Co szkodzi na wzrok? 10 zachowań, których należy unikać w trosce o oczy

Nieodpowiednie dbanie o oczy często niesie za sobą konsekwencje, niekiedy bardzo poważne. Co negatywnie wpływa na wzrok? Przede wszystkim oczom szkodzi ich nadmierna praca z bliska – głównie wielogodzinne wpatrywanie się w ekran laptopa lub smartfona. Szkodzi również suche powietrze, brak odpowiedniej ochrony przed słońcem, niewłaściwe oświetlenie, a nawet makijaż. Większość szkodzących nawyków można wyeliminować. Podpowiadamy, w jaki sposób to zrobić.

Co szkodzi na wzrok?

Podczas codziennego funkcjonowania jesteśmy w stanie ograniczyć takie czynności i negatywne nawyki, które szkodzą oczom. Oto lista rzeczy, które źle wpływają na wzrok.

Co szkodzi na wzrok?

1. Długotrwałe wytężanie wzroku
2. Niewłaściwe oświetlenie
3. Brak ochrony przed słońcem
4. Zbyt suche powietrze
5. Przecieranie oczu
6. Spanie w soczewkach kontaktowych
7. Niekorzystne działanie smogu
8. Kreska na wewnętrznej stronie powieki
9. Wielogodzinne korzystanie z komputera
10. Nieodpowiednia dieta

Długotrwałe wytężanie wzroku

Co szkodzi na wzrok? Elektronika, która sprawia, że wpatrujemy się w nią za długo, za często, ze zbyt bliskiej odległości. Z ewolucyjnego punktu widzenia oczy ludzkie są przystosowane do patrzenia w dal, nie zaś do patrzenia z bliska. Wpatrywanie się w litery lub cyfry przez wiele godzin jest więc bardzo obciążające dla oczu. To samo tyczy się wielogodzinnego przesiadywania przed tabletem, smartfonem lub laptopem.

Im bliżej oczu umieszczony jest tablet, smartfon lub monitor komputera, tym większy wysiłek mięśni odpowiadających za akomodację – zmianę kształtu soczewki. W takiej sytuacji zmniejsza się zakres akomodacji, czyli zdolności manewrowania między punktem bliży i dali wzrokowej. Skutkiem tego może być rozwój krótkowzroczności (zwłaszcza u dzieci, które bardzo często i długo korzystają ze smartfona). Inną konsekwencją jest zespół suchego oka.

Po wielu godzinach, oko, które jest przyzwyczajone do patrzenia na bliską odległość, nie widzi lub widzi bardzo słabo to, co znajduje się w dali. Nazywa się to tzw. pseudokrótkowzrocznością. Po przerwie oko wraca do naturalnej akomodacji. Jednak z czasem może to doprowadzić do skurczu akomodacyjnego, a oko potrzebuje więcej czasu, by wrócić do naturalnej ostrości widzenia. Inną konsekwencją jest zespół suchego oka.

Niewłaściwe oświetlenie

Na nasze oczy najlepiej wpływa światło naturalne. Często jednak zdarza się, że jesteśmy zmuszeni, by korzystać ze sztucznego oświetlenia. A nieodpowiednie dobrane światło negatywnie wpływa na nasz wzrok.

• Zadbaj, aby dziecko podczas czytania lub pisania, poza światłem sufitowym, miało także zapaloną lampkę przy biurku lub nad łóżkiem.
• Lampka powinna być ustawiona po lewej stronie, jeśli dziecko jest praworęczne lub po prawej, gdy jest leworęczne.
• Maluch nie powinien oglądać telewizji w ciemnym pokoju, ponieważ będzie to męczyło jego wzrok.

Brak ochrony przed słońcem

Nadmiar promieniowania UV uszkadza komórki siatkówki, a to z kolei może prowadzić do zaćmy, zwyrodnienia plamki żółtej lub czerniaka błony naczyniowej oka. Poważnym błędem jest więc brak ochrony oczu przed słońcem – szczególnie gdy planujemy przebywać dłuższy czas na intensywnym słońcu, np. w czasie wakacji w krajach południowych.

W trakcie słonecznych dni o oczy szczególnie powinny dbać osoby o niebieskich tęczówkach, ponieważ to właśnie one są najbardziej narażone na szkodliwe działanie promieni UV.

Nigdy nie należy patrzeć bezpośrednio na słońce, ponieważ skupiona na siatkówce energia może doprowadzać do poważnych poparzeń centralnej części siatkówki i w konsekwencji do nieodwracalnego pogorszenia ostrości wzroku.

Przed zakupem okularów przeciwsłonecznych należy zwrócić uwagę na to, czy posiadają oznaczenie CE, które potwierdza zgodność z europejskimi standardami bezpieczeństwa.

Zbyt suche powietrze

Na nasze oczy szkodliwie działa zbyt suche powietrze. Skutkiem niskiej wilgotności powietrza jest zwiększone parowanie łez z gałki ocznej, czego konsekwencją jest pozbawienie oka naturalnej bariery ochronnej. Suche powietrze sprawia, że oczy są bardziej podatne na infekcje, a dodatkowo pieką, swędzą i stają się zaczerwienione. Przebywanie w pomieszczeniach zadymionych i zakurzonych również szkodliwie działa na wzrok.

Należy zadbać o to, by w pomieszczeniach, w których przebywamy, powietrze było dobrze nawilżone. W tym celu trzeba często je wietrzyć, a także używać nawilżaczy powietrza.

Przecieranie oczu

Czynnością, która może szkodzić wzrokowi, jest przecieranie oczu. Choć mogłoby się to wydawać niegroźnym nawykiem – w rzeczywistości negatywnie wpływa na nasze oczy, ponieważ zwiększa ryzyko infekcji i zapalenia. Zamiast pocierać oczy (często brudnymi palcami), należy intensywniej mrugać lub sięgnąć po krople do nawilżania oczu.

Jeśli dziecko przeciera oczy – przypominaj, by tego nie robiło. Staraj się tłumaczyć, że to może zaszkodzić jego wzrokowi.

Spanie w soczewkach kontaktowych

To jeden z poważniejszych błędów. Spanie w soczewkach kontaktowych może doprowadzić do podrażnienia powierzchni oka, a nawet do zapalenia rogówki. To bardzo poważne powikłanie wymagające intensywnego leczenia może
być przyczyną trwałego uszkodzenia wzroku.

Nic się nie stanie, jeśli dziecko zaśnie na krótko z soczewkami kontaktowymi, jednak bezwzględnie należy pilnować, by nie przesypiało w nich całych nocy. Soczewki kontaktowe należy także zdejmować podczas kontaktu z wodą (pod prysznicem, na basenie). W przeciwnym wypadku można nabawić się bakteryjnego zapalenia oka i innych groźnych infekcji.

Niekorzystne działanie smogu

Gdy w poszczególnych częściach naszego kraju ogłaszane są alarmy smogowe, należy pić dużo wody, ponieważ nawilżenie od środka korzystanie wpływa na nasze oczy. Warto też używać „sztucznych łez”, by nawilżyć je od zewnątrz.

Przed zanieczyszczeniami częściowo chronią również okulary przeciwsłoneczne – warto więc mieć je przy sobie podczas spacerów, gdy stężenie smogu jest wysokie.

Kreska na wewnętrznej stronie powieki

Ten błąd mogą popełniać dorosłe kobiety, ale także dziewczynki wchodzące w okres dojrzewania, które dopiero zaczynają swoją przygodę z makijażem. Malowanie kreski na tzw. wodnej linii oka działa szkodliwie na wzrok. Wraz z kosmetykiem do oczu mogą wnikać bakterie. Przed każdym użyciem kredki do oczu powinno się ją delikatnie zatemperować, ponieważ to właśnie na jej końcówce znajduje się najwięcej drobnoustrojów.

Wielogodzinne korzystanie z komputera

Wielogodzinne wpatrywanie się w ekran monitora sprzyja wysychaniu powierzchni oka. Częstotliwość mrugania zmniejsza się wtedy aż 5-krotnie! Podczas długotrwałego korzystania z takich urządzeń należy zapuszczać „sztuczne łzy”, by nawilżyć oczy. Ważne jest także przestrzeganie następujących zasad:

• Ekran komputera powinien być ustawiony na wprost twarzy w odległości 40-75 cm od oczu.
• Co godzinę należy robić przerwy, żeby oczy mogły odpocząć.
• Należy pamiętać o mruganiu – jest to naturalny sposób, by zwilżyć powierzchnię gałki ocznej.

Nieodpowiednia dieta

Czynnikiem, który przyczynia się do pogorszenia widzenia jest także niewłaściwa dieta, czyli taka, która jest:

• pozbawiona warzyw i owoców,
• uboga w witaminy A, B, C i E,
• uboga w kwasy omega 3 i 6,
• pozbawiona cynku, selenu.

Zobacz także:

• Jak dbać o wzrok dziecka? 10 trików, które zminimalizują negatywny wpływ ekranu
• Dieta na dobry wzrok: co najbardziej lubią nasze oczy?
• ​Dalekowzroczność u dzieci: objawy, przyczyny i leczenie. Czy nadwzroczność można wyleczyć?

Konsultacja merytoryczna

dr hab. n. med. Wojciech Hautz

Specjalista Kliniki Okulistyki Centrum Zdrowia Dziecka