Metoda krakowska w logopedii: nauka czytania i stymulacja rozwoju dziecka. Na czym polega?

Metoda krakowska w logopedii to terapia neurobiologiczna. Mogą z niej korzystać przede wszystkim dzieci, u których z powodu różnych zaburzeń obserwuje się opóźnienia w rozwoju. Największy nacisk kładzie się na rozwijanie umiejętności językowych i komunikacyjnych, a pomaga w tym wczesna nauka czytania oraz stymulowanie innych funkcji poznawczych, zgodnie z potrzebami i możliwościami dziecka.

Co to jest metoda krakowska?

Metoda krakowska to sposób pracy i dostarczania wiedzy dzieciom, u których występują różne zaburzenia rozwoju:

• zaburzenia ze spektrum autyzmu;
• zaburzenia genetyczne, jak np. zespół Downa;
• zaburzenia mowy (np. alalia, afazja);
• trudności z nauką pisania, czytania i liczenia (dysleksja).

Zgodnie z metodą krakowską dziecku przekazuje się wiedzą dostosowaną do jego możliwości i poziomu rozwoju. Ale terapię traktuje się holistycznie – opiera się ona bowiem na założeniu, że zdolność do tworzenia nowych synaps nigdy się nie kończy i jest uzależniona od zdobywanych doświadczeń. Metodę krakowską stworzył zespół naukowców pod przewodnictwem prof. dr hab. Jagody Cieszyńskiej, która pracuje jako kierownik Katedry Logopedii i Zaburzeń Rozwoju na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie.

Założenia i cele metody krakowskiej

Podstawowym założeniem metody krakowskiej jest oddziaływanie całościowe na rozwój dziecka, na jego relacje z rodziną i z grupą społeczną. Punktem wyjścia we wszystkich elementach terapii jest język, bo dziecko uczy się zachowań i ról społecznych właśnie językowo. Wczesna nauka czytania odgrywa w terapii główną rolę, a dziecku dostarcza się wiedzę, której z powodu zaburzeń nie mogło zdobyć samodzielnie. Twórcy metody krakowskiej zwracają też uwagę na zasadę, zgodnie z którą rodzinie umożliwia się obserwowanie zajęć prowadzonych z dzieckiem.

Terapia prowadzona według metody krakowskiej obejmuje takie elementy jak:

• terapia słuchowa na podstawie programu „Słucham i uczę się mówić”;
• stymulacja naśladowania mowy ze wsparciem Gestów Artykulacyjnych oraz Manualnego Torowania Głosek;
• terapia funkcji wzrokowych;
• Symultaniczno-Sekwencyjna Nauka Czytania;
• budowanie kompetencji komunikacyjnej i językowej poprzez prowadzenie Dziennika Wydarzeń;
• diagnoza dominacji stronnej, która umożliwia wybór dominującej ręki;
• stymulacja zabawy;
• stymulacja funkcji lewej półkuli mózgu;
• terapia zachowań społecznych;
• stymulacja funkcji motorycznych i manualnych;
• stymulacja przetwarzania bodźców smakowych, zapachowych i dotykowych;
• stymulacja pamięci;
• ćwiczenia kategoryzacji;
• ćwiczenia myślenia sytuacyjnego i przyczynowo-skutkowego;
• ćwiczenia myślenia przez analogię.

Celem metody krakowskiej jest zbudowanie systemu językowego poprzez działania stymulujące wszystkie funkcje poznawcze dziecka.

Nauka czytania metodą krakowską

Symultaniczno-Sekwencyjna Nauka Czytania to metoda czytania sylabami i jeden z elementów terapeutycznych metody krakowskiej. Podczas zajęć wykorzystuje się wielki druk oraz czcionkę bezszeryfową (bez ozdobników).

Nauka czytania odbywa się w trzech etapach:

• etap powtarzania: dziecko powtarza odczytywane przez dorosłego samogłoski/sylaby;
• etap rozumienia: dorosły wypowiada samogłoskę lub sylabę, a dziecko wskazuje ją lub podaje;
• etap nazywania: dziecko samodzielnie odczytuje pokazywane samogłoski lub sylaby.

Naukę czytania metodą krakowską poleca się rozpocząć we wczesnym wieku przedszkolnym. Zdaniem prof. dr hab. Jagody Cieszyńskiej dzieci, której nauczą się czytać przed pójściem do pierwszej klasy podstawówki, lepiej radzą sobie w szkole. Wczesna nauka czytania nadaje się dla wszystkich dzieci, nie jest jednak przeznaczona dla dzieci zagrożonych dysleksją oraz tych z opóźnionym rozwojem mowy.

Zobacz też:

• Zabawy logopedyczne dla dwulatków
• Opóźnienia w rozwoju mowy. Wywiad z logopedą
• Jak mądrze wspierać rozwój mowy?