
Jakie mogą być przyczyny niedoboru żelaza?
Najczęstszą przyczyną niedoboru żelaza jest długotrwałe krwawienie (ocenia się, że jest to 80% przypadków), np. z przewodu pokarmowego (w tym wrzody, żylaki przełyku), z dróg rodnych, z dróg oddechowych, z powodu urazów, a także stosowania leków upośledzających krzepliwość krwi.
Przyczyną niedoboru żelaza może być również upośledzenie wchłaniania (zespół złego wchłaniania), niewystarczająca podaż tego pierwiastka w diecie (małe dzieci, wegetarianie). Niedobór żelaza jest też charakterystyczny w czasie ciąży, karmienia piersią, a nawet pokwitania.
U niemowląt, dzieci i młodzieży za niski poziom żelaza odpowiada najczęściej uboga w ten pierwiastek dieta lub… pasożyty układu pokarmowego. Natomiast u dorastających dziewczynek i miesiączkujących kobiet comiesięczne, obfite krwawienia.
Warto wiedzieć: Gdy dziecku brakuje żelaza...
Jak się objawia niedobór żelaza?
Najczęstszymi objawami niedoboru żelaza są:
- osłabienie,
- męczliwość psychiczna,
- słaba tolerancja wysiłku fizycznego,
- częste infekcje,
- zawroty i bóle głowy,
- szumy w uszach,
- mroczki przed oczami,
- senność,
- wzmożona drażliwość,
- zaburzenie koncentracji uwagi,
- pogorszenie pamięci.
Dodatkowo mogą wystąpić:
- suchość skóry,
- zajady,
- problemy z włosami, z paznokciami (łamliwość, rozdwajanie itp.)
- dolegliwości żołądkowe – spowodowane spadkiem kwaśności soku żołądkowego.
Jakie badania zleca się w przypadku niedoboru żelaza?
Podstawowym badaniem jest morfologia krwi (w celu oznaczenia stężenia żelaza) oraz wywiad lekarski, w celu wykluczenia przyczyny związanej z ubogą w żelazo dietą lub obfitymi miesiączkami.
Dodatkowo lekarz może zlecić badanie endoskopowe przewodu pokarmowego, badanie kału (na obecność krwi) oraz badania wykluczające inne źródło krwawienia (układ moczowy i oddechowy).
Jak się leczy niedobór żelaza?
Najważniejszym elementem leczenia jest ustalenie przyczyny niedoboru żelaza oraz suplementacja tego pierwiastka. W większości przypadków (około 90%) wystarczy doustne przyjmowanie tabletek z żelazem. U dorosłych odpowiednią dawkę ustala się przeliczając 2-3 mg elementarnego żelaza na kilogram wagi ciała. Natomiast u dzieci 4,5-6 mg/kg.
Suplementację żelaza najczęściej należy stosować przez 6 miesięcy (jeśli jest dobrze tolerowana). Objawy nietolerancji można zmniejszyć, podając mniejszą dawkę lub zażywając lek razem z posiłkami, lub zmieniając preparat. W takich przypadkach niezbędne jest wydłużenie czasu leczenia.
Pozajelitowe preparaty żelaza zaleca się osobom z zaburzeniami wchłaniania. Żelazo można również przyjmować w postaci – niestety ten sposób wiąże się z dodatkowymi dolegliwościami, m.in.: bólem w miejscu zrobienia zastrzyku, powstawaniem siniaków itd.
Jak zapobiegać niedoborom żelaza?
W przypadku honorowych krwiodawców, kobiet w ciąży oraz karmiących piersią, wcześniaków, wegetarian zaleca suplementację żelaza w postaci tabletek lub wzbogacenie diety w produkty o bardzo dużej i dużej zawartości żelaza.
W przypadku przyjmowania tabletek z żelazem warto pamiętać, by nie popijać ich mlekiem, mocną herbatą lub kawą. Warto również pamiętać o tym, że suplementacja żelaza może przyczynić się do ciemnienia zębów (w przypadku płynnych preparatów), zabarwienia stolca na kolor czarny. Stałe przyjmowanie tabletek z żelazem może również wiązać się z pojawieniem się nudności, wymiotów, bólu brzucha, biegunki lub zaparć.
Polecamy: Zaparcia w ciąży - czy to wina żelaza?