Wyniki
Wyniki
Laureaci
Wyniki
Wyniki
Wyniki
ziajka krr
Wyniki
Nivea Klub Rodzica Recenzenta
Wyniki
nivea baby 2w1 krr
Wyniki
Pampers KRR
Wyniki
Wyniki
Wyniki
Wyniki
Wykrzyknik jako część mowy: co to jest i jaką pełni funkcję (dużo przykładów)
Adobe Stock
Aktualności

Wykrzyknik: co to jest i jaką pełni funkcję [PRZYKŁADY i ĆWICZENIA]

Wykrzyknik jako część mowy to zupełnie co innego niż znak wykrzyknienia [czyli: !], który stawiamy na końcu wołacza lub „krzyczącego” wypowiedzenia. Sprawdź, jaką funkcję pełnią wykrzykniki w języku polskim i stosuj je świadomie, wyrażając emocje.

W języku polskim jest bardzo dużo wykrzykników. Choć wydawać by się mogło, że to część mowy zupełnie nie pasująca do wielu pozostałych pozostałych – wykrzykniki mogą okazać się niezastąpione podobnie jak: rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki, liczebniki, przysłówki, przyimki, zaimki i partykuły.

Spis treści:

Czy dziecko może nie chodzić do szkoły, tylko uczyć się w domu? - film

Wykrzyknik jako część mowy: co to jest?

Wykrzyknik to nieodmienna część mowy, która nie odmienia się ani przez przypadki, ani przez liczby, ani przez rodzaje. Z reguły wykrzykniki nie występują samodzielnie, tylko a w połączeniu z innymi częściami mowy.

Przykłady wykrzykników w zdaniach:

Ach, zapomniałabym o urodzinach Marty!
Och, tak mi przykro, z powodu cioci…
Brrr, w taki ziąb aż nie chce się wychodzić z domu.
Ha, już wiem jak rozwiązać to zadanie!
Hejże, wracaj natychmiast i posprzątaj po sobie.
Hej, spotkamy się dziś w szkole?
Sio mi stąd, dopiero posprzątałem!

Jaką funkcję pełni wykrzyknik?

Dzięki wykrzyknikom możemy wyrażać różne uczucia, a także podkreślać różnego rodzaju emocje. Począwszy od zachwytu i radości, poprzez wstręt czy strach aż po niezadowolenie czy złość. Tak, wulgaryzmy – z punktu widzenia gramatyki – to również wykrzykniki.

Tak naprawdę wyrażenie określonej emocji możliwe jest dopiero w określonym kontekście, by w pełni zrozumieć jakie uczucie towarzyszy wypowiedzi warto wziąć pod uwagę nie tylko sam wykrzyknik ale i ton głosu oraz sytuację. Na przykład: „Sio mi stąd, dopiero posprzątałem!” może oznaczać zarówno rozbawienie z powodu pojawienia się w świeżo wysprzątanym pokoju ukochanego psa, jak i złość wywołaną wejściem ubłoconego pupila do pomieszczenia, gdzie wszystko do niedawna jeszcze lśniło…

Inny przykład to użycie takich wykrzykników jak np. och, ach, ojej – w określonych sytuacjach mogą wyrażać zarówno zachwyt jak i smutek, przerażenie oraz jeszcze inne emocje.
W tym miejscu warto poznać inny niż podany wyżej podział wykrzykników. Można je bowiem sklasyfikować również ze względu na funkcję:

  • Rozkaz, wyrażanie życzeń, np. sio, basta, wio
  • Zwracania (komuś) uwagi, np. hej, hejże, ej,
  • Wyrażania silnych emocji, np. ach, och, fuj
  • Naśladowania określonych dźwięków, np. szast-prast, bum, trzask.

Podział wykrzykników

Wykrzykników jest w języku polskim bardzo dużo, dlatego językoznawcy dzielą je na grupy. Najbardziej popularną klasyfikacją jest podział na wykrzykniki:
 

  • Właściwe (prymarne), np. ej, ach, uf,
  • Parenetyczne, np. rany boskie, psiakrew,
  • Dźwiękonaśladowcze (onomatopeiczne), np. bęc, łubudu, chaps,
  • Apelatywne: jazda, sio, wio, precz


Nie musisz znać na pamięć rodzajów wykrzykników, by rozumieć doskonale co to za część mowy. Podajemy podział wykrzykników wyłącznie po to, by wymienić jak najwięcej różnych przykładów tej części mowy. 

Wykrzyknik – ćwiczenia

Teraz już wiesz, co to jest wykrzyknik oraz jakie funkcje pełni w języku polskim. By utrwalić wiadomości na temat wykrzykników, można zrobić kilka łatwych ćwiczeń.

  1. Spróbuj zastanowić się jakie trzy wykrzykniki są najpopularniejsze wśród Twoich bliskich.
  2. Wymień trzy wykrzykniki, których właściwie nie używa się w Twoim otoczeniu.
  3. Wyraź podane emocje za pomocą wykrzykników (odpowiedzi na końcu tekstu):
  • Zachwyt:
  • Zdenerwowanie:
  • Przerażenie:
  • Obrzydzenie:
  • Smutek:

 
(zachwyt – np. ach, ojej, och; zdenerwowanie – np. ej, psiakrew, cholera, …; przerażenie: ach, oj; obrzydzenie – fe, fuj, ble; smutek: och, oj, oh).

Zobacz także:

Co to jest równoważnik zdania? Definicja, przykłady i najważniejsze informacje na temat równoważnika zdania.
Aktualności
Co to jest równoważnik zdania? Definicja, przykłady, najważniejsze informacje
Równoważnik zdania to prawie to samo, co zwykłe zdanie, przynajmniej jeśli chodzi o znaczenie. Od zdania różni się jednak tym, że nie ma orzeczenia. Poznaj definicję równoważnika zdania wraz z przykładami oraz sprawdź, jak przekształcić równoważnik zdania na zdanie.

Aby precyzyjnie wyjaśnić, czym jest równoważnik zdania, musimy najpierw przypomnieć, czym jest zdanie. Według definicji podanej w „Słowniku języka polskiego” zdanie to: „zespół wyrazów powiązanych zależnościami gramatycznymi zawierający orzeczenie”. Orzeczenie z kolei to nic innego jak osobowa forma czasownika, czyli np. wyrazy: piszę, czarujesz, patrzymy (ponieważ: pisano, pisać czarowano, czarować, patrzono, patrzeć – to bezosobowe formy tych przykładowych czasowników). Oto przykłady zdań (podkreślone wyrazy to orzeczenia):   Oto szarlotka, którą mama upiekła z najlepszych jabłek. Krzyś poszedł na spacer. Pieski wesoło biegały  po ogrodzie. Wiedząc już, co to jest zdanie, z pewnością łatwiej ci będzie zrozumieć definicję równoważnika zdania. Spis treści: Równoważnik zdania – definicja, przykłady Co ma imiesłów do równoważnika zdania Jak przekształcić równoważnik zdania na zdanie – przykłady Równoważnik zdania: definicja, przykłady Definicja równoważnika zdania brzmi tak: Równoważnik zdania to zespół wyrazów powiązanych zależnościami gramatycznymi, nie zawierający orzeczenia. Przykłady równoważników zdań:   Zakaz wyprowadzania psów bez smyczy! Ten pałac to kompletna ruina. Cześć, wszystko w porządku? Uwaga, cofnąć się! Mamo, to ja Aby jeszcze lepiej zrozumieć, czym jest równoważnik zdania, warto spojrzeć na kilka kolejnych przykładów :   Oto szarlotka mamy z najlepszych jabłek. Krzyś na spacerze. Wesoła bieganina piesków w ogrodzie. Jak widać, informacje zawarte w tych równoważnikach zdań nie różnią się specjalnie od podanych wyżej zdań. A jednak nie są takie same, ponieważ nie mają orzeczenia. Tak, to wszystko, co wyznacza różnicę pomiędzy zdaniem a równoważnikiem...

Jak rozpoznać epitet?
Aktualności
Epitet: czym jest, definicja, przykłady, jak rozpoznać w tekście
Zgodnie z definicją epitet to wyraz, który określa rzeczownik. Ale co to właściwie znaczy? Zanim poślesz epitetowi kilka dosadnych epitetów, czyli wyzwisk, bo potocznie epitetami nazywa się również obelgi, spróbuj poznać go lepiej lub przypomnieć sobie najważniejsze informacje na jego temat.

Zastanawiasz się, po co w ogóle ktoś wymyślił środki stylistyczne zwane epitetami? Gdyby nagle z dzieł literackich poznikały wszystkie epitety – wiele utworów czytałoby się o wiele trudniej. Jeśli nie wierzysz – wyobraź sobie, że z baśni Andersena „Brzydkie kaczątko” znikają wszystkie przymiotniki, rzeczowniki i imiesłowy, które dotąd wiele mówiły o bohaterze, innych postaciach, elementach krajobrazu, zjawiskach i rzeczach. Albo wyobraź sobie, że czytając książkę, już nigdy nie spotkasz epitetu, który określa kolor – nic nie będzie ani czerwone, ani zielone, ani błękitne. Teraz już wiesz, że epitety są po prostu brdzo potrzebne. Sprawdź, co musisz o nich wiedzieć. Spis treści: Czym jest epitet? Jak rozpoznać epitet? Rodzaje epitetów z przykładami Jaką rolę pełnią epitety? Czym jest epitet? Wyjaśnienie słowa epitet należy zacząć od tego, że po grecku epitethon oznacza przydawkę – dokładnie tak, jak część zdania określająca rzeczownik. Najprościej mówiąc,  epitet to wyraz określający rzeczownik.  Zgodnie z definicją podaną w „Poetyce stosowanej” B. Chrząstowskiej i S. Wysłouch   epitet może tylko modyfikować znaczenie rzeczownika np. „gorzka sława” lub je zmieniać np. „suchy ocean”. Epitetem może być przymiotnik, imiesłów lub rzeczownik. Epitet może być mniej lub bardziej wyszukany i opisywać rzecz, osobę lub zjawisko na rozmaite sposoby.  Przykłady epitetów to: krąg promienisty,  okienne szpary,  pyszne rogaliki, słoneczny dzień, łzy rzęsiste, czyste złoto, brylantowe gody, brylantowa rosa, brylant pierwszej wody, czarodziejska różdżka, czapka niewidka, statek widmo, pierzchające myśli, krzyczące kolory, rozkołatane...

kiedy zamkną szkoły
Aktualności
Czy szkoły będą zamknięte w roku szkolnym 2022/2023? Nowe informacje
Zarówno uczniowie, jak i rodzice ponownie zadają sobie pytanie: czy szkoły będą zamknięte? Chociaż Ministerstwo Edukacji i Nauki uspokaja, że szkoły nie przejdą na nauczanie zdalne, wciąż pojawiają się niepokojące sygnały, że jest to możliwe. Czy wszystkie szkoły są odpowiednio przygotowane na kryzys energetyczny?

Rządzący informują, że nie ma przesłanek do tego, aby szkoły i przedszkola rezygnowały ze stacjonarnego funkcjonowania placówek w związku ze wzrostem cen energii czy brakiem opału. MEiN ogłosiło, że „w bieżącym roku [2022 – przyp. red.] samorządy będą mogły korzystać z dodatkowych środków w wysokości 13,7 mld zł poprawy efektywności energetycznej oraz ograniczenia kosztów zakupu ciepła. Środki będą mogły przeznaczyć na bieżącą działalność, w tym funkcjonowanie szkół i placówek oświatowych. Gminy dostaną od 2,9  mln zł, powiaty  od 6,1 mln zł, a województwa od 32,7 mln zł”. To jednak nie daje odpowiedzi na pytania, czy szkoły będą zamknięte oraz czy wróci zdalne nauczanie. Kiedy szkoły mają obowiązek wprowadzenia nauki zdalnej w 2022/2023 roku? Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach jasno wskazuje, że dyrekcja ma prawo zawiesić nauczanie w przypadku: sytuacji epidemiologicznej oraz innego nadzwyczajnego zdarzenia zagrażającego bezpieczeństwu lub zdrowiu uczniów; w związku z organizacją i przebiegiem imprez ogólnopolskich lub międzynarodowych; gdy temperatura zewnętrzna mierzona o godzinie 21 w dwóch kolejnych dniach poprzedzających zawieszenie zajęć wynosi -15°C lub jest niższa; gdy temperatura w salach spadnie poniżej 18 st. C.   Jednak dopiero od 1 września 2022 roku  placówki szkolne i przedszkolne mają obowiązek zorganizowania nauki zdalnej w przypadku zamknięcia szkoły  – art. 125 par. 2 ustawy Prawo oświatowe: „W przypadku zawieszenia zajęć, o którym mowa w ust. 1, na okres powyżej dwóch dni dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki, a w przypadku innej formy wychowania...

Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
kiedy nie można odliczyć ulgi na dziecko
Aktualności
Kiedy nie można odliczyć ulgi na dziecko? Przepisy w 2023
Ewa Janczak-Cwil
rekrutacja do szkół podstawowych
Aktualności
Rekrutacja do szkoły podstawowej 2023: zasady, zapisy. Kiedy zaczyna się nabór?
Ewa Janczak-Cwil
przedszkole integracyjne
Edukacja
Przedszkole integracyjne: co to jest, dla kogo? Program
Magdalena Drab
Rekrutacja do szkół średnich: jak wygląda, ważne terminy, obliczanie punktów
Aktualności
Rekrutacja do szkół średnich: kiedy składa się papiery do liceum? Kalendarz 2023
Luiza Słuszniak
Ile może zarobić dziecko, żeby nie stracić ulgi
Prawo i finanse
Ile może zarobić dziecko, żeby nie stracić ulgi – aktualne przepisy
Ewa Janczak-Cwil
Wielki Post: co to jest, ile trwa, historia, symbole
Święta i uroczystości
Wielki Post: ile trwa, historia, symbole, jak się go obchodzi? Kiedy się zaczyna i kończy w 2023 roku?
Luiza Słuszniak
Rekolekcje wielkopostne: co to jest, ile trwają, co mają na celu
Święta i uroczystości
Rekolekcje wielkopostne: co to jest, ile trwają, co mają na celu i czy są obowiązkowe
Luiza Słuszniak
kiedy wakacje
Aktualności
Kiedy wakacje w 2023 roku – początek i zakończenie, jak planować letni wypoczynek?
Ewa Janczak-Cwil
Opieka nad żoną po porodzie
Prawo i finanse
Opieka nad żoną po porodzie 2023: kto ma prawo do zwolnienia i na jak długo?
Joanna Biegaj
Czy alimenty wlicza się do dochodu
Prawo i finanse
Czy alimenty wlicza się do dochodu: czy liczą się do zasiłku rodzinnego i do kredytu?
Milena Oszczepalińska
Nabór elektroniczny do szkół i przedszkoli 2023
Uczeń
Nabór elektroniczny do szkół i przedszkoli 2023
Luiza Słuszniak
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
Pewniaki na egzamin ósmoklasisty z języka polskiego
Język polski
Pewniaki na egzaminie ósmoklasisty: co warto powtórzyć przed egzaminem z języka polskiego?
Luiza Słuszniak
AMR, schemat żywienia niemowląt
Dieta
Schemat żywienia niemowląt: aktualne zalecenia 2023
Magdalena Drab
olej z wiesiołka
Starania o dziecko
Olej z wiesiołka na płodność: czy pomaga zajść w ciążę?
Magdalena Drab
poród w szpitalu
Poród naturalny
Chwyt Kristellera – co to jest, jak wygląda, czym grozi i czy to legalne?
Luiza Słuszniak
Edukacja
Rodzaje przedszkoli: poznaj typy przedszkoli, by wiedzieć, które będzie najlepsze dla twojego dziecka
Luiza Słuszniak
Egzamin ósmoklasisty 2022  z języka polskiego. Zakres materiału
Uczeń
Egzamin ósmoklasisty 2023 z języka polskiego: co trzeba umieć, zakres materiału
Luiza Słuszniak