Niedobór żelaza – jakie są przyczyny i objawy niedoboru żelaza?

Jakie mogą być przyczyny niedoboru żelaza?

Najczęstszą przyczyną niedoboru żelaza jest długotrwałe krwawienie (ocenia się, że jest to 80% przypadków), np. z przewodu pokarmowego (w tym wrzody, żylaki przełyku), z dróg rodnych, z dróg oddechowych, z powodu urazów, a także stosowania leków upośledzających krzepliwość krwi.
Przyczyną niedoboru żelaza może być również upośledzenie wchłaniania (zespół złego wchłaniania), niewystarczająca podaż tego pierwiastka w diecie (małe dzieci, wegetarianie). Niedobór żelaza jest też charakterystyczny w czasie ciąży, karmienia piersią, a nawet pokwitania.
U niemowląt, dzieci i młodzieży za niski poziom żelaza odpowiada najczęściej uboga w ten pierwiastek dieta lub… pasożyty układu pokarmowego. Natomiast u dorastających dziewczynek i miesiączkujących kobiet comiesięczne, obfite krwawienia.

Warto wiedzieć: Gdy dziecku brakuje żelaza...

Jak się objawia niedobór żelaza?

Najczęstszymi objawami niedoboru żelaza są:

• osłabienie,
• męczliwość psychiczna,
• słaba tolerancja wysiłku fizycznego,
• częste infekcje,
• zawroty i bóle głowy,
• szumy w uszach,
• mroczki przed oczami,
• senność,
• wzmożona drażliwość,
• zaburzenie koncentracji uwagi,
• pogorszenie pamięci.

Dodatkowo mogą wystąpić:

• suchość skóry,
• zajady,
• problemy z włosami, z paznokciami (łamliwość, rozdwajanie itp.)
• dolegliwości żołądkowe – spowodowane spadkiem kwaśności soku żołądkowego.

Jakie badania zleca się w przypadku niedoboru żelaza?

Podstawowym badaniem jest morfologia krwi (w celu oznaczenia stężenia żelaza) oraz wywiad lekarski, w celu wykluczenia przyczyny związanej z ubogą w żelazo dietą lub obfitymi miesiączkami.
Dodatkowo lekarz może zlecić badanie endoskopowe przewodu pokarmowego, badanie kału (na obecność krwi) oraz badania wykluczające inne źródło krwawienia (układ moczowy i oddechowy).

Jak się leczy niedobór żelaza?

Najważniejszym elementem leczenia jest ustalenie przyczyny niedoboru żelaza oraz suplementacja tego pierwiastka. W większości przypadków (około 90%) wystarczy doustne przyjmowanie tabletek z żelazem. U dorosłych odpowiednią dawkę ustala się przeliczając 2-3 mg elementarnego żelaza na kilogram wagi ciała. Natomiast u dzieci 4,5-6 mg/kg.
Suplementację żelaza najczęściej należy stosować przez 6 miesięcy (jeśli jest dobrze tolerowana). Objawy nietolerancji można zmniejszyć, podając mniejszą dawkę lub zażywając lek razem z posiłkami, lub zmieniając preparat. W takich przypadkach niezbędne jest wydłużenie czasu leczenia.
Pozajelitowe preparaty żelaza zaleca się osobom z zaburzeniami wchłaniania. Żelazo można również przyjmować w postaci – niestety ten sposób wiąże się z dodatkowymi dolegliwościami, m.in.: bólem w miejscu zrobienia zastrzyku, powstawaniem siniaków itd.

Jak zapobiegać niedoborom żelaza?

W przypadku honorowych krwiodawców, kobiet w ciąży oraz karmiących piersią, wcześniaków, wegetarian zaleca suplementację żelaza w postaci tabletek lub wzbogacenie diety w produkty o bardzo dużej i dużej zawartości żelaza.
W przypadku przyjmowania tabletek z żelazem warto pamiętać, by nie popijać ich mlekiem, mocną herbatą lub kawą. Warto również pamiętać o tym, że suplementacja żelaza może przyczynić się do ciemnienia zębów (w przypadku płynnych preparatów), zabarwienia stolca na kolor czarny. Stałe przyjmowanie tabletek z żelazem może również wiązać się z pojawieniem się nudności, wymiotów, bólu brzucha, biegunki lub zaparć.

Polecamy: Zaparcia w ciąży - czy to wina żelaza?