Pieśń o Rolandzie – streszczenie i krótkie opracowanie

Z naszego streszczenia dowiesz się wszystkiego, z wyjątkiem tego, kto jest autorem „Pieśni o Rolandzie”. Dlaczego? Ponieważ nazwiska twórcy tego dzieła nie zna nikt. Na końcu rękopisu utworu znajduje się jedynie krótka adnotacja na temat autora, bez jego nazwiska.

Francuskojęzyczny epos na język polski przełożył Tadeusz Boy-Żeleński w 1932 roku.

Spis treści:

Geneza i problematyka „Pieśń o Rolandzie”
„Pieśń o Rolandzie” – streszczenie
„Pieśń o Rolandzie” – plan wydarzeń
„Pieśń o Rolandzie” – opis bohaterów

Geneza i problematyka „Pieśń o Rolandzie”

„Pieśń o Rolandzie” to francuski epos rycerski. Gatunek po francusku określany jest mianem chansons de geste, czyli pieśni o czynach. Pieśni te opiewały czyny znamienitych rycerzy, a wykonywali je poeci dworscy, nazywani trubadurami lub truwerami. Pieśń o Rolandzie powstała w XI wieku, jest zatem przykładem literatury średniowiecznej. Utwór jest uznawany za najstarsze dzieło gatunku chansons de geste.

Zadaniem chanson de geste było przedstawienie obrazu doskonałego rycerza chrześcijańskiego. To był jeden z głównych wzorców osobowości w średniowieczu. W pieśni takim ideałem jest hrabia Roland. Na jego przykładzie przedstawiony jest etos rycerza, czyli zbiór wartości, którymi powinien kierować się rycerz doskonały. Oczekiwano od niego, by był waleczny, oddany Bogu i ojczyźnie oraz odważny. Celem jego życia miała być walka w obronie wiary chrześcijańskiej. Roland spełniał te warunki, więc można go uznać za wzorowego rycerza chrześcijańskiego.

„Pieśń o Rolandzie” – streszczenie

Pieśń o Rolandzie opowiada o wyprawie króla Franków Karola Wielkiego i jego walkach z Arabami na terenie Hiszpanii (władca nazywany jest w pieśni cesarzem). Głównym wątkiem jest historia Rolanda, rycerza i siostrzeńca króla Francji Karola Wielkiego, który zginął podczas walki z Saracenami. Honor kazał mu podjąć samotną walkę z wrogiem, za co zapłacił własnym życiem. Utwór odwołuje się do historycznych wydarzeń, których realia zostały nieco zmienione.

Walki z Saracenami

W Hiszpanii od siedmiu lat cesarz Karol Wielki walczy z Saracenami. Włada już prawie całym krajem z wyjątkiem Saragossy. Marsyl, władca Saragossy wysyła Karolowi list, w którym pisze o zaprzestaniu oblężenia jego miasta. Karol zwołuje naradę. Pojawia się na niej hrabia Roland, który sprzeciwia się zawarciu pokoju.

Wybór Ganelona na posła

Roland przypomina cesarzowi, że już kiedyś został zdradzony. Hrabia jest przekonany, że tym razem będzie tak samo. Karol wysyła do Saragossy posła, na którego zostaje wybrany ojczym Rolanda, Ganelon. Ma on omówić z Marsylem warunki pokoju. Roland proponuje kandydaturę ojczyma, ponieważ uważa mężczyznę za roztropnego. Przerażony Ganelon odgraża się pasierbowi. Ganelon nie chce być posłem, bo mówi się, że kto udaje się do Saragossy, nigdy nie wraca. W końcu zgadza się i jedzie, jednocześnie planując zemstę na Rolandzie.

Zdrada Ganelona

Ganelon przekonuje Marsyla, że Roland musi zginąć. Twierdzi, że gdy on umrze, cesarz Karol Wielki nie będzie miał siły, by dalej walczyć, ponieważ to Roland jest jego prawą ręką. Marsyl zgadza się. Roland zostaje dowódcą tylnej straży.

Wojska wycofują się z Hiszpanii na mocy porozumienia. Marsyl napada na oddział Rolanda. Oliwier, przyjaciel Rolanda, trzykrotnie prosi go, by zadął w róg i przywołał w ten sposób wojska Karola na pomoc. Rycerz jednak odmawia.

Walki Marsyla z Rolandem

Rozpoczyna się walka, w której hrabia Roland dziesiątkuje Saracenów swoim mieczem, Durendalem. Bitwa jest trudna. Obie strony walczą wytrwale. Francuzi opadają z sił, lecz nie chcą się poddać. Roland jest zdruzgotany stanem swoich wojsk. Chce zadąć w róg, ale Oliwier już mu to odradza. Tłumaczy, że będzie to znaczyło, że ratuje tylko siebie. A to jest niegodne dowódcy.

Śmierć Rolanda

Oliwier zostaje śmiertelnie ranny, traci wzrok i słuch. Kładąc się na ziemi, prosi Boga o błogosławieństwo dla cesarza Karola i Francji. Roland jest świadkiem tej śmierci. Mdleje, lecz udaje mu się zostać w siodle. Jego tarcza zostaje podziurawiona, a koń – ranny. W końcu decyduje się przywołać cesarza na pomoc.

Gdy nadciąga cesarska armia, wojska Marsyla uciekają. Roland, idąc przez pola, zbiera ciała martwych rycerzy. Niedługo po tym znów traci przytomność. Arcybiskup, który rusza po wodę, aby ocucić Rolanda, umiera. Hrabia odzyskuje przytomność, lecz czuje, że śmierć jest blisko. Kładzie się na wzgórzu, podkładając pod siebie miecz i róg. Modli się zwrócony w kierunku Hiszpanii. Aniołowie zabierają jego duszę do nieba.

Przybycie armii Karola Wielkiego

Cesarz Karol Wielki rusza za Saracenami w pościg. Wcześniej poprosił Boga o przedłużenie dnia, aby udało zdążył dogonić wroga. Gdy mu się to udaje, rozbija oddział Saracenów. Marsyl zostaje ranny i ucieka do Saragossy. Jego syn traci życie w bitwie.

Karol Wielki rozpacza, odnajdując martwe ciało Rolanda. Wszystkich poległych cesarz każe pogrzebać we wspólnej mogile. Ale ciała Rolanda, Oliwiera i Turpina mają zostać złożone w trzech wozach okrytych jedwabiem. Cesarz rozkazuje, by zawieźć je do Francji.

Walki z wojskami babilońskimi

Posłowie emira babilońskiego przybywają na pomoc Marsylowi i wyzywają Karola do walki. Ponownie rozpoczyna się bitwa. Marsyl umiera. Karol po przyjeździe do Akwizgranu zawiadamia narzeczoną Rolanda, że jej ukochany nie żyje. Proponuje jej swojego syna na męża, lecz ta pada martwa u stóp władcy.

Sąd nad Ganelonem

Nad Ganelonem ciąży sąd, lecz ten nie przyznaje się do zdrady, a jedynie do zemsty na Rolandzie. Jego trzydziestu krewnych poręcza za niewinność Ganelona, jednak i on, i jego krewni zostają skazani na śmierć. Ganelon przywiązany do czterech koni za nogi i ręce umiera w męczarniach.

„Pieśń o Rolandzie” – plan wydarzeń

Brak zwycięstwa Karola Wielkiego mimo aż siedmiu lat zdobywania Saragossy.
Rada zwołana przez Marsyla, władcę Saragossy.
Rada Blankandryna dla Marsyla (dotyczy przyjęcia chrześcijaństwa i tego, by złożył hołd Karolowi Wielkiemu)
Wysłanie posłów do Karola Wielkiego.
Zwołanie rady przez Karola Wielkiego.
Propozycja Rolanda, dotycząca kandydatury jego ojczyma, Ganelona, na posła.
Wysłanie Ganelona do Marsyla przez Karola Wielkiego.
Upuszczenie rękawicy przez posła (według zebranych to zła wróżba).
Zdrada Ganelona i jego rady dla Marsyla jak pokonać Karola Wielkiego.
Powrót posła i przekazanie Karolowi kluczy do Saragossy.
Sen Karola o zdradzie posła Ganelona.
Wybranie Rolanda na dowódcę tylnej straży.
Wysłanie wojsk przez Marsyla.
Rada Ganelona dotycząca uderzenia wojsk Saragossy od strony straży dowodzonej przez Rolanda.
Decyzja Rolanda o samodzielnym pokonaniu przeciwnika.
Początek bitwy.
Rzeź na polu bitwy.
Wołanie Rolanda o wsparcie.
Przybycie rycerzy z armii Karola Wielkiego.
Pojmanie Ganelona – zdrajcy.
Osłabienie Rolanda i decyzja o oddaleniu się na wzgórze.
Śmierć Rolanda.
Walka armii Marsyla i wojsk Karola Wielkiego (przy pomocy emira z Babilonu).
Zwycięstwo Karola Wielkiego.
Powrót króla do Akwizgranu.
Narzeczona Rolanda dowiaduje się o śmierci ukochanego i umiera.
Sąd nad Ganelonem.
Zdrajca uznany winnym i skazany na rozerwanie czterema końmi.
Przyjęcie chrześcijaństwa przez wdowę po Marsylu.

„Pieśń o Rolandzie” – opis bohaterów

Roland – hrabia, symbol rycerstwa. Najdzielniejszy rycerz Karola Wielkiego. Odważny, rycerski, waleczny. Jest okrutny dla wrogów, ale serdeczny wobec przyjaciół. Cechuje go pycha i porywczość. Pomimo że zostaje pokonany przez wroga, umiera jako zwycięzca.
Karol Wielki – potężny i waleczny. Troszczy się o poddanych. Dzięki proroczym snom ma kontakt ze światem mistycznym. Jest symbolem wojującego Kościoła.
Ganelon – zdrajca, sprzymierzony z Saracenami, by zdobyć władzę. Ojczym Rolanda. Zostaje skazany na śmierć.
Oliwier – przyjaciel Rolanda, wierny, waleczny, rozsądny.
Naim – książę, doradca Karola.
Turpin – biskup i rycerz, ginie w walce.

Zobacz także: