Kto może i w jakich okolicznościach domagać się alimentów?
Rodzina ma obowiązek opiekować się osobami, które znalazły się, nie ze swojej winy, w trudnej sytuacji finansowej. Jeśli jednak tego nie robi, można najbliższych pozwać o alimenty. Sprawdź, na kim spoczywa obowiązek alimentacyjny.
Prawo do pomocy finansowej, określane mianem obowiązku alimentacyjnego, mają nie tylko dzieci, ale wszystkie osoby w rodzinie, które znalazły się w trudnej sytuacji materialnej. Tak więc alimenty mogą być zasądzone współmałżonkowi, rodzicom, rodzeństwu i innym krewnym, o ile zachodzą określone przepisami okoliczności.
Występując o alimenty, nie można kierować się własnymi chęciami i na przykład wybrać dalszego krewnego, bo jest bogaty. Zgodnie z przepisami bliscy krewni są zobowiązani do alimentacji w następującej kolejności:
- małżonek,
- dzieci,
- wnuki,
- prawnuki,
- rodzice,
- dziadkowie,
- pradziadkowie,
- rodzeństwo.
Ważne! Obowiązek płacenia alimentów nie przechodzi na spadkobierców.
Alimenty dla żony lub męża
Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, w małżeństwie obowiązuje zasada równej stopy życiowej, co oznacza, że oboje małżonkowie powinni żyć na takim samym poziomie finansowym.
Zdarza się jednak, że jedno z małżonków nie dokłada się do wydatków domowych, a zarobione pieniądze wydaje tylko na siebie. Z kolei drugi współmałżonek ze swojej pensji pokrywa wszystkie
wydatki domowe. W takiej sytuacji może on domagać się od męża czy żony pieniędzy na drodze sądowej.
Argument "pracuję, więc pieniądze są moje" nie ma żadnych umocowań prawnych (chyba że macie rozdzielność majątkową). Wynagrodzenie za pracę oraz inne przychody wchodzą w skład wspólności majątkowej.
Warto wiedzieć: Co wchodzi w skład majątku małżeńskiego? Kiedy można spisać intercyzę?
Alimenty dla byłej żony lub byłego męża
Po rozwodzie przestaje obowiązywać zasada równej stopy życiowej. Jednak byli małżonkowie są zobowiązani do wzajemnej pomocy. Stwierdza to uchwała Sądu Najwyższego z 1987 r. Napisano w niej: "obowiązek świadczeń alimentacyjnych między małżonkami po rozwodzie stanowi kontynuację obowiązku wzajemnej pomocy powstałego przez zawarcie związku małżeńskiego".
Jednak prawo do alimentów zależy od tego, z czyjej winy doszło do rozpadu małżeństwa. Do alimentów nie ma prawa małżonek uznany za winnego rozpadu małżeństwa (nawet jeśli po rozwodzie żyje w nędzy). Natomiast małżonek uznany za niewinnego rozpadu małżeństwa ma prawo do alimentów, jeśli udowodni, że rozwód spowodował pogorszenie jego sytuacji materialnej.
Jeżeli rozwód nastąpił bez orzekania o winie lub z obopólnej winy – każdy ze współmałżonków może domagać się od drugiego alimentów, ale tylko wtedy, gdy znalazł się w niedostatku. Jednak w tym przypadku
obowiązek alimentacyjny wygasa z upływem 5 lat od orzeczenia rozwodu. W wyjątkowych sytuacjach sąd może ten termin przedłużyć (np. gdy osoba domagająca się alimentów jest chora lub niepełnosprawna).
Natomiast współmałżonek, który nie jest winny rozpadowi małżeństwa, może je dostawać nawet dożywotnio.
Warto wiedzieć! Osoba, która otrzymuje alimenty, traci do nich prawo w przypadku powtórnego małżeństwa. Fakt ożenku nie wpływa natomiast na obowiązek osoby, która płaci – może tylko spowodować, że sąd obniży wysokość alimentów.