Uszczypnięcie bociana oraz inne znamiona u noworodka

Uszczypnięcie bociana to czerwone znamię występujące u noworodka np. na twarzy. Zazwyczaj widoczne jest już od urodzenia. Dzieci często przychodzą na świat z różnymi plamkami i znamionami, są to między innymi: pieprzyki, myszki, czy beżowe plamy nazywane znamionami typu cafe au lait. Znamię u noworodka czasami jest całkowicie niegroźne, czasami wymaga skonsultowania z lekarzem.

Spis treści:

• Uszczypnięcie bociana
• Naczyniak krwionośny
• Znamię naczyniowe płaskie
• Pieprzyk u niemowlaka
• Znamiona łojowe
• Plama mongolska
• Znamiona barwnikowe u niemowląt
• Znamiona u dzieci: przyczyny
• Usuwanie znamion

Uszczypnięcie bociana

Uszczypnięcie bociana to niegroźna zmiana skórna w postaci czerwonej plamy występująca u około połowy noworodków. Nazywana jest także potocznie znakiem bociana. Fachowe medyczne określenie to: naczyniak płaski.

Uszczypnięcie bociana ma kształt trójkąta (stąd bierze się jego nazwa – znamię rzeczywiście wygląda, jakby zostawił je długi ptasi dziób). Zmiana na skórze może mieć kolor różowy, czerwony, pomarańczowy lub jasnobrązowy. Pod wpływem dotyku lekko blednie, a kiedy dziecko płacze lub krzyczy – nabiega krwią i ciemnieje.

Znamię tego typu występuje u 22-70 proc. noworodków.

Uszczypnięcie bociana najczęściej występuje na karku, ale może pojawić się też na czole, górnej wardze lub powiekach (wtedy nazywa się je pocałunkiem anioła).

Poniżej zdjęcia uszczypnięcia bociana na karku i na czole dziecka:

„Uszczypnięcie bociana” na karku dziecka. fot. Aisylu/Adobe Stock

„Uszczypnięcie bociana” na czole dziecka. Ten typ znamienia nosi potoczną nazwę pocałunek anioła. fot. Melissa King/Adobe Stock

Skąd bierze się uszczypnięcie bociana?

Naczyniak płaski, nazywany uszczypnięciem bociana, pojawia się w wyniku rozrostu lub poszerzenia drobnych naczyń krwionośnych w skórze (tzw. włośniczek). Widoczne na ciele przebarwienie to prześwitujące przez skórę naczynia krwionośne. Sama skóra w obrębie znamienia nie jest zmieniona – w dotyku jest taka sama jak w pozostałych miejscach, nie jest ani wypukła, ani wklęsła.

Dziecko może urodzić się z naczyniakiem płaskim albo może pojawić się on w pierwszych miesiącach życia. Znamię to nie jest objawem żadnej choroby.

Kiedy znika uszczypnięcie bociana?

Wielu rodziców zastanawia się, czy uszczypnięcie bociana zniknie, a jeśli tak, to kiedy to nastąpi. Na szczęście znamię zazwyczaj samo zanika, zanim dziecko skończy trzy lata. Procesu tego nie przyspiesza smarowanie skóry w obrębie znamienia żadnym kremem czy innym preparatem. Zdarza się (bardzo rzadko), że uszczypnięcie bociana widoczne jest dłużej, wtedy warto naradzić się z lekarzem, czy je usunąć. Można to zrobić za pomocą lasera, wymrożenia ciekłym azotem lub poprzez zabieg operacyjny – wiele zależy od tego, gdzie zmiana się umiejscowiła.

Naczyniak krwionośny

Na ciele noworodka widoczna może być czerwona wypukła narośl – to naczyniak krwionośny, niegroźne znamię, które pojawia się u noworodków najczęściej około trzeciego, czwartego tygodnia życia, raczej u dziewczynek niż u chłopców. Może mieć średnicę nawet do czterech centymetrów. Z wyglądu przypomina malinę i tak bywa potocznie nazywane. Kiedy noworodek jest chory i gorączkuje, naczyniak może stwardnieć i ściemnieć. A gdy smyk rośnie, znamię szarzeje, spłaszcza się i stopniowo zanika. Zazwyczaj między piątym a siódmym rokiem życia nie ma już po nim śladu. Może jednak pozostawić po sobie „pamiątkę” – przebarwienie lub rozszerzone naczynka krwionośne. Pilnuj, aby dziecko nie rozdrapało naczyniaka – będzie mocno krwawił! To samo dotyczy innych naczyniaków i wad naczyniowych u dzieci.

Idź z dzieckiem do lekarza, jeśli naczyniak jest bardzo duży, znajduje się w miejscu, w którym przeszkadza i jest ciągle urażany, np. na powiece. Jeżeli będzie to konieczne, chirurg usunie go laserem lub metodą krioterapii, czyli zamrażając go.

Znamię naczyniowe płaskie

Czerwone znamię u noworodka to tzw. „plama czerwonego wina”, czyli naczyniak płaski, który sam nie zniknie. Kiedy dziecko będzie starsze, może jeszcze ściemnieć. W usunięciu tego znamiona mogą pomóc jedynie zabiegi kosmetyczne polegające na rozbieleniu plamy, np. terapia laserem pulsacyjnym. Można je jednak zacząć najwcześniej po trzecim roku życia.

Przy dość dużych, rzucających się w oczy zmianach niekiedy stosuje się przeszczepy skóry. Jednak wyniki tych zabiegów są kiepskie – skóra pobrana z innego miejsca nie wygląda na twarzy najlepiej.

Pieprzyk u niemowlaka

Pieprzyki powstają z powodu zaburzeń w rozwoju komórek barwnikowych skóry. Zazwyczaj jest to znamię zupełnie niegroźne, szczególnie jeśli jest tylko jedno. Uważnie jednak obserwuj, czy się nie zmienia. Kiedy pojawiają się pieprzyki u dzieci? To znamię czasami jest u dziecka od urodzenia, niekiedy pojawia się z wiekiem.​ Jeżeli pieprzyk się powiększa, zaczyna swędzieć, zmienia kształt lub kolor bądź gdy pojawi się stan zapalny – trzeba koniecznie pójść z dzieckiem do pediatry onkologa. Pieprzyków nie powinno się ścierać, ani usuwać na własną rękę. Podrażnienie może przyczynić się do przekształcenia znamienia w nowotwór skóry. Tylko lekarz może zdecydować o usunięciu pieprzyka.

Na pieprzyku niekiedy rosną włoski, nie można jednak ich obcinać! Taki pieprzyk nazywa się potocznie „myszką”, jest to znamię wrodzone i nie jest ono groźne. Nie wyrywaj z niego włosków ani ich nie przycinaj, bo możesz podrażnić znamię. Gdy dziecko ciągle sięga rączką do znamienia, staraj się odwrócić jego uwagę. Z czasem przyzwyczai się do niego.

Znamiona łojowe

Żółte plamki na skórze noworodka to znamiona łojowe. Najczęściej są żółtawe lub różowe. Skóra w ich miejscu jest grubsza i pozbawiona włosów. Zwykle profilaktycznie te znamiona usuwa się między 10. a 12. rokiem życia, żeby zapobiec przekształceniu się ich w chorobę nowotworową. Zabieg jest prosty i bezbolesny – wykonuje się go w znieczuleniu miejscowym.

Nie obcinaj dziecku zbyt krótko włosków – dzięki dłuższej fryzurce znamiona będą zupełnie niewidoczne.

Plama mongolska

„Plama mongolska” to wyglądające jak siniak znamię występujące na pośladkach i w okolicy lędźwiowej. Zdarzają się one u noworodków małżeństw różnych ras. Znamię to zwykle jest duże – nawet na całym pośladku. „Plama mongolska” ujawnia się tuż po porodzie i znika po kilku bądź kilkunastu latach.

Znamiona barwnikowe u niemowląt

Często są one jasnobrązowe, ale ich barwa może przybierać nawet kolor wpadający w czarny, mogą być również pokryte włoskami. Takie znamiona wrodzone u niemowląt to między innymi: pieprzyki, myszki, plamka zwana „kawą z mlekiem”, piegi. Zaleca się obserwowanie większych zmian i ewentualne ich usuwanie, ponieważ mogą przekształcić się w zmiany na tle nowotworowym. Są one zarówno wrodzone, jak i nabyte.

Znamiona u dzieci: przyczyny

Przyczyną znamion barwnikowych u dzieci jest nagromadzenie barwnika, natomiast znamiona naczyniowe pojawiają się wskutek przerośniętych lub rozszerzonych naczynek krwionośnych. Zmiany barwnikowe na ciele u dziecka powstają też z powodu ekspozycji na promienie UV, np. wskutek przebywania na słońcu. Bywa, że z takiej zmiany może rozwinąć się nowotwór złośliwy – czerniak. Dlatego tak ważne jest dbanie o odpowiednią ochronę skóry malucha przed promieniowaniem słonecznym, a także konsultowanie z lekarzem zmian, które się pojawiły na skórze.

Usuwanie znamion

Lekarz może zalecić usunięcie znamienia, jeśli znajduje się ono w okolicy łatwej do podrażnienia: na szyi, w pachach, w okolicy genitaliów lub w miejscu, w którym gumka majtek czy (w przyszłości u dziewczynek) brzeg stanika mogą je ocierać. Zwykle z decyzją czeka się do ukończenia przez dziecko 10–12. roku życia.

Jeśli jakiekolwiek znamię na skórze twojego noworodka zaczyna się zmieniać, swędzi, uwypukla się, powiększa lub towarzyszy mu stan zapalny, koniecznie poradź się lekarza specjalisty.

Zobacz także:

• Naczyniak jamisty, czyli guz naczyniowy. Czy jest się czym martwić?
• ​6 najczęstszych znamion u dzieci
• Czerniak – to musisz wiedzieć

Konsultacja merytoryczna

Prof. dr hab. Paweł Januszewicz

Wybitny pediatra, wieloletni dyrektor Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie