Roraty: co to za msza? Kiedy są odprawiane i jak wyglądają?
Roraty to jeden z najważniejszych zwyczajów adwentowych w tradycji katolickiej. Sprawdziliśmy, od jak dawna odprawiane są w polskich kościołach, ak wyglądają i czy zawsze muszą rozpoczynać się przed wschodem słońca.
W 2022 roku adwent rozpoczyna się w niedzielę, 27 listopada. Oznacza to, że od poniedziałku, 28 listopada aż do soboty, 24 grudnia w kościołach odprawiane będą roraty. Adwentowe msze najczęściej odbywają się bardzo wcześnie rano, kiedy jest jeszcze ciemno (w niektórych parafiach — w godzinach wieczornych). Mrok nocny rozpraszać mają płonące świece i lampiony, które są nieodłącznym elementem roratów, które określane są również jako słoneczne msze.
Spis treści:
Co to są roraty?
W kościele katolickim roraty to msza święta odprawiana rankiem w czasie adwentu. Nabożeństwo to otwiera pieśń, której słowa pochodzą z biblijnej Księgi Izajasza (45, 8). Roraty to msza maryjna, dlatego podczas jej odprawiania śpiewane są pieśni na cześć Matki Boskiej.
Prócz wczesnej pory odprawiania, mszy msze roratnie różnią się od innych mszy również tym, że ich początek jest odprawiany niemal po ciemku. Światło w świątyni zostaje zapalone dopiero podczas śpiewania pieśni „Chwała na wysokości Bogu”. Do tego momentu nabożeństwo trwa wyłącznie przy świetle świec i specjalnych adwentowych lampionów, które przynoszą ze sobą wierni. Trzeba przyznać, że tworzy to wyjątkowy nastrój. I od razu wiadomo, że nazwa „złota msza” wzięła się od tego ciepłego, złotego blasku licznych płomyków.
Po co chodzi się na roraty?
Uczestnictwo w tym adwentowym nabożeństwie ma przygotowywać wiernych nie tylko do Bożego Narodzenia, ale również do powtórnego przyjścia Jezusa. Wstawanie bardzo wczesnym rankiem to nie tylko rodzaj wyrzeczenia, ale także znak tego, że katolicy chcą w sposób pobożny czuwać i być gotowi na spotkanie z Chrystusem. Uczestnictwo w roratach pozwala katolikom przeżyć adwent, tak, by czas oczekiwania na Boże Narodzenie nie kojarzył się jedynie z przedświąteczną gorączką zakupową.
Zobacz także
Roraty - kiedy? Czy są odprawiane codziennie?
Roraty odbywają się wyłącznie w dni powszednie w czasie adwentu, czyli od poniedziałku do soboty włącznie. Jeśli wigilia nie wypada w niedzielę – msza roratnia odprawiana jest również 24 grudnia. W tym roku pierwsze roraty zostaną odprawione w poniedziałek 28 listopada.
Zgodnie z tradycją, msze roratnie odprawiano przed wzejściem słońca, co symbolizowało oczekiwanie na Chrystusa będącego jak świt i światło dnia. W większości polskich parafii roraty odbywają się pomiędzy godziną 6. a 7. rano. Jednocześnie, można spotkać się z odprawianiem rorat w godzinach wieczornych – możliwość taką dopuścił specjalny dekret wydany przez prymasa Stefana Wyszyńskiego w 1969 roku.
Roraty trwają tyle, ile inne msze – z reguły nie są krótsze niż pół godziny, a nie dłuższe niż jedna godzina.
Historia rorat
Najstarsza odkryta wzmianka na temat rorat pochodzi z XIII wieku, z mszału cystersów śląskich pochodzącego z około 1250 roku. Wiadomo, że do końca XIII stulecia znana była nie tylko na terenach dzisiejszego Śląska, ale Poznana i Krakowa. Wiadomo też, że w XVI wieku roraty odprawiano już na terenie całego kraju. Co ciekawe – nie tylko w czasie adwentu, ale przez cały rok liturgiczny.
„W ciemne poranki adwentu, zanim nadejdzie świt, w kościele śpiewa się starą pieśń: Rorate coeli desuper (Spuśćcie rosę, niebiosa…)” – pisała Małgorzata Musierowicz w książce „Na Gwiazdkę”. To właśnie pierwszemu słowu tej pieśni, poranne adwentowe nabożeństwa zawdzięczają nazwę: roraty… Wszak rosa jest zjawiskiem, które pojawia się w naturze bardzo wcześnie rano.
Warto dodać, że światło jako bardzo ważny symbol adwentu – obecne było podczas dawnych rorat w postaci dodatkowej, siódmej świecy. Tzw. roratka była przystrojona i stała w centrum ołtarza. Siedem świec oznaczało siedem stanów społecznych takich jak: król, prymas, senatorowie, szlachta, mieszczaństwo i stan kmiecy (chłopi).
W codziennym mszach roratnich uczestniczyli tacy władcy Polski jak: Zygmunt Stary, królowa Bona, Zygmunt August czy żona króla Sobieskiego, Marysieńka.
Źródła:
G. Bereszyński: „Przyjdź, Panie, nie zwlekaj”. Liturgia i pobożność ludowa podczas adwentu. „Warszawskie Studia Teologiczne 2010, nr 23.,
M. Musierowicz: Na Gwiazdkę. Łódź 2007
Zobacz także: