Wielkanoc w Ukrainie: czy Ukraińcy obchodzą święta wielkanocne? Zwyczaje i tradycje
W Ukrainie dominującym wyznaniem jest prawosławie. Stąd też wielu Polaków zadaje sobie pytanie, czy w Ukrainie obchodzi się święta wielkanocne, a jeśli tak – jakie są wielkanocne tradycje i potrawy Ukraińców? A ty znasz odpowiedź?
Wielkanoc w Ukrainie jest celebrowana bardzo podobnie jak w Polsce. Łączą nas ludowe, słowiańskie zwyczaje, a prawosławie i katolicyzm są wyznaniami chrześcijańskimi. Jednak różne religie i inny kontekst kulturowy sprawiają, że tradycyjna Wielkanoc w Ukrainie nie jest obchodzona dokładnie tak samo, jak u nas. Sprawdź, czy znasz wszystkie zwyczaje ukraińskiej Wielkanocy.
Spis treści:
- Kiedy w Ukrainie obchodzi się Wielkanoc?
- Tradycje wielkanocne w Ukrainie: co nas łączy?
- Zwyczaje wielkanocne w Ukrainie: co nas różni?
- Tradycyjne potrawy wielkanocne w Ukrainie
Kiedy w Ukrainie odchodzi się Wielkanoc?
Zgodnie z prawosławnym kalendarzem liturgicznym Wielkanoc w Ukrainie (w 2022 roku) obchodzi się w niedzielę 24 kwietnia. W Polsce święta Wielkiej Nocy rozpoczynają się 17 kwietnia.
Tradycje wielkanocne w Ukrainie: co nas łączy?
Pisanki i kraszanki
Dekorowanie i zdobienie jaj jest tradycyjnym zwyczajem w wielu ukraińskich domach. Dużą popularnością cieszą się barwione na czerwono jajka. Jajko dla Słowian ma szczególne znaczenie: łączy w sobie tradycje ludowe i chrześcijańskie. Jest symbolem płodności i nowego, odradzającego się życia oraz zwycięstwa nad śmiercią. Wierzono, że jajko pośredniczy między światem ludzi a światem istot nadprzyrodzonych.
Koszyczek wielkanocny
Zgodnie ze zwyczajem wiklinowe koszyczki wyścieła się białą, często ozdobnie haftowaną serwetą i dekoruje zielnymi gałązkami. Prawosławna święconka składa się z: jaj, wędlin, paschy serowej, babki wielkanocnej zwanej kluliczem, masła, tartego chrzanu, soli, octu i kawałka chleba. Tradycyjnie do koszyczka wkłada się także świeczkę. W Wielką Sobotę, po nabożeństwie, w cerkwiach święci się pokarmy, które zostaną wyłożone na stoły podczas niedzielnego śniadania.
Śniadanie wielkanocne
Do tradycyjnego śniadania wielkanocnego wierni, tak jak w wielu domach w Polsce, zasiadają wspólnie z rodziną i najbliższymi. Popularnym zwyczajem wielkanocnym jest zabawa w bicie się jajkami. Stukając się jajkami, wypowiada się słowa: „Chrystus Zmartwychwstał” – „Prawdziwie Zmartwychwstał”.
Lany poniedziałek
Lany poniedziałek, czyli śmigus-dyngus, jest obchodzony w Ukrainie tak samo, jak w Polsce. Polewanie wodą ma znaczenie symboliczne i zwyczaj ten sięga tradycji ludowych, przedchrześcijańskich. Woda ma moc życia, oczyszczenia, zdrowia i płodności.
Zwyczaje wielkanocne w Ukrainie: co nas różni?
Niedziela Wierzbna
Na tydzień przez Wielką Nocą, na pamiątkę wjazdu Jezusa do Jerozolimy, w cerkwiach święci się palmy. W odróżnieniu od znanych nam palemek, tradycyjna, ukraińska palma wielkanocna jest wykonana z gałązek wierzbowych. Zwyczaj ten ma pogańskie korzenie. Dawniej wierzono, że wierzba to święte drzewo, które przynosi zdrowie i szczęście.
Hrobki
Tydzień po Wielkiej Nocy w Ukrainie obchodzi się święto zmarłych. Jest to jedno z najwyższych i najbardziej rodzinnych świąt. W tym czasie wszyscy krewni odwiedzają groby najbliższych i urządzają pikniki. Nierzadko są one zakrapiane alkoholem. Tradycja nakazuje podzielić się posiłkiem ze zmarłym. Dlatego też na grobach pozostawia się jedzenie, a napoje, w tym alkohol, rytualnie wylewa na groby. Zwyczaj nakazuje, aby w tym dniu podzielić się symbolicznym grosikiem oraz jedzeniem z osobami ubogimi i żebrakami.
Tradycyjne potrawy wielkanocne w Ukrainie
Tradycyjne potrawy wielkanocne w Ukrainie, jak i zawartość koszyczka wielkanocnego, są bardzo podobne do potraw wielkanocnych w Polsce. Mają też wspólną, słowiańską symbolikę. Jednak na ukraińskich stołach wielkanocnych pojawiają się dania, które nie są u nas znane.
- Paska to specjalny, wielkanocny chleb obecny w każdym ukraińskim domu. Wyglądem przypomina babkę lub plecione w warkocz ciasto drożdżowe. Tradycyjnie paska jest przygotowywana na słodko. Do ciasta dodaje się rodzynki, orzechy, kandyzowane i suszone owoce. Paska jest symbolem ciała Chrystusa oraz zwiastuje obfitość i powodzenie. Zgodnie z tradycją, powinna się ona zaleźć w koszyczku wielkanocnym, a także należy się nią podzielić ze zmarłym podczas świętowania Hrobki.
- Chołodziec to tradycyjne i obowiązkowe danie na każdym wielkanocnym stole. Jest to specjalnie na tę okazję przygotowana galareta z mięsem, u nas znane jako „nóżki w galarecie”. Warto wiedzieć, że w Ukrainie, po 40-dniowym poście, na wielkanocnym stole dominują różnego rodzaju mięsiwa, wędliny, kiełbasy oraz… chrzan.
Wielkanoc w Ukrainie i w Polsce łączą ludowe, przedchrześcijańskie tradycje. I najważniejsze, niezależnie od tego, czy święta są obchodzone zgodnie z tradycją katolicką, czy prawosławną, łączy nas jedno: najważniejszy jest czas spędzony w gronie rodziny i najbliższych.
Zobacz także: