Ani alergia na gluten, ani celiakia? To może być NCNG!

Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten (pol. NCNG) z angielskiego skracana jako NCGS (ang. Non-celiac gluten sensitivity) to dosyć nowe pojęcie. Jej istnienie było dość długo negowane. Nieceliakalna nadwrażliwości na gluten została sklasyfikowana jako jednostka chorobowa dopiero w 2010 roku.

Co to jest nieceliakalna nadwrażliwość na gluten (NCNG)?

To dolegliwość często mylona z alergią na gluten lub celiakią, bo objawy są niemal takie same. Jednak nie jest ani jednym, ani drugim schorzeniem. Rozpoznanie choroby następuje po wykluczeniu celiakii, a także alergii na pszenicę. Objawy NCNG ustępują po odstawieniu glutenu, powracają natomiast po ponownym wprowadzeniu go do diety.

Jakie są objawy NCNG?

Nieceliakalną nadwrażliwość na gluten można zdiagnozować już we wczesnym dzieciństwie, ale też u dorosłych. Statystycznie choruje na nią najwięcej kobiet po 40. roku życia. W przypadku dzieci więcej zachorowań zaobserwowano u chłopców. Najczęstsze objawy NCNG to:

• bóle brzucha, którym towarzyszą uporczywe wzdęcia
• nieuzasadniony niepokój, w tym zaburzenia snu
• problemy z byciem kontaktowym
• chroniczne zmęczenie
• bóle mięśni i stawów
• zmiany skórne
• utrata masy ciała
• zaparcia lub biegunka
• depresja
• niedokrwistość
• drętwienie kończyn, w tym palców
• równoczesne występowanie astmy lub alergicznego nieżytu nosa.

Czym różnią się objawy NCNG od alergii i celiakii?

Ze względu na podobne objawy i przebieg choroby NCNG często mylona jest z celiakią lub alergią na pszenicę. Jednak reakcje na gluten mogą być różne. Odróżnia je między innymi czas wystąpienia objawów. W przypadku NCNG pierwsze dolegliwości pojawią się w kilka godzin lub kilka dni po spożyciu glutenu, osoby chore na celiakię mogą odczuć skutki dopiero po kilku tygodniach, natomiast alergicy zareagują najszybciej – nawet kilka minut po zjedzeniu pszenicy.

Zobacz też: Alergia pokarmowa jest groźniejsza niż się wydaje

Jak się diagnozuje nieceliakalną nadwrażliwość na gluten?

Nie jest znany mechanizm powstawania tej choroby. Nie ma też narzędzia, które jednoznacznie wskazałoby na NCNG. Diagnostyka polega na wykluczeniu celiakii (przeciwciała przeciwko EmA/tTG) oraz alergii IgE-zależnej na pszenicę (np. testy skórne). U osoby cierpiącej na nieceliakalną nadwrażliwości na gluten nie stwierdza się przeciwciał anty-EmA oraz anty-tTG, ani typowej dla celiakii destrukcji błony śluzowej jelita cienkiego. Pomocne przy rozpoznaniu może być wykonanie testu na alergię utajoną (nadwrażliwość IgG-zależną).

Jak się leczy NCNG?

Jedyną skuteczną terapią stosowaną w przypadku NCGS jest wdrożenie diety bezglutenowej. Dobrą praktyką jest, aby po co najmniej trzytygodniowej eliminacji glutenu z diety i ustąpieniu objawów, zastosowanie tzw. prowokacji, czyli należy spożyć produkty zawierające gluten. Powrót objawów będzie potwierdzeniem trafnej diagnozy. Obecna wiedza na temat tego schorzenia nie pozwala określić, czy ma ono charakter stały czy przemijający. Po około dwóch latach po wykluczeniu glutenu z diety można testowo wprowadzić go ponownie, oczywiście przy ciągłej kontroli stanu zdrowia.

Konsultacja: dr n. med. Mirosława Gałęcka, specjalista chorób wewnętrznych, Instytut Mikroekologii w Poznaniu

Zobacz też: Jak się objawia nieceliakalna nadwrażliwość na gluten?