Odmrożenia u dziecka: objawy, jak leczyć, czym smarować

Odmrożenia u dziecka pojawiają się szybciej i łatwiej niż u dorosłego. Nie oznacza to jednak, że zimą musisz siedzieć z dzieckiem w domu. Wychodzenie na dwór, także podczas mrozów, jest dobre dla nabywania odporności, dlatego nie rezygnujcie z zimowych spacerów.

Jeśli pogoda jest ładna, możecie spacerować nawet przez 2-3 godziny, o ile dziecku jest ciepło i jest odpowiednio ubrane. Nigdy jednak na zimowym spacerze nie bagatelizuj, gdy dziecko skarży się, że zimno mu w rączki, nóżki lub twarz, albo gdy narzeka, że bolą je paluszki u rąk lub nóg! To może być objaw odmrożeń u dziecka.

Spis treści:

• Odmrożenia u dziecka – objawy
• Odmrożenia u dzieci – zasady postępowania
• Odmrożenie twarzy u dziecka
• Czym smarować odmrożone policzki u dziecka?
• Odmrożone ręce u dziecka
• Odmrożenia u niemowlaka
• Czy odmrożenia znikają?
• Odmrożenia u dziecka – zapobieganie

Odmrożenia u dziecka: objawy

Odmrożenie to poważne uszkodzenie skóry, które powstaje wskutek niskiej temperatury. Szczególnie narażone na odmrożenia są policzki, uszy, nos i palce rąk oraz stóp.

Pierwsze objawy odmrożenia to:

• pieczenie i szczypanie skóry,
• odrętwienie skóry,
• uczucie zimna i bólu,
• skóra jest zaczerwieniona, może też przybrać białawy odcień.
  

W następnym etapie odmrożenia powyższe objawy znikają lub zmniejszają się. W ich miejsce mogą wystąpić:

• opuchlizna,
• bladość skóry, która wygląda jak pokryta woskiem,
• twardość skóry – nie pozostawia wgłębienia przy nacisku,
• pęcherze wypełnione płynem lub krwią.
  

W najcięższym stadium odmrożenia skóra czernieje, wdaje się martwica. W delikatnym przebiegu odmrożenia skóra po ogrzaniu może się łuszczyć i boleć. Jest też podatna na kolejne odmrożenia.

Odmrożenia u dziecka – zasady postępowania

Postępowanie przy odmrożeniu u dziecka zależy od stopnia uszkodzenia skóry. Przy lekkim odmrożeniu:

• Ogrzej dziecko – wróćcie do domu lub, jeśli jesteście daleko od domu, wejdźcie gdzieś, gdzie jest ciepło (do kawiarni, restauracji, sklepu).
• Weź dziecko na ręce, zwłaszcza jeśli odmrożeniu uległy stopy – odmrożone miejsca powinny być uniesione i okryte.
• Nie pocieraj odmrożonych miejsc śniegiem lub dłońmi (ani niczym innym).
• Zdejmij dziecku mokre ubranie.
• Nie polewaj odmrożonych miejsc gorącą wodą: ogrzej je wodą ciepłą lub letnią. Możesz zrobić dziecku ciepłą (nie gorącą!) kąpiel – zacznij od niższej, letniej temperatury (ok. 30 stopni), stopniowo zwiększając ją do 36 stopni C.
• Owiń dziecko w coś ciepłego, np. koc, ciepły ręcznik – możesz użyć swojego ciepła po to, by ogrzać skórę dziecka, np., trzymając rączki dziecka pod swoimi pachami.
• Podaj dziecku coś ciepłego (nie gorącego!) do picia – herbatę, mleko, kakao.
• Upewnij się, że ubranko dziecka nie jest ciasne i nie utrudnia krążenia.

Jeśli odmrożenie jest poważne, postępuj następująco:

• jedź z dzieckiem do lekarza (np. na SOR) i stosuj się do zaleceń medyków,
• nie rozgrzewaj dziecka, zanim pomoże mu lekarz, jeśli wiesz, że skóra będzie znowu wystawiona przez pewien czas na zimno – ogrzewanie musi być stałe, w innym przypadku uszkodzenie skóry może się pogłębić.

Odmrożenie twarzy u dziecka

Najbardziej narażone na odmrożenia są policzki, nos i uszy. Jeśli dojdzie do odmrożeń w tych miejscach, po powrocie do domu można zrobić kompresy – początkowo nasączone wodą o temperaturze 25-30 stopni, później – 35-40 stopni. Kompresy trzeba jedynie przykładać, nie należy nimi pocierać skóry.

Kompresy można trzymać na odmrożonej twarzy dziecka ​w sumie ok. 30 minut – 15 minut chłodniejsze, 15 minut cieplejsze. Warto też podać dziecku do picia ciepłą herbatkę.

Czym smarować odmrożone policzki u dziecka?

Jeżeli odmrożone policzki u dziecka po ogrzaniu wyglądają dobrze – nie robią się na nich pęcherze, nie są białe lub żółtawe, można próbować leczyć je samodzielnie. Suchą, łuszczącą się skórę warto smarować nawilżającym kremem z panthenolem, aloesem lub lanoliną. Skóra powinna się samodzielnie zregenerować.

Jeśli zmiany są duże, wystąpiły pęcherze, skóra jest biaława lub żółtawa, dziecko jest niemowlęciem, nie należy niczym smarować odmrożonych policzków dziecka. Trzeba udać się do po pomoc lekarza.

Odmrożone ręce u dziecka

Najlepiej, po powrocie do domu, odmrożone ręce dziecka zanurzyć w wodzie. Przez 15 minut warto rozgrzewać je w letniej wodzie – ok. 25 stopni, a po tym czasie przez 15 minut stopniowo zwiększać temperaturę wody do 35 stopni. Dłoni dziecka nie należy pocierać. Warto też podczas rozgrzewania dłoni poić dziecko ciepłymi płynami.

Jeśli skóra się zaróżowi lub zaczerwieni, nie zrobią się pęcherze, wszystko powinno być w porządku – skóra się zregeneruje. Jeśli zacznie się po 1-2 dniach łuszczyć lub będzie sucha, można ją nawilżać kremami do rąk. W sytuacji gdy skóra na odmrożonych rękach dziecka pozostanie biała albo żółtawa, powstaną na niej pęcherze, najlepiej skonsultować się z lekarzem

Odmrożenia u niemowlaka

Niemowlęta są delikatniejsze od starszych dzieci. W ich przypadku każde odmrożenie lepiej skonsultować z lekarzem. Najbardziej na odmrożenia u niemowląt narażone są palce dłoni i stóp, nos, uszy i policzki niemowlęcia.

Jeśli odmrożenia pojawią się u niemowlęcia – skóra pod wpływem zimna zrobi się szarawa lub biała, trzeba te miejsca ogrzać. Nóżki można zanurzyć w ciepłej wodzie – ok. 25 stopni. Po 15 minutach można zwiększyć temperaturę wody maksymalnie do 35-37 stopni i ponownie potrzymać w niej nóżki dziecka przez minimum 15 minut. Na rączki, policzki, nosek i uszka robi się kompresy – wystarczy nasączany ciepłą wodą ręcznik. Kompresy warto robić przez 30-60 minut. W tym czasie można karmić dziecko piersią lub butelką.

Odmrożenie może stanowić zagrożenie dla niemowlęcia, dlatego po rozgrzaniu odmrożonych miejsc należy udać się z dzieckiem do lekarza. W drodze do pediatry trzeba okryć odmrożone miejsca, aby chronić je przed ponownym wychłodzeniem.

Uwaga! Jeśli wiesz, że ewentualny transport dziecka do lekarza będzie związany z ponownym wystawieniem niemowlęcia na mróz, zamiast robić kompresy czy kąpiele, od razu jedźcie do lekarza.

Czy odmrożenia znikają?

Odmrożenia mniejszego stopnia potrafią znikać bez śladu, choć początkowo przez kilka sezonów skóra w odmrożonym miejscu może być stale zaczerwieniona, a jesienią i zimą pobolewać na chłodzie. Natomiast poważne odmrożenia mogą pozostawić trwałe ślady w postaci blizn, albo co gorsza... utraconych fragmentów ciała. Zdarza się bowiem, że bardzo poważne odmrożenia kończą się martwicą tkanek i koniecznością amputacji, np. palców.

Do powikłań po odmrożeniu należą też zaburzenia czucia (przeczulica na zimno, niedoczulica). U dzieci, u których w przeszłości doszło do odmrożeń, istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia ponownego odmrożenia tej samej okolicy ciała. Jeszcze innym powikłaniem, które pojawia się wskutek odmrożeń, jest zapalenie stawów .

Warto pamiętać, że choć średnio dzieci z odmrożeniami wymagającymi leczenia przebywają w szpitalu kilka dni, to leczenie poważniejszych odmrożeń trwa nawet kilka miesięcy. Dlatego zdecydowanie lepiej jest zapobiegać odmrożeniom niż zmagać się z ich skutkami.

Odmrożenia u dziecka: zapobieganie

Aby zapobiec odmrożeniom u dziecka, należy odpowiednio ubierać je na zimowy spacer, chronić skórę kremami na zimę (miejsca odsłonięte smarujemy około 15 minut przed wyjściem na spacer), unikać spacerów przy dużym wietrze i wilgotności powietrza – wtedy nawet wyższa temperatura powietrza jest gorsza dla skóry.

Z niemowlęciem lepiej nie wychodzić na spacery, gdy wieje, a temperatura powietrza nie przekracza 5 stopni. Podczas spacerów trzeba uważnie obserwować wygląd i zachowanie dziecka. Należy też unikać przemoczenia butów i rękawiczek, a gdy do tego dojdzie, wrócić do domu.

Zobacz też:

• Jak poznać, czy dziecku nie jest zimno na spacerze?
• Jak wzmocnić odporność? Wywiad z ekspertem
• Jakie sanki wybrać dla dziecka?