Zaparcia u dzieci: co musisz wiedzieć, gdy dziecko nie robi kupy

Mówimy, że małe dziecko ma zaparcie, jeśli obserwujemy u niego co najmniej dwa z poniższych objawów i utrzymują się one nie krócej niż przez dwa miesiące:

• Robi kupę rzadziej niż dwa razy w tygodniu – np. tylko raz albo rzadziej
• Popuszcza co najmniej raz w tygodniu – rodzice myślą, że dziecko ma biegunkę, tymczasem popuszczanie stolca wynika z przepełnienia jelit.
• Unika robienia kupy – może się chować, krzyżować nóżki itd. Im dłużej udaje mu się „wytrzymać”, tym jest gorzej.
• Robienie kupy jest dla niego bolesne – dziecko płacze, bo kupy są twarde, zbite i suche.
• Podbrzusze dziecka jest powiększone
• Kupa ma dużą średnicę – jest jej tyle, że może zatkać toaletę.

Przyczyny zaparć u małych dzieci

Najczęściej (w dziewięciu na dziesięć przypadków) zaparcia nie wiążą się z żadną chorobą ani nieprawidłowością w budowie jelit. – Zwykle są wynikiem błędów dietetycznych: nadmiaru słodyczy i braku surowych owoców i warzyw, czyli diety pozbawionej wystarczającej ilości błonnika – mówi dr Andrzej Stawarski, specjalista chorób dziecięcych z Kliniki Pediatrii, Gastroenterologii i Żywienia Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

Przyczyną zaparć może być także stres – (np. spowodowany narodzinami rodzeństwa, kłótniami rodziców, przeprowadzką itd.), niechęć do nocnika (dlatego trening czystości powinien odbywać się spokojnie, bez popędzania, zawstydzania, wyrzutów i brak ruchu (jelita nie mogą wtedy odpowiednio pracować).

Czasem (bardzo rzadko) za zaparciami stoi problem zdrowotny. Ale spokojni –: zanim przebadamy dziecko od stóp do głów, zróbmy dietetyczny rachunek sumienia. – Gdy pytam rodziców, czy dziecko je codziennie słodycze, najczęściej słyszę: „Staramy się ograniczać”. To na ogół oznacza, że maluch zjada ich za dużo. To nie muszą być cukierki. Maślane bułeczki, biszkopciki i wafelki też są słodkie i też nie mają błonnika – mówi dr Stawarski.

Jak zapobiegać zaparciom?

Jeśli chcesz, żeby dziecko nie miało zaparć, wypróbuj proste sposoby:

• codziennie podawaj surowe owoce i warzywa (sprawdź: jak zachęcić dziecko do jedzenia warzyw).
• możesz dodawać do potraw otręby i siemię lniane.
• pilnuj, by dziecko dużo piło – przede wszystkim wodę i niewielką ilość soków bez dodatku cukru
• zachęcaj do ruchu – dziecko powinno chodzić, biegać, skakać. Nie może tkwić przed telewizorem.
• pomóż ustalić stały rytm wypróżnień – około 15 minut (do pół godziny) po posiłku ruchy jelit ułatwiają zrobienie kupy. Warto to wykorzystać.

[CMS_PAGE_BREAK]

Jaka dieta przy zaparciu?

Jeśli dziecko ma zatwardzenie, najlepszym sposobem na przezwyciężenie problemu jest podawanie jeszcze więcej surowych owoców i warzyw. Dziecko powinno jeść jabłka, morele, przecier z suszonych śliwek. Z diety należy wykluczyć pokarmy, które spowalniają pracę jelit – przede wszystkim kaszki i kleiki ryżowe. Nie podawaj ich do czasu ustąpienia problemu.

Czy można podać dziecku czopek lub zrobić lewatywę?

Jeżeli dziecko bardzo się męczy, możesz podać mu czopek glicerynowy. Pamiętaj jednak, że czopki można stosować jedynie wówczas, gdy zatwardzenie nie zdarza się często. Uwaga! Stałe stosowanie czopków jedynie pogarsza sytuację.

Nie rób też samodzielnie lewatywy ani nie manipuluj termometrem w odbycie dziecka. Można je niechcący zranić, poza tym każda taka manipulacja obniża próg czucia, co oznacza, że kolejne kupy będzie jeszcze trudniej zrobić.

A leki na przeczyszczenie?

Nie podawaj dziecku żadnych środków przeczyszczających dla dorosłych. Są zbyt silne i mogą doprowadzić do stanów zapalnych. Jeśli to konieczne, korzystaj z łagodniejszych preparatów dla dzieci, przede wszystkim z tych, w których składzie jest laktuloza (np. Lactulosum, Duphalac) – nie są one wchłaniane przez przewód pokarmowy.

Kiedy do lekarza?
Koniecznie idź z dzieckiem do pediatry, jeśli:
– Zaparcia trwają długo, a zmiana diety i trybu życia nie pomaga
– Dziecko bardzo się męczy, nie jest w stanie się załatwić
– W kupie widać krew
– Dziecko ma stan zapalny w okolicy odbytu
– Z pupy wystaje twardy, suchy, zbity stolec
– Zmienił się wygląd brzucha. Brzuch jest powiększony, widać nierówności pod skórą
– Z odbytu wypada fragment jelita. W takiej sytuacji skontaktuj się z lekarzem natychmiast
– Dziecko ma bóle brzucha, wymiotuje, ma kłopot z siusianiem i/lub gorączkę bez objawów przeziębienia.

Konsultacja: dr Andrzej Stawarski, pediatra z Kliniki Pediatrii, Gastroenterologii i Żywienia Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

Zobacz też:

• Dobra i zła dieta. Rozmowa o błędach w żywieniu dzieci.
• Zaparcia u niemowlaka – jak je wyleczyć
• Zaparcia, biegunka, wymioty - poznaj tajniki leczniczej diety