Pisownia „nie” z różnymi częściami mowy – zasady plus dyktando sprawdzające

Kiedy „nie” piszemy razem, a kiedy osobno? Wszystko zależy od części mowy, która sąsiaduje z przeczeniem „nie”. Sprawdź kiedy w grę wchodzi pisownia łączna a kiedy rozłączna. „”

Spis treści:

Pisownia łączna „nie” z różnymi częściami mowy
Pisownia rozłączna „nie” z częściami mowy
Pisownia przeczenia „nie” – próbne dyktando

Pisownia łączna „nie” z różnymi częściami mowy

Omówienie zasad pisowni przeczenia nie zaczynamy od części mowy, z którymi nie pisze się razem.

Przeczenie „nie” piszemy łącznie z:

rzeczownikami – np. niezgoda, niesprawiedliwość, niechęć, nieprzyjaciel
przymiotniami w stopniu równym – np. niemały, nieduży, niesmaczny, nieładny
przysłówkami w stopniu równym – np. niemało, niedużo, niesmacznie, nieładnie
imiesłowami przymiotnikowymi – np. niekochany, nieustający, niezagrażający

To tyle jeśli chodzi o zasady pisowni łącznej z różnymi częściami mowy. Wystarczy je zapamiętać, by za każdym razem, gdy mamy do czynienia z częściami mowy innymi niż powyższe cztery – zastosować pisownię rozłączną.

Przeczenie „nie” a stopniowanie przymiotnika i przysłówka

Zasady pisowni łącznej przeczenia „nie” z takimi częściami mowy jak przymiotnik czy przysłówek obowiązują wyłącznie wtedy, gdy przymiotnik i przysłówek występują w stopniu równym.

Pisownia rozłączna „nie” z różnymi częściami mowy

Części mowy, z którymi „nie” piszemy osobno, jest znacznie więcej. Należą do nich: czasowniki, przymiotniki w stopniu wyższym i najwyższym, przysłówki w stopniu wyższym i najwyższym, przysłówki niepochodzące od przymiotników, imiesłowy przysłówkowe (zakończone na -ąc, -wszy, -łszy), liczebniki i zaimki.

Przeczenie „nie” piszemy osobno z:

Czasownikami

– w formie osobowej, np. nie chcę, nie mogę, nie przeczytam,
– w bezokoliczniku, np. nie narzekać, nie słyszeć – wyjątki to: niedowidzieć, niecierpliwić się, niedowierzać, nienawidzić, niepokoić,
– w formie bezosobowej (zakończonej na -no, -to), np. nie spróbowano, nie wzięto, nie wysłuchano,

„Nie” piszemy również oddzielnie z wyrazami, które występują w znaczeniu czasownikowym, np. nie można (czasownik: móc), nie wiadomo (czasownik: wiedzieć), nie szkoda (czasownik: nie jest szkoda)

Przymiotnikami

w stopniu wyższym, np. nie większy, nie ładniejszy, nie lepszy
w stopniu najwyższym, np. nie największy, nie najładniejszy, nie najlepszy

Przysłówkami pochodzącymi od przymiotników

w stopniu wyższym, np. nie więcej, nie ładniej, nie lepiej
w stopniu najwyższym, np. nie najwięcej, nie najładniej, nie najlepiej

Przysłówkami niepochodzącymi od przymiotników,

np. nie teraz, nie tylko, nie jutro

Imiesłowami przysłówkowymi

(zakończone na -ąc, -wszy, -łszy), np. nie przypuszczając, nie wróciwszy, nie zjadłszy

Liczebnikami

np. nie dwa, nie trzeci, nie czworo, nie ćwierć

Zaimkami,

np. nie ja, nie ty, nie on, nie tu, uwaga wyjątki: nieswój (w znaczeniu niezdrów), niektórzy, nieco.

Pisownia „nie” z różnymi częściami mowy: sprawdź czy znasz zasady

Upewnij się, czy dobrze opanowałeś zasady pisowni „nie” z różnymi częściami mowy. Aby sprawdzić swoją wiedzę na temat omówionych reguł, proponujemy ćwiczenie w postaci krótkiego dyktanda.

Wypełnij wykropkowane miejsca, a potem porównaj z prawidłowym tekstem.

Marek obudził się jakiś …...swój. Chwilę potem zaczęło go …...pokoić przeczucie, że …..da rady napisać dyktanda. Pisownia „nie” z różnymi częściami mowy nigdy … była jego najmocniejszą stroną. I … najlepiej się z tym czuł. Co więcej martwiło go …..tylko to. Wieczorem mieli przyjść znajomi rodziców z córką, Kasią. …..pierwszy raz będzie musiał stawić czoła jej …..znoszącemu sprzeciwu charakterkowi.
…..zjadłszy śniadania wyszedł z domu. Jasne promienie słońca …..pozwoliły mu jednak długo trwać w .....najweselszych rozmyślaniach. Przyspieszył kroku i uśmiechnął się do odbicia w szybie sklepu. „…..można się tak od razu poddawać – pomyślał. – Najwyżej to …..ja napiszę to dyktando najlepiej”. A Kasia? Cóż, ostatnio on też zachował się wobec niej …..ładnie. Nie wiedząc kiedy, znalazł się przy drzwiach szkoły i witał się z kolegami. „Widzę, że …..którzy mają dziś bardzo dobry nastrój – uśmiechnęła się patrząc na Marka wychowawczyni, której …..sposób było …..lubić.

Sprawdź, swoje dyktando z wzorcowym tekstem.

Marek obudził się jakiś nieswój. Chwilę potem zaczęło go niepokoić przeczucie, że nie da rady napisać dyktanda. Pisownia „nie” z różnymi częściami mowy nigdy nie była jego najmocniejszą stroną. Nie najlepiej się z tym czuł. Co więcej martwiło go nie tylko to. Wieczorem mieli przyjść znajomi rodziców z córką, Kasią. Nie pierwszy raz będzie musiał stawić czoła jej nieznoszącego sprzeciwu charakteru. Nie zjadłszy śniadania wyszedł z domu. Jasne promienie słońca nie pozwoliły mu jednak długo trwać w nie najweselszych rozmyślaniach. Przyspieszył kroku i uśmiechnął się do odbicia w szybie sklepu. „Nie można się tak od razu poddawać – pomyślał. – Najwyżej to nie ja napiszę to dyktando najlepiej”. A Kasia? Cóż, ostatnio on też zachował się wobec niej nieładnie. Nie wiedząc kiedy, znalazł się przy drzwiach szkoły i witał się z kolegami. „Widzę, że niektórzy mają dziś bardzo dobry nastrój – uśmiechnęła się patrząc na Marka wychowawczyni, której nie sposób było nie lubić.

Zobacz także: