Tran dla dziecka –​ jaki wybrać, od kiedy i ile podawać? Wyjaśnia pediatra

Tran dla dziecka to dobre źródło cennych witamin i kwasów tłuszczowych, które poprawiają odporność, wpływają na rozwój intelektualny i wzmacniają kości. Nie bez powodu dawniej tran obowiązkowo podawano w szkołach jako środek, który miał zapobiegać szerzącej się wówczas krzywicy. ​Wśród ludzi ze starszego pokolenia nie był lubianym suplementem diety, jednak teraz coraz więcej rodziców docenia jego zalety i podaje tran swoim dzieciom.

Czym jest tran i jakie ma właściwości?

Tran to płynny rybi tłuszcz, który zawiera kwasy tłuszczowe omega-3 – to przede wszystkim ze względu na te składniki warto podawać go dzieciom. Tran jest również cennym źródłem dwóch bardzo ważnych witamin – A i D. Powinien się on znaleźć w diecie dzieci z niedoborami tych składników oraz maluchów, których dieta jest uboga w tłuste ryby.

Jak tran może wpływać na zdrowie dziecka?

• Witaminy i zdrowe tłuszcze obecne w tranie wpływają między innymi na zwiększenie odporności. Z tego powodu tran uchodzi za środek, który pomaga w zapobieganiu chorobom.
• Tran może poprawiać pracę mózgu, sprzyjać rozwojowi kości (zapobiega krzywicy u dziecka), prawidłowemu funkcjonowaniu narządu wzroku, a także obniżać ryzyko chorób serca (np. nadciśnienia tętniczego czy choroby niedokrwiennej).

Od kiedy podawać dziecku tran?

Tran może być podawany dzieciom, które skończyły drugi rok życia. Najlepiej jednak sięgnąć po ten suplement diety dopiero wtedy, gdy zdecyduje o tym lekarz. Tran warto podawać dziecku przez cały rok, szczególnie w okresie między październikiem a kwietniem, gdy z powodu braku słońca może wystąpić u niego niedobór witaminy D.

Ile tranu podawać dziecku? Dawkowanie

Choć na każdym opakowaniu tranu znajduje się sposób dawkowania, podawanie dziecku dodatkowych preparatów witaminowo-mineralnych zawsze powinno być uzgadniane z pediatrą, najlepiej tym, który na co dzień ma pod opieką dziecko. Lekarz prowadzący wie, jakie suplementy przyjmuje jego mały pacjent, w jakiej jest formie (np. czy często łapie infekcje) oraz czy jest na coś uczulony (może mieć np. alergię na białko ryb).

Być może witaminę D podajesz dziecku dodatkowo w kroplach albo maluch pije jeszcze mleko, które jest w nią wzbogacane – to wszystko może mieć zasadnicze znaczenie dla ustalenia odpowiedniej dawki tranu. Jeśli podajesz dziecku preparat pod nadzorem lekarza, w porcjach, które zalecił, nie musisz się obawiać, że go przedawkujesz.

Zarówno witamina D, jak i A, których źródłem jest olej rybi, w nadmiarze mogą działać toksycznie. Podawanie tranu zawsze należy uzgodnić z pediatrą.

Jaki tran wybrać dla dzieci?

Prawdziwy tran jest produkowany z wątroby dorsza lub innych ryb dorszowatych. Czasem pod tą nazwą kryje się również tłuszcz pochodzący z innych gatunków ryb lub ssaków (tran produkuje się np. również z wątroby i tkanki tłuszczowej wielorybów). Źródło pochodzenia sprawia jednak, że ten suplement diety ma inny skład i właściwości niż tradycyjny tran.

Producenci prześcigają się w sposobach maskowania przykrego, ich zdaniem, rybiego smaku i zapachu tranu (dlatego kupić można np. tran o smaku owoców czy mięty). Czy im się to udaje? Z różnym skutkiem. Tran o smaku owocowym w większości przypadków i tak pozostanie tranem. Najlepiej, jeśli dziecko od początku poznaje i próbuje oswoić się z jego naturalnym smakiem, a dopiero – gdy to się nie powiedzie – można rozpocząć eksperymentowanie np. z tranem cytrynowym lub miętowym.

Jak sprawić, by dziecko polubiło tran?

Niektóre dzieci łatwiej akceptują smak tranu, gdy podaje im się schłodzony preparat prosto z lodówki. Można również tuż po połknięciu porcji tranu zaproponować dziecku kanapkę. Zjedzenie kromki chleba to dobry sposób, aby zapobiec przykremu odbijaniu się i odczuciu niesmaku w ustach, na które skarżą się niektóre osoby po przyjęciu tranu. Kilkulatkom można również kupować tran w miękkich kapsułkach. Choć jest to rozwiązanie dla dzieci, które skończyły minimum trzy lata, można je rozważyć dopiero wtedy, gdy maluch doskonale radzi sobie z połykaniem tabletek.

Czy tran pokrywa zapotrzebowanie na witaminę D?

Porcja tranu dziennie, mimo zdrowotnych właściwości tego preparatu, nie zastąpi zdrowej diety, która ma największe znaczenie dla dobrej formy dziecka. Tran można traktować jedynie jako dodatek, czyli suplement diety. Obecne w oleju rybim kwasy omega-3 oraz witaminy znajdują się również w rybach i to one muszą być podstawowym źródłem tych składników. Na talerzach dzieci (dorosłych również!) ryba powinna pojawiać się dwa razy w tygodniu. W Polsce, niestety, domy, w których dania rybne jada się choć raz w tygodniu, należą do rzadkości – stąd potrzeba podawania suplementów.

By zadbać o odpowiedni poziom witaminy D u dziecka, najpierw udaj się do lekarza, który zleci badania krwi, by sprawdzić poziom tego składnika u malucha.

Zobacz też:

• Co na odporność dla dzieci – 6 skutecznych i sprawdzonych metod [oraz 3 produkty z apteki]
• Ryba dla dziecka: jaka ryba dla niemowlaka i rocznego dziecka? (jak ją przygotować?)
• Imbir na przeziębienie – jak stosować? Przepis na syrop i herbatę

Konsultacja merytoryczna

lek. Marek Pleskot

Pediatra z ponad 30-letnim doświadczeniem. Przez 14 lat uczył studentów oraz specjalizujących się lekarzy w Warszawskiej Akademii Medycznej, od 20 lat prowadzi gabinet pediatryczny w Podkowie Leśnej