Gotowane w domu czy gotowe ze sklepu - jakie jedzenie jest lepsze dla dzieci?

Eksperci zapewniają, że żywność dostępna w sklepach jest bezpieczna, bo dopuszczono ją do sprzedaży. Czuwają nad tym instytucje kontrolujące rynek. Ale nie da się zaprzeczyć, że w sklepach są produkty, które bardziej nadają się dla niemowląt i małych dzieci, i te, które nadają się mniej.

Co to znaczy bezpieczna żywność?

To produkty, które nie tylko zawierają składniki odżywcze i dostarczają energię, ale też nie zawierają składników (lub zawierają je w dopuszczalnej przez prawo ilości), które mogłyby być jakimkolwiek zagrożeniem dla zdrowia. Chodzi głównie o substancje dodatkowe, ale też o zanieczyszczenia bakteryjne, pozostałości środków ochrony roślin, metale ciężkie czy związki, które powstają podczas przetwarzania. Żywność w sklepach powinna być bezpieczna pod każdym względem. Gwarantują to producenci, którzy muszą przestrzegać prawa. Normy dla żywności dla niemowląt i małych dzieci są dużo bardziej restrykcyjne niż te dla dorosłych.

Zobacz też: Czy warto kupować ekologiczne jedzenie dla dzieci?

Dlaczego maluchy powinny jeść dobre produkty?

Dzieci są bardziej narażone na szkodliwe działanie substancji zawartych w jedzeniu. Ich układ pokarmowy w pierwszych latach życia, tak jak cały organizm, nie jest w pełni dojrzały. Silniej reaguje na nadmiar i niedobór składników odżywczych i na zanieczyszczenia żywności. Poza tym w przeliczeniu na kilogram masy ciała małe dzieci potrzebują dużo więcej energii i składników odżywczych niż dorośli, więc żywność podawana im powinna być możliwie najbardziej wartościowa. Większe potrzeby organizmu wynikają z bardzo szybkiego tempa wzrostu i rozwoju – z jednej strony dzieci mają szybszy metabolizm, a z drugiej słabszą obronę przed szkodliwymi związkami, które mogą trafiać do przewodu pokarmowego także z nieodpowiednią żywnością.

Czego nie wolno dodawać do jedzenie dla dzieci?

Produkty dla niemowląt i małych dzieci nie mogą zawierać barwników, wzmacniaczy smaku, konserwantów, słodzików. Ściśle jest też kontrolowany dodatek m.in. cukru i soli. Choć zgodnie z prawem do żywności dla dorosłych można dodawać nawet kilkaset substancji dodatkowych, to w produktach dla najmłodszych dozwolone są jedynie pewne związki, m.in. witaminy, składniki mineralne i substancje zagęszczające, zaś limity zanieczyszczeń są nawet kilka tysięcy razy bardziej restrykcyjne niż w przypadku żywności dla dorosłych.

Jak zła żywność może wpływać na zdrowie dziecka?

Zanieczyszczenia w żywności, które nie są groźne dla dorosłych, mogą zaszkodzić zdrowiu niemowląt i małych dzieci. Na przykład spożywanie żywności zanieczyszczonej metalami ciężkimi (w tym kadmem, ołowiem) może prowadzić do nieodwracalnych zmian w układzie nerwowym. Pozostałości środków ochrony roślin (pestycydy) mogą skutkować m.in. zaburzeniami układu odpornościowego i hormonalnymi oraz zwiększać ryzyko rozwoju nowotworów. Natomiast spożywanie przez maluchy produktów obfitujących w substancje dodatkowe, np. konserwanty, barwniki, niesie ze sobą większe ryzyko alergii, a w przypadku barwników możliwe że także nadpobudliwości (badania w tym względzie są jednak niejednoznaczne).

Jak wybierać dobrą żywność dla dzieci?

Produkty przeznaczone dla dzieci do trzeciego roku życia muszą spełniać restrykcyjne normy. Jednak wcale nie oznacza to, że maluchy mogą jeść tylko żywność przeznaczoną specjalnie dla nich. Przy wyborze jedzenia dla najmłodszych warto kierować się przede wszystkim zdrowym rozsądkiem – bo zdarza się niekiedy i tak, że produkty przeznaczone specjalnie dla małych dzieci nie są polecane przez specjalistów od żywienia. Zawsze pomocne będzie uważne czytanie etykiet.

Zobacz też: 6 złotych zasad czytania etykiet

Co jest ważne na etykiecie?

To twój wybór, jakie produkty kupisz. Warto samodzielnie przygotowywać potrawy dla dziecka lub korzystać z tych przeznaczonych dla niemowląt i małych dzieci. Wtedy jednak trzeba starannie czytać etykiety, zwłaszcza w pierwszych latach życia dziecka. Co jest ważne?

• nazwa – musi prawidłowo określać, czym jest produkt, nie może wprowadzać w błąd lub być nazwą wymyśloną
• wykaz składników – lista składników, które wchodzą w skład produktu, a kolejność ich wymienienia informuje o ich zawartości
• składniki powodujące alergie lub nietolerancje – muszą być dobrze wyróżnione, ich lista liczy 14 pozycji
• realizacja zalecanego dziennego spożycia (%) – wskazuje, na ile spożycie określonej ilości pokrywa zapotrzebowanie na dany składnik (np. niektóre witaminy)
• data minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia – określa czas, w jakim produkt powinien być spożyty
• warunki przechowywania lub użycia – to istotna informacja dla produktów, które muszą być trzymane np. w chłodzie lub podgrzane przed spożyciem
• wartość odżywcza – informuje m.in. o wartości kalorycznej, zawartości białka, tłuszczów, węglowodanów, soli, pozwala lepiej skomponować dietę
• wiek dziecka, od którego podaje się produkt – pozwala wybrać dla dziecka odpowiedni produkt, jeśli chodzi o zawartość składników, ale też konsystencję.

Zobacz też: Konserwanty, barwniki, aromaty - jaka ilość jest bezpieczna dla dzieci?

Konsultacja: dr inż. Anna Harton, dietetyk, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie