Wszystkie samogłoski występujące w języku polskim to: a, e, i, u, y, ą, ę. Reszta to spółgłoski, czyli: b, b´ („b” miękkie, np. w wyrazie biały), c, ć, cz, d, d´ („d” miękkie, np. w wyrazie dieta), dz, dź, dż, f, f´ („f” miękkie, np. w wyrazie fiołek), g, g´ („g” miękkie, np. w wyrazie giąć), ch, ch´, j, k, k´ („k” miękkie, np. w wyrazie kiedy), l, l´ („l” miękkie, np. w wyrazie liana), ł, m, m´ („m” miękkie np. w wyrazie miód), n, n´, ń, p, p´, r, r´(„r” miękkie, np. w wyrazie malaria), s, ś, sz, t, t´ („t” miękkie, np. w wyrazie tiara), w, w´ („w” miękkie, np. w wyrazie wiara), z, z’ („z” miękkie, np. w wyrazie zieleń), ź, ż.
Spis treści:
Spółgłoski i samogłoski to głoski, czyli najmniejsze i niepodzielne dźwięki mowy. Bez nich nie moglibyśmy wymawiać żadnych słów, a nawet tzw. nieartykułowanych odgłosów, jak te wyrażające podziw („Och!”), przestrach („Aaaa!”), obrzydzenie („Yyyh”), ból („Au!”) i wiele innych emocji. Inaczej mówiąc – porozumiewamy się za pomocą zdań złożonych z wyrazów, które z kolei składają się z głosek (spółgłosek i samogłosek). Znakiem graficznym głosek są litery (głoski – wymawiamy, litery – piszemy).
Trudno wyobrazić sobie głoski bez podziału na samogłoski i spółgłoski. Gdyby nasze wypowiedzi składały się z samych spółgłosek lub samych samogłosek – nasz język byłby nie tylko trudniejszy w wymowie, ale i zdecydowanie trudniejszy do zrozumienia.
Różnica pomiędzy samogłoskami a spółgłoskami polega przede wszystkim na tym, że samogłoski można wymówić i usłyszeć jako pojedynczy dźwięk, np. eeeee.
Wypowiadając spółgłoskę trudno wymówić ją jako pojedynczy dźwięk, np. mówiąc „b” często wychodzi nam „by”.
Niektóre spółgłoski można wymawiać dłużej niż przez jedną sekundę i nie słyszeć innej głoski (np. mmm, ssss, śśś), ale sporo z nich trudno wypowiedzieć tak, by nie dało się słyszeć samogłoski (np. ky, py, dy).
Jak wyjaśnić dziecku tę różnicę? Można zaproponować zabawę, podczas której będziecie wypowiadać różne głoski i zastanawiać się, czy występują same czy „do spółki z innymi”. Na przykład:
I jeszcze jedno: tylko samogłoski potrafią tworzyć sylaby.
Ćwiczenie 1.
Które z poniższych wyrazów zaczynają się od samogłoski, a które od spółgłoski?
akacja, ósemka, igła, ul, obiad, jaszczurka, łyżwy, kot, księżyc, słońce, dinozaur, okno,
(wyrazy można dobierać dowolnie, najlepiej spośród tych, których znaczeniem dziecko jest zainteresowane, np. nazwy zwierząt lub roślin, marek samochodów, itp.)
Ćwiczenie 2.
Zabawa – konkurs: jakie znasz imiona zaczynające się od samogłosek?
Ćwiczenie 3.
Zabawa – konkurs: jakie znasz imiona zaczynające się od spółgłosek?
Ćwiczenie 4.
W podanych wyrazach wskaż liczbę głosek, samogłosek i spółgłosek: dom, lato, kotek, bajka, jabłko, truskawka, wakacje, mróweczka
Ćwiczenie 5.
Podaj wyraz, który:
Odpowiedzi:
Ćwiczenie 1.
Wyrazy, które zaczynają się od samogłoski: akacja, ósemka, igła, ul, obiad, okno,
Wyrazy, które zaczynają się od spółgłoski: jaszczurka, łyżwy, kot, księżyc, słońce, dinozaur.
Ćwiczenie 2.
Alicja, Agnieszka, Ania, Adam, Artur, Antek, Emilka, Iga, Inga, Urszula,…
Ćwiczenie 3.
Basia, Bartek, Dominika, Darek, Grażyna, Gustaw, Hania, Helenka, Julka, Jaś, Karolina, Krzyś, Lena, Leon, Łucja, Łukasz, Marysia, Marek, Natalia, Norbert, Paula, Paweł, Sylwia, Staś, Teresa, Tomek, Wanda, Wojtek, Zuzia, Zbyszek,…
(punktem wyjścia mogą być imiona członków rodziny lub ulubionych koleżanek i kolegów)
Uwaga. Nieco trudniejszą wersją tego ćwiczenia 2. i 3. może być podanie imion, które kończą się na spółgłoskę lub spółgłoskę.
Ćwiczenie 4.
Dom: d – o – m, 3 głoski, 2 spółgłoski (d, m), 1 samogłoska (o),
Lato: l – a – t – o, 4 głoski, 2 spółgłoski (l, t), 2 samogłoski (a, o),
Kotek: k – o – t – e – k, 5 głosek, 3 spółgłoski (k, t, k), 2 samogłoski (o, e),
Bajka: b – a – j – k – a, 5 głosek, 3 spółgłoski (b, j, k), 2 samogłoski (a, a),
Jabłko: j – a – b – ł – k – o, 6 głosek, 4 spółgłoski (j, b, ł, k), 2 samogłoski (a, o),
Truskawka: t – r – u – s – k – a – w – k – a, 9 głosek, 6 spółgłosek (t, r, s, k, w, k), 3 samogłoski (u, a, a),
Wakacje: w – a – k – a – c – j – e, 7 głosek, 4 spółgłoski (w, k, c, j), 3 spółgłoski,
Mróweczka: m – r – ó – w – e – cz – k – a, 8 głosek, 5 spółgłosek (m, r, w, cz, k), 3 samogłoski (ó, e, a)
Uwaga. Dziecko może mieć wątpliwości czy ó to spółgłoska czy samogłoska. By upewnić je, że ó to samogłoska, możemy wziąć na warsztat takie wyrazy jak np.: ósemka, krówka, makówka, borówka, stówka, itp.
Ćwiczenie 5.
Wyraz, który:
Uwaga. Warto pamiętać, by każde z propozycji ćwiczeń za każdym razem dostosowywać do możliwości dziecka. Najlepiej zacząć od możliwie prostych przykładów i zadań a potem stopniowo zwiększać poziom trudności. Kiedy ćwiczenia będą zbyt łatwe lub zbyt trudne – nie ma mowy o tym, by dziecko chętnie brało w nich udział.
Zobacz także:
Rabat nalicza się automatycznie w koszyku. Oferta dostępna na aniakruk.pl. Promocja obowiązuje na prawie całą ofertę, z wyjątkiem produktów przecenionych, kart podarunkowych i zestawów. Szczegóły na stronie.
Rabat do -30% w sklepach stacjonarnych i na www.hegos.eu. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.
Najniższa cena produktu ze zdjęcia z 30 dni przed obniżką - 699,99 zł.
Cena produktu po zastosowaniu rabatu – 499,99 zł
Przy zakupie min. 2 produktów, -50% na drugi tańszy produkt. Rabat obejmuje wybrany asortyment dostępny we wszystkich salonach Triumph, outletach, wybranych sklepach partnerskich i na pl.sloggi.com. Oferta nie łączy się z innymi promocjami. Szczegóły na stronie Partnera.
Rabat 20% na cały asortyment marki Awesome Cosmetics. Oferta i szczegóły dostępne na awesomecosmetics.eu
Wprowadź kod na stronie www.topsecret.pl/ona lub pokaż go w jednym z ponad 100 sklepów stacjonarnych i skorzystaj z oferty. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.
Twoje ulubione produkty w wyjątkowych cenach. Rabat do -40% na wybrany asortyment dostępny na cocolita.pl. Szczegóły na stronie.
O sylabach na pewno uczyłyście się w podstawówce. Dla tych z was, które nie znają dokładnej definicji sylaby albo nie potrafią podać przykładów sylaby, przygotowałyśmy małą ściągawkę. Przypomnij sobie, co to jest sylaba, jak odróżnić ją od głoski, jak dzielić wyrazy na sylaby i głoski, by pomóc swojemu dziecku w nauce! Co to jest sylaba? Najprościej mówiąc, sylaba (inaczej zgłoska) to część struktury wyrazu. To grupa głosek zawierająca samogłoskę. W piśmie sylaby rozdziela się znakiem myślnika (-) lub środkowej kropki (·). Definicja sylaby nie jest jednak jednoznaczna i wielu językoznawców do dziś spiera się, jak powinna ona wyglądać. Sylaby w języku polskim W języku polskim występują dwa rodzaje sylab: sylaba otwarta zakończona samogłoską, czyli pozbawiona wygłosu: np. każda sylaba w wyrazie ma-te-ma-ty-ka; sylaba zamknięta zakończona spółgłoską, czyli taka, która ma wygłos: np. każda sylaba w wyrazie trój-kąt. W języku polskim zdecydowanie więcej jest sylab otwartych. Sylaby dzielimy też na sylaby lekkie (słabe) i mocne. Te pierwsze nie mogą być dyftongiem (w języku polskim to „au” lub „eu”, w których głoska „u” nie jest sylabiczna i wymawiana jak „ł”) ani samogłoską długą. Muszą za to posiadać prosty ośrodek (najczęściej samogłoskę), który nie ma wygłosu lub ma tylko jedną spółgłoskę w wygłosie. Sylaby ciężkie (mocne) to wszystkie pozostałe sylaby. Sylaby: przykłady Najłatwiej wytłumaczyć dziecku czym jest sylaba na konkretnych przykładach. Spróbujcie wspólnie podzielić poniższe słowa na sylaby. Możecie przy tym klaskać! Przykłady sylab: nauka: na-u-ka zwierzę: zwie-rzę kochać: ko-chać kochany: ko-cha-ny auto: au-to telefon: te-le-fon noga: no-ga długopis: dłu-go-pis kot: kot dziecko: dzie-cko Sylaby a głoski: Musisz też wytłumaczyć...
W języku polskim piszemy litery, a wymawiamy głoski . Wśród głosek wyróżniamy spółgłoski i samogłoski. A wśród spółgłosek – spółgłoski twarde i miękkie . Spis treści: Spółgłoski twarde – co to jest? Jakie są spółgłoski twarde? Spółgłoski twarde – ćwiczenia Spółgłoski twarde – co to jest? Spółgłoski twarde to takie spółgłoski, podczas wymawiania których środek języka nie unosi się w kierunku podniebienia twardego. Najlepiej przekonać się o tym, wymawiając spółgłoski twarde na przemian z miękkimi, np. p – ń, b – ś, c – ć. Jak wiemy, w języku polskim słowa często wymawia się inaczej niż pisze. Spółgłoski twarde to takie, których fonetyczny zapis pozbawiony jest kreseczki (znaku miękkości). Spójrzmy na poniższe przykłady: wyraz leśniczówka składa się z 10 liter (l e ś n i c z ó w k a) i 8 głosek ( l e ś n’ i cz ó w k a), mamy tu 4 samogłoski (e, i, ó, a) i 6 spółgłosek (l, ś, n’ ,w, k), z czego 3 spółgłoski są twarde (l, w, k) a 2 miękkie (ś, n’) misiaczek: 8 liter (m i s i a c z e k), 6 głosek (m’ i s’ a cz e k), 3 samogłoski (i, a, e) i 4 spółgłoski (m’, s’, cz, k), z czego 2 miękkie (m’, s’) i 2 twarde (cz, k) zima : 4 litery (z i m a ), 4 głoski (z’ i m a), 2 samogłoski (i, a), 2 spółgłoski (z’ ,m), z czego 1 spółgłoska jest miękka (z’) a 1 twarda (m) Jakie są spółgłoski twarde? Spółgłoski twarde to: b, c, cz, d, dz, f, g, h, j, k, l, ł, m, n, p, r, s, sz, t, w, z, ż. Dzięki tym 22 głoskom możemy powiedzieć naprawdę dużo wyrazów, których brzmienie jest nam tak doskonale znane. Codziennie wymawiamy i słyszymy mnóstwo słów, które składają się wyłącznie z samogłosek i spółgłosek twardych, np.: bunt (spółgłoski twarde: b, n, t), krok (k, r, k), marsz (m, r, sz),...
Czy wiesz, że dzieci, które potrafią głoskować, dużo łatwiej uczą się czytać? Głoskowanie to bardzo ważne ćwiczenie słuchu fonematycznego. Dobra wiadomość jest taka, że trening głoskowania może być całkiem przyjemną zabawą, którą możecie zaproponować dziecku w domu, podczas podróży samochodem lub w drodze na plac zabaw. Proste i krótkie ćwiczenia, do których będziecie wracać regularnie, mogą przynieść naprawdę niespodziewane efekty. Spis treści: Głoskowanie wyrazów: co to jest? Zasady głoskowania Kiedy dziecko powinno głoskować? Jak nauczyć dziecko głoskować? Głoskowanie: ćwiczenia i zabawy Głoskowanie wyrazów: co to jest? Głoskowanie to dzielenie wyrazów na głoski . Najważniejsze jest, by wiedzieć, że głoska to dźwięk, podczas gdy litera jest znakiem graficznym. Dlatego liczba głosek i liter w wyrazach może być taka sama lub różna, na przykład: dom – 3 litery (d-o-m), 3 głoski (d-o-m) kotek – 5 liter (k-o-t-e-k), 5 głosek (k-o-t-e-k) mysz – 4 litery (m-y-s-z), 3 głoski (m-y-sz) czapeczka – 9 liter (c-z-a-p-e-c-z-k-a), 7 głosek (cz-a-p-e-cz-k-a) pierniczki – 9 liter (p -i-e-r-n-i-c-z-k-i), 7 głosek (p’-e-r-n-i-cz-k-i) W przypadku wyrazu pierniczki – nie słyszymy pierwszego „i”, gdyż jego rola to jedynie zmiękczanie głoski p (p’ – zmiękczone p). Gdyby to pierwsze „i” było głoską – byłoby je słychać i wyraz ten wypowiadalibyśmy jako pijerniczki). Drugie i trzecie „i” – słyszymy, więc traktujemy jako głoskę. Zasady głoskowania Jeśli chodzi o zasady głoskowania, przede wszystkim warto pamiętać o tym, że litera „i” może pełnić rolę głoski lub nie. Kolejną ważną zasadą jest, że w przypadku dwuznaków (czyli cz, sz, dz, dź, rz, ch) za każdym razem mamy do czynienia z jedną głoską (mimo że zapisana – składa się z dwóch liter). Aby nie...
