Szczepionka przeciw polio – doustna OPV, domięśniowa IPV, powikłania i wskazania
Szczepionka na polio to skuteczna metoda zapobiegania tej groźnej chorobie wieku dziecięcego. W Polsce szczepi się dzieci szczepionką inaktywowaną, domięśniową (IPV) zgodnie z program szczepień ochronnych. Do 2016 r. dzieciom podawano doustną szczepionkę na polio.
Szczepionka przeciw polio (poliomyelitis) zapobiega tzw. chorobie Heinego-Medina. Wysoka skuteczność tej szczepionki pozwoliła praktycznie całkowicie wyeliminować chorobę z Europy. W Polsce nie występuje już ona od wielu lat, jednak na świecie nadal zdarzają się jej przypadki, dlatego szczepienie przeciw polio nadal jest bardzo ważne, a zachorowania - potencjalnie możliwe.
Spis treści:
- Szczepionka przeciw polio – doustna czy domięśniowa?
- Szczepionka na polio – jak i kiedy szczepić?
- Szczepionka na polio – skutki uboczne, powikłania
- Jakie szczepionki są zarejestrowane w Polsce?
- Polio – co to jest?
- Objawy polio
Szczepionka przeciw polio – doustna czy domięśniowa?
Istnieją dwa typy szczepionek przeciw poliomyelitis:
- domięśniowa, inaktywowana (IPV) - opracowana przez J.E. Salka, zawiera trzy typy zabitych szczepów poliowirusów,
- doustna, żywa (OPV) - opracowana przez A.B. Sabina i H. Koprowskiego, zawierająca trzy typy atenuowanych szczepów wirusów polio
Od 2016 roku szczepienia przeciw polio przeprowadza się w Polsce wyłącznie szczepionką inaktywowaną, którą podaje się domięśniowo lub podskórnie. Pomimo tego, że podawanie szczepionki doustnej było łatwiejsze, wykryto ryzyko wydostawania się wirusa na zewnątrz. Przy tej metodzie istniała także niewielka szansa występowania zachorowań poszczepiennych.
Szczepionka IPV stymuluje produkcję przeciwciał i ma bardzo wysoką skuteczność. Pełen cykl szczepień gwarantuje odporność na zachorowanie aż do końca życia. Szczepienie przeciw polio należy do szczepień obowiązkowych i jest ono bezpłatne.
Zobacz także
Szczepionka na polio – jak i kiedy szczepić?
Zgodnie z kalendarzem szczepień obowiązkowych 3 dawki szczepionki powinno się podać dziecku do 2. roku życia (pierwszą w 3-4 miesiącu życia, drugą w 5-6 miesiącu oraz ostatnią w okolicach 16-18 miesiąca), a także jedną dawkę przypominającą w 6. roku życia.
Dorośli, którzy otrzymali szczepionkę w dzieciństwie, nie potrzebują kolejnych, jednak należy rozważyć „przypominające” szczepienie w przypadku, kiedy:
- dorosły wybiera się do regionów, w których występuje choroba poliomyelitis,
- dorosły jest pracownikiem laboratoryjnym i ma kontakt z wieloma chorobami,
- dorosły jest pracownikiem służby zdrowia i miał kontakt z zarażoną osobą.
Szczepionka na polio – skutki uboczne, powikłania
Szczepionka IPV jest bezpieczniejsza w użyciu, ponieważ zawiera tzw. poliowirusy inaktywowane, czyli już zabite. Możliwe skutki uboczne występują bardzo rzadko, w ilości 2-3 na 1 milion podanych dawek. Mogą one obejmować lekkie zaczerwienienie, ból, stwardnienie lub opuchliznę w miejscu wkłucia. Objawy te, jeśli występują, utrzymują się zwykle ok. 1-2 dni, po czym znikają.
Zdarzają się także objawy nieswoiste, czyli wieloznaczne, takie jak bóle głowy, wymioty czy biegunka, jednak nie wyjaśniono do końca przyczyn ich powstawania. Badacze podkreślają jednak, że szczepionka na polio jest bezpieczna.
Jakie szczepionki są zarejestrowane w Polsce?
W Polsce obecnie dostępne są dwa typy szczepionek na polio:
- monowalentne to tzw. szczepionki pojedyncze, które uodparniają na jedną chorobę zakaźną,
- poliwalentne, czyli inaczej skojarzone, uodparniają na kilka chorób w jednej szczepionce.
Do szczepionek monowalentnych (pojedynczych) należą:
- szczepionka IMOVAX POLIO
- szczepionka POLIORIX (aktualnie niedostępna)
Do szczepionek poliwalentnych (skojarzonych) należą:
- szczepionka Boostrix Polio
- szczepionka DULTAVAX
- szczepionka HEXACIMA
- szczepionka INFANRIX Hexa
- szczepionka INFANRIX-IPV + Hib
- szczepionka: PENTAXIM
- szczepionka TETRAXIM (DTPa-IPV)
- szczepionka INFANRIX – IPV
Polio – co to jest?
Choroba Heinego-Medina, znana jest w medycznej terminologii jako Poliomyelitis, a także nagminne porażenie dziecięce. Jest to choroba zakaźna, którą wywołują poliowirusy. Najczęściej można się nią zarazić poprzez kontakt z innym zakażonym. Wirusy polio rozprzestrzeniają się drogą pokarmową lub kropelkową, czyli dostają się do organizmu przez nos i usta i mogą uszkodzić układ nerwowy, prowadząc do paraliżu lub niedowładu mięśni.
Przed wprowadzeniem szczepionki przeciw polio, choroba Heinego-Medina powodowała tysiące zgonów rocznie. Jeszcze więcej dzieci wychodziło z choroby z trwałym inwalidztwem. Niektóre musiały być umieszczane w tzw. żelaznych płucach.
Objawy polio
Symptomy polio mogą przypominać wiele innych chorób wirusowych, dlatego ważna jest czujność i odpowiednia diagnostyka. Do najczęstszych objawów należą:
- niewysoka gorączka i zapalenie gardła,
- bóle głowy,
- poczucie rozbicia,
- problemy żołądkowo-jelitowe,
- sztywność karku oraz pleców,
- aseptyczne zapalenie opon mózgowych,
- niewydolność oddechowa.
Zdarza się u niektórych chorych, że poliowirusy nieodwracalnie niszczą zwoje nerwowe. Może to doprowadzić do trwałego porażenia, dlatego tak istotna jest profilaktyka i odpowiednie zapobieganie zakażeniu.
Zobacz też: