zielone, ani błękitne. Teraz już wiesz, że epitety są po prostu brdzo potrzebne. Sprawdź, co musisz o nich wiedzieć. Spis treści: Czym jest epitet? Jak rozpoznać epitet? Rodzaje epitetów z przykładami Jaką rolę pełnią epitety? Czym jest epitet? Wyjaśnienie słowa epitet należy zacząć od tego, że po grecku epitethon oznacza przydawkę – dokładnie tak, jak część zdania określająca rzeczownik. Najprościej mówiąc, epitet to wyraz określający rzeczownik. Zgodnie z definicją podaną w „Poetyce stosowanej” B. Chrząstowskiej i S. Wysłouch epitet może tylko modyfikować znaczenie rzeczownika np. „gorzka sława” lub je zmieniać np. „suchy ocean”. Epitetem może być przymiotnik, imiesłów lub rzeczownik. Epitet może być mniej lub bardziej wyszukany i opisywać rzecz, osobę lub zjawisko na rozmaite sposoby. Przykłady epitetów to: krąg promienisty, okienne szpary, pyszne rogaliki, słoneczny dzień, łzy rzęsiste, czyste złoto, brylantowe gody, brylantowa rosa, brylant pierwszej wody, czarodziejska różdżka, czapka niewidka, statek widmo, pierzchające myśli, krzyczące kolory, rozkołatane serce, niezastąpiony nauczyciel. Jak rozpoznać epitet? 1. Epitet ma...
Rządzący informują, że nie ma przesłanek do tego, aby szkoły i przedszkola rezygnowały ze stacjonarnego funkcjonowania placówek w związku ze wzrostem cen energii czy brakiem opału. MEiN ogłosiło, że „w bieżącym roku [2022 – przyp. red.] samorządy będą mogły korzystać z dodatkowych środków w wysokości 13,7 mld zł poprawy efektywności energetycznej oraz ograniczenia kosztów zakupu ciepła. Środki będą mogły przeznaczyć na bieżącą działalność, w tym funkcjonowanie szkół i placówek oświatowych. Gminy dostaną od 2,9 mln zł, powiaty od 6,1 mln zł, a województwa od 32,7 mln zł”. To jednak nie daje odpowiedzi na pytania, czy szkoły będą zamknięte oraz czy wróci zdalne nauczanie. Kiedy szkoły mają obowiązek wprowadzenia nauki zdalnej w 2022/2023 roku? Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach jasno wskazuje, że dyrekcja ma prawo zawiesić nauczanie w przypadku: sytuacji epidemiologicznej oraz innego nadzwyczajnego zdarzenia zagrażającego bezpieczeństwu lub zdrowiu uczniów; w związku z organizacją i przebiegiem imprez ogólnopolskich lub międzynarodowych; gdy temperatura zewnętrzna mierzona o godzinie 21 w dwóch kolejnych dniach poprzedzających zawieszenie zajęć wynosi -15°C lub jest niższa; gdy temperatura w salach spadnie poniżej 18 st. C. Jednak dopiero od 1 września 2022 roku placówki szkolne i przedszkolne mają obowiązek zorganizowania nauki zdalnej w przypadku zamknięcia szkoły – art. 125 par. 2 ustawy Prawo oświatowe: „W przypadku zawieszenia zajęć, o którym mowa w ust. 1, na okres powyżej dwóch dni dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki, a w przypadku innej formy wychowania przedszkolnego prowadzonej przez osobę prawną niebędącą jednostką samorządu terytorialnego lub...
