Wirus RSV – objawy zakażenia u dzieci, przyczyny, leczenie
Wirus RSV jest bardzo groźny dla małych dzieci, a szczególnie dla układu oddechowego dzieci przedwcześnie urodzonych. Opisujemy, jak objawia się zakażenie wirusem RS, na czym polega diagnostyka i leczenie, a także jak skutecznie się przed nim chronić.
- Agnieszka Majchrzak
Wirus RSV u dzieci atakuje głównie w okresie jesienno-zimowym, kiedy maluchom spada odporność. Z pozoru wydaje się niewinny, a jego objawy przypominają przeziębienie. Nie daj się jednak zwieść – wirus jest niebezpieczny i może mały organizm dziecka doprowadzić do ciężkich chorób.
W Polsce wirus RSV diagnozuje się u około 90 proc. dzieci do 2. roku życia. Zobacz, jakie są objawy RSV, jak go leczyć i jak się przed nim bronić. Sprawdź też, ile dni w szpitalu może spędzić dziecko z wirusem RSV i czy wirus może wrócić.
Spis treści:
- Wirus RSV – co to jest?
- Wirus RSV – objawy
- Wirus RSV – powikłania
- Wirus RSV – jak wykryć?
- Wirus RSV – leczenie
- Szczepionka przeciw RSV
- Wirus RSV u dzieci – przeciwdziałanie
Wirus RSV – co to jest?
RSV (z ang. Respiratory Syncytial Virus, syncytialny wirus oddechowy), czyli wirus RS wywołuje infekcje górnych dróg oddechowych. Rozprzestrzenia się w okresie od października do kwietnia drogą kropelkową (katar, kaszel) lub poprzez dotknięcie przedmiotów zanieczyszczonych wydzieliną z zakażonych nim dróg oddechowych. U dorosłych zakażenie ma łagodny przebieg, ale u małych dzieci może skończyć się zapaleniem oskrzelików lub zapaleniem płuc o bardzo ciężkim przebiegu. W przypadku tak bezbronnych dzieci, jak wcześniaki, może zagrażać nawet życiu.
Do szczególnej grupy ryzyka należą dzieci z:
- małą masą urodzeniową (noworodki),
- dysplazją oskrzelowo-płucną,
- wrodzonymi wadami serca,
- niedoborami układu odpornościowego,
- zespołem Downa,
- mukowiscydozą,
- zaburzeniami neurologicznymi,
- chorobami nerwowo-mięśniowymi,
- niemowlęta karmione sztucznie.
Przebieg zakażenia może być ciężki i wymagać leczenia w szpitalu, na oddziale intensywnej opieki.
Czy RSV może wrócić? Tak, zakażenie RSV nie gwarantuje, że po wyleczeniu wirus znów nie zaatakuje. Dotyczy to zwłaszcza maluchów, które znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka.
Wirus RSV – objawy
Czas od zakażenia wirusem do wystąpienia objawów wynosi 4-6 dni.
Objawy zakażenia wirusem RSV u dzieci:
- kaszel wytwarzający żółty, zielony lub szary śluz,
- katar,
- gorączka (niewielka),
- pobudzenie lub ospałość,
- niechęć do ssania mleka,
- oznaki odwodnienia (brak łez podczas płaczu, mało moczu lub brak moczu w pielusze przez sześć godzin),
- zimna, sucha skóra,
- mogą dołączyć się objawy zapalenia ucha środkowego.
Jeżeli w przebiegu infekcji pojawi się duszność, bezdech, trzeba jak najszybciej jechać do szpitala.
Lekarze nie mają wątpliwości, że RSV nie ma nic wspólnego z COVID-19. Jednocześnie wielu z nich podkreśla, że choć medycyna dłużej zna sposoby leczenia RSV, wirus ten – w przypadku najmłodszych – może być bardziej niebezpieczny niż koronawirus.
Wirus RSV – powikłania
Powikłania związane z zakażeniem wirusem RSV u dzieci dotyczą głównie wcześniaków. Każde niemowlę może zetknąć się z wirusem RSV, jednak w przypadku dzieci przedwcześnie urodzonych konsekwencje są o wiele poważniejsze. Dla wcześniaków urodzonych poniżej 33-34. tygodnia ciąży, kiedy ich płuca są rozwinięte w zaledwie 50-60 procentach, infekcja może stanowić zagrożenie życia.
Wirus hamuje rozwój płuc wcześniaków i może spowodować ciężkie zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc, których mimo postępów medycyny tak słaby organizm nie jest w stanie zwalczyć.
U wcześniaków z niedojrzałymi płucami, układem odpornościowym i u dzieci z wadami wrodzonymi serca infekcje RSV mogą prowadzić do bardzo poważnych powikłań, w tym również śmierci.
Wirus RSV – jak wykryć?
Diagnostyka zakażenia RSV polega na wykonaniu:
- pulsoksymetrii,
- zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej,
- badań laboratoryjnych.
Wirus RSV – leczenie
To, ile trwa choroba, zależy od czasu jej rozpoznania, nasilenia objawów oraz indywidualnych czynników. Czas ten może trwać od 1-3 tygodni. O sposobie leczenia wirusa RSV decyduje lekarz. Z reguły ma ono charakter objawowy i polega na:
- nawadnianiu,
- odsysaniu wydzieliny z dróg oddechowych,
- inhalowaniu,
- podawaniu leków rozszerzających oskrzela.
Wirus RSV niekiedy wymaga leczenia szpitalnego. Jeśli dziecko ma nasilające się problemy z oddychaniem – konieczna jest hospitalizacja. W ciężkich przypadkach konieczne mogą być tlenoterapia pod kontrolą gazometrii lub oddychanie wspomagane.
Ile dni w szpitalu może spędzić dziecko zakażone wirusem RSV? Wiele zależy od indywidualnego stanu małego pacjenta, ale przyjmuje się, że po 5-10 dniach możliwy jest powrót do domu. Wyjątkiem są dzieci, które przechodzą zakażenie wyjątkowo ciężko – to ile spędzą w szpitalu (zarówno jeśli chodzi o czas leczenia jak i obserwacji) – zależy od decyzji lekarzy.
Szczepionka przeciw RSV
Do tej pory nie opracowano skutecznej szczepionki przeciwko wirusowi RS. Jednak wcześniaki w Polsce otrzymują bezpłatnie „szczepionkę" w postaci przeciwciał chroniących przed wirusem RS. Jest to preparat – paliwizumab – zawierający przeciwciała neutralizujące wirusa. Do 2018 roku otrzymywały go tylko dzieci urodzone przed 28. tygodniem ciąży, aktualnie przeciwciała chroniące przed wirusem RS mają zapewnione także wcześniaki urodzone między 28. a 32. tygodniem.
Taka immunizacja nie daje trwałej odporności, przeciwciała znikają po 30 dniach i trzeba je podawać w miesięcznych odstępach – dziecko powinno otrzymać 5 dawek leku w czasie trwania sezonu zakażeń RSV.
Wirus RSV u dzieci – przeciwdziałanie zakażeniu
RSV rozprzestrzenia się poprzez dotknięcie zainfekowanych osób lub powierzchni, dlatego tak ważną rolę w zabezpieczeniu się przed nim odgrywa przestrzeganie zasad higieny. Trzeba dokładnie myć ręce:
- po każdym przyjściu do domu z zewnątrz,
- po kontakcie dziecka z osobą mającą objawy przeziębienia,
- przed odwiedzeniem maleńkiego dziecka.
Prawdopodobieństwo, że małe dziecko, np. w żłobku zarazi się wirusem, mając kontakt z chorym, wynosi aż 100 procent. Przebycie zakażenia nie chroni przed powtórną infekcją.
Statystyki pokazują, że u dzieci, które przeszły infekcję wirusem RS w okresie niemowlęcym, aż czterokrotnie rośnie ryzyko zachorowania na astmę. Ich płuca w pełni się nie rozwijają.
Zobacz też: