Reklama

„Stepy akermańskie” to pierwszy wiersz z cyklu „Sonety krymskie”, do których inspiracją była podróż Adama Mickiewicza na Krym. Każdy utwór opisuje inną przestrzeń. „Stepy akermańskie” to poetycka relacja ze stepu (który porównany został do oceanu). Inne wiersze dotyczą takich romantycznych pejzaży jak: góry („Widok gór ze stepów Kozłowa”, „Czatyrdach”, „Ałuszta w nocy”), ruiny („Bakczysaraj” i „Ruiny zamku w Bakłakławie”), nocne niebo („Bakczysaraj w nocy”), groby („Grób Potockiej”, „Mogiły haremu”), szczyt nadmorskiej skały („Ajudah”), otwarta przestrzeń bez granic („Bajdary”), piękna kraina dostatku oraz wspomnień i marzeń („Pielgrzym”), dolina i nadmorskie skały („Ałuszta w dzień”).

Reklama

Spis treści:

„Stepy akermańskie”: streszczenie

W pierwszym wersie wiersza podmiot liryczny porównuje step do oceanu (a swój powóz do łódki). Wodnych skojarzeń jest w tym utworze dużo więcej… (koralowe burzany, powódź traw). W ten na wskroś poetycki sposób podmiot liryczny opowiada o wrażeniach odbieranych za pomocą różnych zmysłów:

  • wzroku – widzi „zieloność” traw, „powódź” kwiatów, błysk białego obłoku, zapadający mrok, błysk rzeki Dniestr, koralowe burzany,
  • słuchu – słyszy szum traw, ciszę, lecące żurawie, motyla kołyszącego się na źdźble trawy,
  • dotyku – czuje śliskość węża dotykającego ziół stepowych,
  • zapachu — ogrom kwiatów określony jako powódź, musi wydawać wyczuwalny zapach, podobnie jak trawy i zioła, o których również mowa w utworze.

Wraz ze wszystkimi uczestnikami podróży w pewnym momencie słyszymy: „Stójmy!” Bezruch i panująca cisza skłania podmiot liryczny do refleksji, że może teraz usłyszy głos z ukochanej Litwy. Mimo że najwyraźniej tego pragnie, okazuje się, że „Nikt nie woła”. Podróżni ruszają dalej.

Analiza i interpretacja sonetu „Stepy akermańskie”

Adam Mickiewicz odwiedził wszystkie opisywane miejsca latem 1825 roku. Ta podróż ma dwa wymiary: fizyczny (oddalenie od ojczyzny – Litwy) oraz duchowy (poeta-wędrowiec czuje się jak wygnaniec i turysta podziwiający pejzaż).

Gdy próbujemy dokonać analizy utworu, musimy zwrócić uwagę na to, że jest to sonet — forma poetycka wymagająca od twórcy nie lada kunsztu ze względu na jego charakterystyczną budowę. Jak przystało na klasyczny sonet dwie pierwsze zwrotki „Stepów akermańskich” mają po 4 wiersze (linijki), dwie ostatnie - po 3. Dwie pierwsze zwrotki to część opisowa, trzecia i czwarta zwrotka to część refleksyjna. Każdy wers liczy trzynaście sylab (czyli sonet napisany został trzynastozgłoskowcem, podobnie jak inne dzieło Adama Mickiewicza Pan Tadeusz). Układ rymów to: ABBA.

Jak można interpretować ten wiersz? Wielki step-ocean to jednocześnie bogactwo natury (trawy, kwiaty, żurawie), ale i bezmierna pustka (monotonny, płaski krajobraz pozbawiony drzew, budynków, odgłosów towarzyszących skupiskom ludzi).

Przeciwieństwem bezkresnej przestrzeni jest człowiek – mały, niczym punkcik. To dlatego podmiot liryczny czuje się niepewny i zagubiony, gdy zapada zmrok i z oczu giną zarówno drogi jak i punkty orientacyjne (jak np. kurhany czyli stepowe mogiły). Ratunkiem mogą być jedynie gwiazdy i blask rzeki (lampy Akermanu).

Wpatrywaniu się w step (bo to nie jest przecież zwykła obserwacja) towarzyszy też wsłuchiwanie się w jego odgłosy – w ten sposób podmiot liryczny „wsiąka” w przyrodę, staje się jednością z naturą. W pewnym sensie – tonie w niej (jak w oceanie).

Warto zwrócić uwagę na symbole motyla i węża. Motyl od wieków symbolizuje duszę, dążenie do światła i krótkość żywota. Symbolika węża odnosi się do wygnania z raju, grzechu, cierpienia i śmierci. To dość wyraźna poetycka wskazówka – że podróż po stepach Akermanu dla podmiotu lirycznego nie jest jedynie beztroskim przemieszczaniem się z miejsca na miejsce.

Środki stylistyczne w „Stepach akermańskich”

Środki stylistyczne użyte w sonecie „Stepy akermańskie” w dużej mierze potęgują postrzeganie stepu jako przestrzeni oceanu (morza). Tworzą także nastrój skłaniający do refleksji nad pejzażem (czy to wyłącznie krajobraz zewnętrzny, czy może również opis uczuć: zachwytu, zagubienia, tęsknoty).

W Stepach akermańskich Adam Mickiewicz wykorzystał takie środki stylistyczne jak:

  • metafora (rozbudowaną metaforą jest cała pierwsza strofa „Stepów akermańskich”(wpłynąłem na suchego przestwór oceanu)
  • epitet (śliska pierś)
  • hiperbola (przestwór oceanu)
  • oksymoron (suchy ocean)
  • porównanie (wóz […] jak łódka)
  • onomatopeja (szumiące, wąż śliską piersią)
  • pytanie retoryczne (tam z dala błyszczy obłok?)
  • personifikacja (gwiazdy – przewodniczki łodzi)
  • animizacja (wóz – brodzi)
  • wykrzyknienie (stójmy)

Źródła:
J. Kamionka-Straszakowa: Zbłąkany wędrowiec. Z dziejów romantycznej topiki. Wrocław-Warszawa-Kraków 1992
A. Kowalczykowa: Pejzaż romantyczny. Kraków 1982
A. Witkowska, R. Przybylski: Romantyzm. Warszawa 1997

Zobacz także:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama