Meningokoki to bakterie, które mogą spowodować inwazyjną chorobę meningokokową. Zachorowania spowodowane meningokokami zdarzają się rzadko, gdyż bakterie te nie są bardzo zakaźne. Jednak kontakt z nosicielem lub chorym może mieć bardzo poważne konsekwencje dla zdrowia dziecka, jeśli jest ono podatne na zakażenie tymi bakteriami. Ochronę stanowi szczepionka przeciw meningokokom. Wyjaśniamy, kiedy szczepić dziecko, jakie są rodzaje szczepionki oraz jakie przeciwwskazania do jej podania.
Spis treści:
Meningokoki (Neisseria meningitidis) to chorobotwórcze bakterie gram ujemne, określane również jako dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.
Zewnętrzna otoczka bakterii zbudowana jest z różnych rodzajów cukrów. Dzięki temu można wyodrębnić aż 13 grup serologicznych meningokoków. Większość zachorowań spowodowana jest serotypami: A, B, C, Y i W135. W Polsce przeważającym serotypem jest serotyp B, rośnie jednak w ostatnim czasie liczba zachorowań wywołanych przez serotyp C (odpowiada za zachorowania sporadyczne i o mniejszej zjadliwości).
Szczepionka przeciw meningokokom to bardzo ważny punkt kalendarza szczepień. Chroni przed ciężkim zakażeniem meningokokami, które mogą spowodować takie choroby jak zapalenie płuc, oskrzeli, opon mózgowo-rdzeniowych.
Większość przypadków sepsy (uogólnione zakażenie organizmu) jest również spowodowanych zakażeniem meningokokami. Zakażenia meningokokowe mogą mieć piorunujący przebieg i prowadzić do śmierci – nawet w ciągu 24 godzin. Choć szczepienie przeciwko meningokokom może nawet uratować życie, nie jest obowiązkowe, a jedynie zalecane i płatne.
Szczepienie przeciw meningokokom najlepiej przeprowadzić w 1. lub 2. roku życia. W zależności od preparatu niektóre szczepionki przeciw meningokokom grupy B (oraz szczepionkę 4-walentną) można podawać dzieciom od 2. miesiąca życia, a przeciwko meningokokom grupy C od ukończonego 2. miesiąca życia. O wyborze preparatu decyduje lekarz.
Naukowcy wyodrębnili dwanaście grup serologicznych meningokoków (A, B, C, 29E, H, I, K, L, W135, X, Y i Z). W Polsce inwazyjną chorobę meningokokową wywołują meningokoki serogrup B i C. Za 70 procent przypadków inwazyjnej choroby meningokokowej są odpowiedzialne meningokoki serogrupy B – przed którymi nie chroni szczepionka przeciw meningokokom A i C.
Obecnie na polskim rynku dostępne są szczepionki przeciwko:
Jest to szczepionka przeciwko meningokokom typu B. Rekomendowana już dla niemowląt od ukończenia 2. miesiąca życia, ponieważ najwięcej zachorowań na inwazyjną chorobę meningokokową (sepsa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych) przypada w 1. roku życia. W zależności od tego, kiedy zaczniemy szczepić dziecko, podaje się od 2 do 4 dawek szczepionki.
Jest to szczepionka przeciwko meningokokom typu B. Rekombinowana, adsorbowana, podawana w zastrzykach domieśniowych. Przeznaczona jest do podawania dzieciom od 10. roku życia.
Szczepienie podstawowe obejmuje dwa schematy:
Zalecane jest rozważenie podania dawki przypominającej u dzieci ciągle narażonych na chorobę meningokokową. Preparat Trumenba można podawać razem z innymi szczepieniami, np. z czterowalentną szczepionką HPV czy ze skoniugowaną szczepionką przeciw meningokokom grypy A, C, W, Y.
Jest to szczepionka przeciwko meningokokom typu C. Szczepionka podawana w zastrzyku domięśniowym – w udo u niemowląt od 2. miesiąca życia, w ramię u starszych dzieci i dorosłych. Liczba dawek szczepienia podstawowego uzależniona jest od wieku dziecka:
Niemowlęta z ukończonym szczepieniem podstawowym zalecane jest podanie dawki uzupełniającej w wieku 12-13 miesięcy, nie mniej niż 6 miesięcy po podaniu drugiej dawki podstawowej.
Szczepionka skoniugowana przeciw meningokokom typu C oraz przeciw haemophilus typ b (Hib). Przeznaczona do podawania dzieciom od ukończonego 2. miesiąca życia do ukończonego 2. roku życia. Menitorix podaje się domięśniowo.
Istnieją trzy schematy szczepienia tym preparatem:
Zalecane jest podanie dziecku dawki przypominającej do 2. roku życia – po 12. miesiącu życia i minimum po 6. miesiącach od podanie ostatniej dawki z cyklu podstawowego.
Jest to szczepionka przeciwko meningokokom typu C. Dopuszczona do użytku od 2. miesiąca życia. Podaje się ją w zastrzyku domięśniowym w udo u niemowląt i w ramię u dzieci starszych i dorosłych. Dawkowanie zależy od wieku dziecka:
Jest to szczepionka na meningokoki czterowalentne A, C, W-135 i Y. Preparat można podać dziecku już od 6. miesiąca życia. Tę szczepionkę czterowalentną podaje się wg schematu:
Jest to szczepionka na meningokoki czterowalentne A, C, W-135 i Y. Stosowana od 2. roku życia. Podawana jest w postaci zastrzyku domięśniowego. Do wytworzenia odporności wystarczy jedna dawka szczepionki. Możliwe jest podanie dawki przypominającej, ale decyzję o jej aplikacji należy skonsultować z lekarzem, który oceni, czy jest to konieczne. Odporność po podaniu szczepionki Menveo była badana w okresie 5 lat od wstrzyknięcia preparatu – w tym czasie odporność była zachowana.
Szczepionka na meningokoki jest płatna, koszt jednej dawki szczepionki na meningokoki typu B, np. Bexsero, to 300-500 zł. W przypadku podania 4 dawek szczepionki trzeba więc zapłacić średnio ok. 1600 zł. Jedna dawka szczepionki czterowalentnej, np. Nimenrix, kosztuje od 150 do 250 zł, zatem dwie dawki to koszt 300-500 zł. Jedna dawka szczepionki na meningokoki typu C, np. NeisVac-C to koszt ok. 140 zł, dwóch – ok. 280 zł.
Wśród łagodnych skutków ubocznych mogą pojawić się:
Zdecydowanie rzadszym powikłaniem jest gorączka, która częściej pojawiają się u niemowląt niż u starszych dzieci.
W nielicznych przypadkach dochodzi do poważniejszych niepożądanych odczynów poszczepiennych:
Pełną listę możliwych działań niepożądanych wraz z częstością ich występowania można znaleźć na ulotce dołączanej do preparatu, którym wykonuje się szczepienie. Warto jednak pamiętać, że ogólnoustrojowe objawy (ze strony układu pokarmowego, nerwowego lub immunologicznego), będące powikłaniem po szczepieniu na meningokoki, są o wiele łagodniejszymi dolegliwościami niż ciężkie skutki zakażenia meningokokami.
Zobacz także:
Czym są meningokoki i jakie choroby powodują? Meningokoki to groźne bakterie (Neisseria meningitidis) , które wywołują niebezpieczne dla zdrowia i życia człowieka choroby. Meningokoki mogą wywoływać m.in.: zapalenie stawów, zapalenie płuc, zapalenie osierdzia i wsierdzia, zapalenie szpiku kostnego, zapalenie ucha środkowego, gardła, zakażenia w obrębie układu moczowo‑płciowego i miednicy. Najpoważniejsze z infekcji spowodowanych meningokokami, określane jako Inwazyjna Choroba Meningokokowa (IChM), to: sepsa i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. IChM charakteryzuje się gwałtownym przebiegiem – zgon może nastąpić nawet w ciągu 24 godzin od wystąpienia pierwszych objawów. Dlatego właśnie w przypadku zakażenia meningokokami kluczowe jest szybkie rozpoznanie choroby i natychmiastowe rozpoczęcie leczenia. Mimo to jednak z powodu Inwazyjnej Choroby Meningokokowej umiera ok. 10% chorych. W jaki sposób można zakazić się meningokokami? Niestety droga zakażenia tą groźną bakterią jest bardzo prosta. Naturalnymi nosicielami meningokoków są ludzie, którzy często nie są tego świadomi. Bakterie znajdują się w wydzielinie nosowo-gardłowej u 10-25% populacji i u zdecydowanej większości ludzi nie dają żadnych objawów. Do zakażenia dochodzi więc drogą kropelkową , poprzez bezpośredni kontakt z nosicielem (np. pocałunek) czy pośredni (używanie tych samych sztućców czy picie z jednej butelki). Jakie objawy daje zakażenie meningokokami? Wprawdzie u każdego dziecka Inwazyjna Choroba Meningokokowa może przebiegać nieco inaczej, nie mniej jednak można wskazać pewne charakterystyczne objawy tej choroby. Jeśli zauważyłaś, że twoje dziecko: ma bardzo zimne dłonie i stopy dziecka, nie chce jeść, odciąga głowę do tyłu, ma pulsujące ciemiączko, rozpaczliwie płacze i szybko oddycha, jest senne, jest rozdrażnione, ma...
Jazmyn Parkyn ma pięć lat. Dwa lata temu zachorowała na inwazyjną chorobę meningokokową wywołaną meningokokami typu B. Mama dziewczynki zawiozła córkę do szpitala, jak tylko zauważyła wysypkę. Tylko dzięki jej szybkiej reakcji udało się uratować życie Jamzyn! Jak wygląda zakażenie meningokokami? W sierpniu 2015 roku rodzice Jamzyn założyli stronę na Facebooku poświęconą zakażeniu meningokokami . Regularnie publikują zdjęcia córki i uświadamiają innych rodziców, jak ważne są szczepienia przeciwko meningokokom . Zobacz, jak szybko postępuje zakażenie: środa, 9:00 – pojawienie się pierwszych wybroczyn środa, 13:40 – początek wysypki środa, 15:30 – wysypka rozprzestrzenia się środa, 22:50 – Jamzyn na oddziale intensywnej terapii czwartek, doba po pojawieniu się pierwszych wybroczyn piątek, 48 godzin od wystąpienia wysypki Jamzyn dziś Jakie są objawy zakażenia meningokokami? Zachorowania spowodowane meningokokami są bardzo rzadkie, jeśli jednak dojdzie do zakażenia, cenna jest każda minuta – zakażenie postępuje błyskawicznie i może doprowadzić do śmierci w mniej niż 24 godziny. Meningokoki przenoszone są drogą kropelkową , dlatego każdy bliższy kontakt z nosicielem może być zagrożeniem dla dziecka. Do najczęstszych objawów zakażenia należą: gorączka, wymioty, biegunka, zimne dłonie i stopy, brak apetytu, senność lub drażliwość, płacz, apatia, charakterystyczne wybroczyny na skórze , sztywność karku, wzmożone pragnienie i ból gardła (młodzież do 16. roku życia). Jeśli zauważysz u swojego dziecka większość z tych objawów, nie zwlekaj i dzwoń po pogotowie! Szczepienie przeciwko meningokokom Jednym ze sposobów ochrony dziecka jest szczepienie przeciwko meningokokom . Szczepionkę przeciw...
Meningokoki to bakterie, których nosicielami jest 20 proc. dorosłych. Wśród dzieci nosicielstwo meningokoków jest jeszcze częstsze, zwłaszcza w żłobkach, przedszkolach . Bakterie są w nosogardle. Można być nosicielem i nie zachorować. Gdy jednak dochodzi do spadku odporności , może dojść do zakażenia. Dziecko może też zarazić się drogą kropelkową – od innej osoby chorej. Np. dotykając zabawek, którymi wcześniej bawiło się chore dziecko, a potem wkładając ręce do buzi. Meningokoki mogą spowodować zwykłą infekcję, taką jak zapalenie ucha, zapalenie płuc , stawów, kości. Jednak te bakterie potrafią przedostać się tam, gdzie być ich nie powinno – do krwi lub płynu mózgowo-rdzeniowego i wywołać uogólnioną inwazyjną chorobę meningokokową . Bardzo niebezpieczną dla dziecka. Co to jest inwazyjna choroba meningokokowa Inwazyjna choroba meningokokowa pojawia się, gdy bakterie znajdą się w płynie mózgowo-rdzeniowym (powodując ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych ) lub we krwi, powodując sepsę (posocznicę). Najniebezpieczniejsza sytuacja jest wtedy, gdy bakterie zaatakują zarówno krew, jak płyn mózgowo-rdzeniowy: dziecko może mieć zarówno sepsę jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych . Zobacz także: Co to jest sepsa? Czy grozi twojemu dziecku? Co to jest sepsa meningokokowa Do sepsy meningokokowej dochodzi, gdy meningokoki dostają się do krwi. Sepsa meningokokowa może mieć piorunujący przebieg – spowodować śmierć dziecka w 24 godziny, a nawet szybciej. Śmiertelność w sepsie meningokokowej sięga 70 proc. W 2017 r. były w Polsce 224 przypadki zachorowań na inwazyjną chorobę meningokokową . – Najczęściej chorują małe dzieci, do 5. roku życia, szczyt zachorowań jest do końca 1. roku życia. U małych dzieci choroba przebiega ciężko i szybko. Często są to do tej pory zdrowe...
