Reklama

„Balladyna” Juliusza Słowackiego jest przykładem polskiego dramatu romantycznego. Utwór posiada luźną kompozycję i składa się z pięciu aktów.

Reklama

Spis treści:

„Balladyna”: plan wydarzeń

  1. Opowieść Pustelnika o utracie tronu.
  2. Porada Pustelnika dla Kirkora.
  3. Rozkaz Goplany.
  4. Przybycie Kirkora do domu Balladyny i Aliny.
  5. Rywalizacja sióstr – zbiory malin.
  6. Śmierć Aliny z ręki Balladyny.
  7. Krwawa plama na czole Balladyny.
  8. Ślub Balladyny z Kirkorem.
  9. Zamknięcie matki w wieży.
  10. Próby przejęcia władzy przez Balladynę.
  11. Śmierć Kirkora.
  12. Plany Balladyny wobec Kostryna.
  13. Śmierć Kostryna.
  14. Balladyna w roli sędziego.
  15. Śmierć Balladyny.

„Balladyna”: streszczenie krótkie

W ubogim domu mieszka Wdowa z dwiema córkami – Aliną i Balladyną. Pierwsza jest delikatna i łagodna, druga zaś żądna władzy, zaborcza, egoistyczna. Pewnego dnia za sprawą nimfy Goplany przybywa do nich książę Kirkor. Mężczyzna szuka żony i jest zauroczony obiema siostrami.

O tym, czy żoną księcia zostanie Alina czy Balladyna, ma rozstrzygnąć „malinowy konkurs”. Wygra ta, która pierwsza uzbiera i przyniesie dzban malin. Balladyna widząc, że nie ma szans na wygraną z Aliną, zabija siostrę.

Morderczyni wraca i okłamuje księcia Kirkora – twierdzi, że Alina uciekła z innym mężczyzną. Kłamstwo sprawia, że zostaje żoną księcia.

Balladyna wstydzi się tego, skąd pochodzi, dlatego zamyka matkę w wieży. Ogarnięta żądzą władzy rozmyśla, jak pozbyć się męża i zasiąść na tronie. Kiedy Kirkor wyrusza na wojnę, jego zona rozkochuje w sobie von Kostryna. Namawia go, by przy jej pomocy zgładził Kirkora. Gdy książę Kirkor ginie, Balladyna morduje również Kostryna. W końcu realizuje swój plan i zasiada na tronie. Rządzi, wydając wyroki śmierci. Jeden dotyczy jej samej – Balladyna ginie rażona piorunem.

Zobacz także: „Balladyna” – jak dobrze znasz dramat J. Słowackiego? [TEST]

„Balladyna”: streszczenie szczegółowe

Akt I

Scena 1

Do Pustelnika przychodzi Kirkor. Prosi o radę w sprawie wyboru żony. Mędrzec doradza mu, by poślubił dziewczynę z ludu. Kirkor przy okazji dowiaduje się, że Pustelnik (a tak naprawdę król Popiel III), został podstępnie usunięty z tronu przez swego brata Popiela IV. Rządy obecnego króla są złe i przynoszą wiele nieszczęść. Kirkor podejmuje decyzję, że będzie prowadził walkę o tron dla Popiela III.

Scena 2

Nimfa Goplana budzi się ze snu. Jest zakochana w Grabcu, lecz ten nie odwzajemnia jej uczuć, bo kocha Balladynę.

Królowa planuje zemstę i wydaje rozkazy swym sługom. Chce, by Chochlik przeszkodził w spotkaniu kochanków, a Skierce każe doprowadzić Kirkora do chaty wdowy.

Scena 3

Kirkor przybywa do chaty Wdowy i poznaje dwie siostry, Balladynę i Alinę. Ma mętlik w głowie, gdyż nie wie, którą wybrać. Wdowa proponuje, by poślubił tę, która pierwsza uzbiera dzban malin.

Akt II

Scena 1

Chochlik za poleceniem Goplany prowadzi Grabca po lesie, aż znużony mężczyzna w końcu zasypia. Nimfa wypytuje Skierkę o zdarzenia u Wdowy. Chochlika pyta o Balladynę i Grabca. Dowiaduje się o ich spotkaniu. Wpada we wściekłość i karze Chochlika za złe wykonanie zadania. Zamienia Grabca w wierzbę.

Siostry idą zbierać maliny. Balladyna, która zebrała ich mało, zabija siostrę. Wszystko widzi zamieniony w wierzbę Grabiec. Zamordowaną Alinę znajduje Filon, który zakochuje się w niej i ją całuje. Balladyna zabiera maliny siostry, a Goplana sprawia, że na jej czole pojawia się czerwona plama.

Scena 2

Kirkor i Wdowa czekają na dziewczyny. Pojawia się Balladyna, mówiąc, że jej siostra uciekła z jakimś mężczyzną. Kirkor poślubia Balladynę.

Akt III

Scena 1

Ktoś podpala chatę Wdowy. Ludzie dowiadują się, że Balladyna poślubiła Kirkora.

Scena 2

Kirkor wyjeżdża na wojnę. Balladyna zrywa kontakty ze wszystkimi z dawnego otoczenia, nie wpuszcza do zamku Grabca oraz znajomych matki.

Scena 3

Pustelnik radzi Kirkorowi, by ten wysłał żonie zapieczętowaną skrzynię i ostrzegł ją, że pod żadnym pozorem ma jej nie otwierać. Chce sprawdzić lojalność dziewczyny. Balladyna natomiast idzie do Pustelnika z prośbą, by usunął plamę na jej czole. On zgadza się, lecz stawia warunek: może to zrobić tylko Alina, którą Pustelnik może zbudzić z wiecznego snu. Przestraszona Balladyna nie godzi się na to i ucieka.

Scena 4

Goplana jest wciąż zakochana w Grabcu. Aby zdobyć jego serce, zamienia go w króla dzwonków. Nakłada na jego głowę koronę Popiela III i przekazuje mu władzę nad przyrodą. Grabiec planuje, jak będą wyglądały jego rządy.

Scena 5

Kostryn, podsłuchując rozmowę Pustelnika z Balladyną, poznaje jej tajemnicę. Do zamku przybywa posłaniec ze skrzynią. Kostryn podejrzewa, że wie on zabójstwie Aliny i rzuca się na posłańca z mieczem. Balladyna pomaga w zabójstwie i zadaje posłańcowi ciosy nożem.

Akt IV

Scena 1

Trwa uczta na zamku. Zmęczona i głodna Wdowa, matka Aliny i Balladyny, dostaje się na salę. Balladyna wstydzi się jej, nie przyznaje się do niej i każe wyrzucić matkę za bramę. Goniec informuje zgromadzonych o zwycięstwie Kirkora nad Popielem IV. Lud chce ogłosić go królem, lecz ten mówi, że zostanie nim właściciel korony Lecha. Balladynie ukazuje się duch Aliny. Przerażona tym mdleje.

Scena 2

Kirkor informuje Pustelnika, że wyrusza do Gniezna, by znaleźć skradzioną koronę. Ten, kto z nią przybędzie, będzie uznany za złodzieja. Wdowa pojawia się u Pustelnika, żaląc się na swój los. Mężczyzna obiecuje jej, że gdy odzyska swój tron, ukarze jej córkę.

Scena 3

Chochlik i Skierka rozmawiają o tym, co będą czynić.

Scena 4

Balladyna zabija Grabca, gdyż to on posiada koronę, ale w ciemnościach nie może jej znaleźć. Koronę odnajduje Kostryn, który również chce zdobyć władzę. Balladyna nakazuje zabić Pustelnika.

Akt V

Scena 1

Goplana opuszcza krainę, którą włada. Jest przerażona skutkami swych czarów.

Scena 2

Kirkor przygotowuje żołnierzy do walki. Wysyła posłańców do Pustelnika, który, jak się okazuje, powiesił się przed swoją chatą.

Scena 3

Balladyna i Kostryn podjęli się walki przeciwko Kirkorowi. Przekupując połowę żołnierzy, wygrywają z nim bitwę. Kostryn zabija Kirkora. Balladyna chcąc również pozbyć się kochanka, kroi przyniesiony chleb zatrutym nożem. Mężczyzna zjada kawałek chleba.

Scena 4

Kostryn umiera. Zgodnie z prawem i tradycją, królem zostanie ten, który odprawi sąd nad zbrodniarzami. Przed Balladyną stają oskarżyciele. Lekarz stwierdza, że Kostryna został otruty i domaga się wskazania winnego. Filon, który zakochał się w Alinie, wnosi o ukaranie mordercy dziewczyny. Przychodzi wdowa, która skarży się, że wyrodna córka wypędziła ją z zamku, co według prawa karane jest śmiercią.

Wdowa chce opuścić zamek, lecz nie może wycofać skargi. Zostaje poddana torturom, podczas których ma wyjawić imię córki, ale umiera bez słowa. Balladyna trzykrotnie wydaje wyrok śmierci, w tym także na samą siebie. Ginie od porażenia piorunem.

Geneza i gatunek utworu „Balladyna”

„Balladyna” została napisana po powstaniu listopadowym, gdy we Francji kształtowała się polska emigracja. Tworzący w tym czasie artyści byli ogarnięci pesymistycznymi nastrojami, co uwidacznia się w ich ówczesnych dziełach.

Na utwór Juliusza Słowackiego duży wpływ miały studia, podczas których pisarz zainteresował się pojęciem ironii romantycznej. Pierwsze pomysły napisania „Balladyny” pojawiły się prawdopodobnie na jesieni 1833 roku, utwór jednak powstał w grudniu 1834 roku. Wydano go dopiero w 1839 roku.

„Balladyna” jest tragedią, przeznaczoną do wystawiania na scenie. Tekst główny uzupełnia tekst poboczny, czyli didaskalia.

„Balladyna”: opis bohaterów

  • Balladyna – siostra Aliny, córka ubogiej wieśniaczki. Lekkomyślna, żądna władzy, zepsuta, próżna, nieuczciwa. Gotowa, by wyrwać się z wiejskiego i ubogiego życia, nie docenia tego, co ma, chce więcej i więcej. Jest gotowa na wszystko. Aby zrealizować swój cel, nie cofa się przed zabiciem siostry, męża, rozkochuje w sobie kochanka i zamyka matkę w wieży. Balladyna uosabia zło.
  • Alina – siostra Balladyny, młodsza córka wdowy. Prosta kobieta, skromna, ładna, łagodna, uosobienie niewinności i szlachetności. Troszczy się o matkę. Kocha siostrę, nie podejrzewa, jaki spotka ją los. Nie wywyższa się, nie myśli o bogactwie i władzy, pragnie miłości. Ginie z rąk Balladyny. W dramacie jest uosobieniem dobra.
  • Wdowa – matka Aliny i Balladyny. Pierwsza córka opiekuje się matką, druga się jej wstydzi, a gdy zostaje królową, rozkazuje, by matka opuściła zamek. Wdowa jest zrozpaczona, że córka się jej wyrzekła.
  • Kirkor – szlachetny rycerz, szuka żony, pragnie uczciwości i prostoty. Nie potrafi dostrzec, jakie ambicje wzbudził w swojej żonie.
  • Goplana – nimfa wodna, królowa jeziora Gopło. Jest dobrą wróżką. Zakochana w Grabcu, który kocha Balladynę. By pozbyć się rywalki próbuje rozkochać Kirkora w Alinie. Jest mądra, troszczy się o swoje królestwo.
  • Kostryn – łotr i oszust, z pochodzenia Niemiec. Na zamku Kirkora pełni funkcję dowódcy zamkowej straży. Spiskuje z Balladyną, by zdobyć władzę. Ginie z rąk Balladyny.

Porównanie Aliny i Balladyny

Balladyna i Alina to siostry, główne bohaterki dramatu Juliusza Słowackiego. Pochodzą z biednej rodziny, ich matką jest uboga wdowa. Na pierwszy rzut oka są różne. Balladyna jest postawną kobietą, o brązowych włosach i ciemnych oczach. Alina natomiast drobną blondynką, z jasnymi oczami i włosami splecionymi w warkocz.

Balladyna uosabia zło. Jest wyrachowana, wstydzi się swojego pochodzenia, czuje, że chciałaby się znaleźć w innym miejscu. Cicha i zamknięta w sobie, nie może pogodzić się ze swoim losem. Nie podejmuje żadnych prac domowych, jest leniwa i egoistyczna. Wszystkie prace wykonują za nią Alina i matka. Balladyna nienawidzi swojej siostry, uważa ją za rywalkę, ale udaje, że jest jej kochaną siostrą.

Alina jest przeciwieństwem Balladyny. To pogodna, wesoła i szczera dziewczyna. Kocha siostrę pomimo jej zachowania. Jest gotowa do poświęceń, wyręcza Balladynę w pracach domowych i na polu. Ma dobre serce. Zakochała się w Kirkorze, lecz jest w stanie bez wahania zrezygnować z mężczyzny i „podarować” go siostrze. Jest ufna, przez co nie spodziewa się, że zginie z rąk siostry.

Balladynę i Alinę łączyły więzy krwi, ale różniło wiele. Różnice te doprowadziły do tragedii. Wszystko mogłoby wyglądać inaczej, gdyby Balladyna była lepszą osobą. Nie doceniała tego, co ma: rodziny, zdrowia, dachu nad głową. Zaślepiona żądzą lepszego życia uznała siostrę za przeszkodę na drodze do realizacji swoich planów. Los, jaki spotkał Alinę, był niesprawiedliwy. Zginęła z rąk siostry, którą szczerze kochała i dla której byłaby w stanie zrezygnować ze swojego szczęścia.

Zobacz także:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama