Astma u dorosłego (oskrzelowa) - bardzo często trudno ją rozpoznać
To przewlekły stan zapalny dróg oddechowych, utrudniający funkcjonowanie. Ale z astmą da się żyć, trzeba tylko ją kontrolować. Opisujemy jej przyczyny, objawy i sposób leczenia.
Szacuje się, że w Polsce na astmę choruje około 4 milionów osób. To choroba częściej dotykająca dzieci oraz kobiety. Astma to choroba o zmiennym przebiegu, a jej objawy czasami trudno przewidzieć.
Spis treści:
- Co to jest astma
- Astma u dorosłych - objawy
- Astma u dorosłych - przyczyny
- Astma u dorosłych - diagnoza
- Astma u dorosłych - leczenie
- Astma u dorosłego a dieta
- Astma u dorosłego a sport
- Astma u dorosłych - profilaktyka
Co to jest astma
Astma (łac. asthma), inaczej także dychawica oskrzelowa, to przewlekła, nieuleczalna choroba wywołująca stan zapalny dróg oddechowych. W jej wyniku dochodzi do niekontrolowanych skurczów oskrzeli oraz gromadzenia się w nich gęstego śluzu. Powoduje to duszności i kaszel, bo chory jest zmuszony do odkrztuszania nadmiaru śluzu.
Wyróżniamy astmę:
- alergiczną - wywołują ją alergeny (np. roztocza kurzu domowego, grzyby pleśniowe, sierść zwierząt, pyłki roślin),
- niealergiczną - występuje bez udziału alergenów,
- zawodową - jest wywoływana przez materiały obecne w miejscu pracy.
Częstymi czynnikami wyzwalającymi astmę są wysiłek fizyczny (astma wysiłkowa), pobyt w niskiej temperaturze lub suche powietrze i zanieczyszczenia związane z ruchem ulicznym. Astmę mogą zaostrzyć stres i silne emocje.
Astma u dorosłych - objawy
Objawami astmy u dorosłych jest:
- sapka
- duszności
- ucisk w klatce piersiowej
- kaszel.
Astma może mieć różny przebieg - od łagodnego, kiedy jej sygnały są niewielkie i nie wpływają na codzienne funkcjonowanie chorego, poprzez częste ataki (więcej niż dwa razy w tygodniu), aż do sytuacji, gdy objawy mogą pojawiać się nawet kilka razy dziennie i nocą, nasilając się w ciągu nawet kilku minut.
Nie u wszystkich chorych występują wszystkie objawy. Może być tak, że kaszel jest jedynym objawem astmy.
Astma u dorosłych - przyczyny
Większość przypadków astmy u dorosłych rozpoczyna się w dzieciństwie. U dwóch trzecich dzieci z astmą w wieku dorastania następuje remisja. W około jednej trzeciej z tych przypadków nawrót choroby następuje w wieku dorosłym.
Przyczynami choroby są:
- czynniki genetyczne - dziedziczenia astmy od rodziców,
- czynniki środowiskowe - alergeny lub zanieczyszczenia, ze względu na zanieczyszczenie środowiska mieszkańcy miast dwa razy częściej chorują na astmę.
Z badań wynika, że otyłość może zwiększać ryzyko zachorowania - w tkance tłuszczowej tworzą się duże ilości cząsteczek, podtrzymujących procesy zapalne w układzie oddechowym.
Astma u dorosłych - diagnoza
Nie ma jednego badania, które by wykryło chorobę. Diagnozuje się ją poprzez:
- wywiad - udzielanie odpowiedzi w ankiecie,
- badania sprawdzające czynność płuc - badanie spirometryczne ocenia funkcjonowanie układu oddechowego,
- testy prowokacyjne, czyli poddanie pacjenta działaniu czynnika, który wywołuje napad astmy,
- stosowanych leków.
Astma u dorosłych - leczenie
Na większość rodzajów astmy u dorosłych nie ma lekarstwa, dlatego głównym celem terapii jest łagodzenie jej objawów, zapobieganie ich nasileniu oraz atakom choroby.
Astmę leczy się:
- lekami kontrolującymi objawy - są to głównie leki wziewne glikokortykosteroidy oraz leki długo działające, rozszerzające oskrzela, zmniejszające ich napięcie i obrzęk błony śluzowej,
- lekami łagodzącymi objawy - szybko rozszerzają oskrzela i ułatwiają oddychanie.
Około 10 procent dorosłych z astmą cierpi z powodu tzw. astmy opornej na leczenie. Pomimo wdrożenia odpowiedniego leczenia nie udaje się jej kontrolować i ma ona często niszczący wpływ na jakość życia chorego.
W trakcie leczenia nie można palić papierosów, w tym również unikać biernego palenia.
Astma u dorosłego a dieta
Łatwiej kontrolować chorobę, jeżeli dieta jest bogata w:
- witaminę C i E
- beta-karoten
- flawonoidy
- magnez
- selen
- kwasy omega-3
- owoce
- warzywa
- tłuste ryby morskie
- oliwę
- czosnek.
Konserwanty i sztuczne barwniki mogą zaostrzać objawy choroby.
Astma u dorosłego a sport
Chory nie powinien rezygnować z uprawiania sportu. Systematyczne ćwiczenia dobrze wpływają na układ krążeniowo-oddechowy. Dobrze robi joga i medytacje.
Astma u dorosłych - profilaktyka
W większości przypadków przyczyna choroby jest nieznana stąd trudność w określeniu sposobu jej zapobiegania. Wyjątkiem jest astma zawodowa, której można zapobiec, dokładnie kontrolując czy nie zostały przekroczone normy w ekspozycji pracownika na materiały wywołujące astmę.
Zobacz też:
- 8 dowodów, że ciąża i palenie (także bierne) to złe połączenie
- Palenie w ciąży ma wpływ na pojawienie się alergii u dziecka
- Jak papierosy i alkohol wpływają na kobiecy pokarm?