Atopowe zapalenie skóry to bardzo dokuczliwa dla dziecka choroba. Dziecko drapie się, często aż do krwi, przez co tworzą się trudne w gojeniu ranki. Dla starszaka AZS może być również obciążające psychicznie, gdyż może się on wstydzić wyglądu swojej skóry, co negatywnie wpływa na jego samoocenę i pewność siebie. Niestety atopowe zapalenie skóry występuje u dzieci coraz częściej – szacuje się, że choruje na nie już co 5. niemowlę w Polsce. Sprawdź, co na temat objawów i sposobów leczenia choroby mówi lekarz dermatolog z Centrum Zdrowia Dziecka.

Reklama

Spis treści:

Co to jest atopowe zapalenie skóry u dziecka?

Atopowe zapalenie skóry u dzieci (AZS, z łac. dermatitis atopica) nazywane także wypryskiem atopowym, egzemą lub alergicznym zapaleniem skóry to przewlekła choroba zapalna skóry. Ma ona podłoże alergiczne i występuje najczęściej u młodszych dzieci – poniżej 12. miesiąca życia oraz u noworodków. Może pojawić się także u kilkulatków. Objawy choroby zazwyczaj mijają około 5. roku życia (choć niektórzy borykają się z AZS całe życie). AZS nie należy do chorób zakaźnych, więc nie musisz się martwić, że dziecko zarazi któregoś z członków rodziny.

Przyczyny powstawania AZS

Trudno jednoznacznie stwierdzić, co jest przyczyną powstawania atopowego zapalenia skóry. Jako główne czynniki wymienia się:

  • podłoże genetyczne – ryzyko wystąpienia AZS u dziecka wynosi 30 procent, jeżeli jedno z rodziców jest alergikiem,

wzrasta ono aż do 60-70 procent, jeżeli oboje rodziców są alergikami;

Zobacz także
  • czynniki środowiskowe – przyczyną choroby może być nadmierna higiena, przez co dziecko wychowywane w sterylnych warunkach nie ma szansy na rozwój prawidłowego układu immunologicznego.

Do powstania stanu zapalnego dochodzi wskutek słabej bariery ochronnej na skórze dziecka. U zdrowego malucha komórki zewnętrznej warstwy skóry stykają się ze sobą, tworząc delikatną, ale szczelną barierę ochronną. U malucha alergicznego naskórek jest przesuszony i „nastroszony” – dlatego łatwo przepuszcza bakterie, alergeny czy środki chemiczne powodujące podrażnienia i stan zapalny.

Badania pokazują, że przyszła mama zażywająca w ciąży dostępne w aptekach laseczki kwasu mlekowego (Lactobacillus GG) może zmniejszyć ryzyko alergii u dziecka.

Atopowe zapalenie skóry u dziecka: objawy

AZS u dziecka objawia się:

  • czerwona wysypką,
  • uporczywym, trudnym do ukojenia świądem,
  • zaczerwienieniem,
  • suchością skóry,
  • pękaniem skóry,
  • sączeniem się niekiedy jasnożółtego płynu.

Pierwsze objawy choroby łatwo można pomylić z alergią kontaktową, potówkami lub trądzikiem. Najczęściej jej sygnałem są czerwone, jakby polakierowane policzki dziecka (pojawiają się zazwyczaj około drugiego miesiąca życia, chociaż nie jest to regułą), które po pewnym czasie przechodzą w suchą wysypkę, z czasem łuszczącą się.

AZS najczęściej umiejscawia się w zgięciach łokci, kolan i nadgarstków, za małżowinami usznymi, ale potem stopniowo także na innych częściach ciała – tułowiu, pośladkach i kończynach. Uporczywy świąd powoduje, że niespokojny maluch stale się drapie, bąble pękają, a wyciekająca z nich wydzielina zasycha i tworzy rozległe strupy. To z kolei prowadzi do infekcji skóry.

Akademia Młodych Rodziców

Alergie są naprawdę bardzo uciążliwe dla maluszka. Sprawdź, jak dbać o alergika. Czytaj więcej

Jak wygląda atopowe zapalenie skóry u dziecka: zdjęcia

Skóra u dziecka z AZS jest nadwrażliwa, łatwo podrażnia się np. pod wpływem ocierania się niewinnych z pozoru szwów ubranka dziecka. ​Dziecku dokucza nieznośne swędzenie, nasilające się szczególnie nocą. Jak dokładnie wygląda atopowe zapalenie skóry u dzieci? Zobacz na poniższych zdjęciach.

Fotolia

    ​Pielęgnacja dziecka z atopowym zapaleniem skóry

    Potrzebna jest codzienna kąpiel dziecka, aby zmyć warstwę kremów i maści, którymi smarowana jest jego skóra. Pamiętaj jednak, że woda i mydło usuwają ze skóry także naturalną powłokę lipidową chroniącą przed nadmiernym wysuszeniem. To może dodatkowo zaostrzyć przebieg choroby.

    Dlatego codzienna pielęgnacja dzieci cierpiących na atopowe zapalenie skóry powinna polegać na:

    • krótkiej kąpieli, nie dłuższej niż wymaga tego higiena,
    • myciu ciałka dziecka specjalną kostkę myjącą lub emolientami (zamiast często uczulającego mydła),
    • starannym osuszeniu po kąpieli skóry dziecka – przyciskaj delikatnie do ciałka miękki ręcznik (wyprany bez płynu do płukania i wyprasowany),
    • posmarowaniu skórę dziecka kremem hipoalergicznym, poleconym przez lekarza,
    • dziecko powinno nosić ubrania wykonane z bawełny.

    Odpowiednio dobrany krem – nawilżający i natłuszczający – to twój największy sprzymierzeniec w walce z AZS. Pomaga w leczeniu bolesnych pęcherzyków i uodpornia skórę na kontakt z tym, co może być dla niej groźne.

    Po takiej pielęgnacji skóra znów ma szansę stać się gładka, bo komórki nakładają się z powrotem na siebie, jak cegiełki w murze. Stosuj krem kilka razy dziennie, ale wybór preparatu pozostaw lekarzowi, który uwzględni wiek i stopień zaawansowania choroby maluszka.

    Jednak czasem sam krem nie wystarczy i wtedy trzeba zastosować odpowiednie leczenie. Dermatolog dziecięcy poleci najlepszy dla dziecka preparat pielęgnacyjny i przepisze specjalne maści, które złagodzą zapalenie.

    Konkurs „Narodziny rodziny”

    Jesteś rodzicem niemowlaka? Opisz swoją historię i wygraj wózek spacerowy! Czytaj więcej

    Jak leczyć atopowe zapalenie skóry?

    AZS samo nie przechodzi – jeżeli nie będzie leczone, wysypka się rozszerzy, a rączki i nóżki dziecka pokryją się suchymi, łuszczącymi się plamkami. Już po dostrzeżeniu pierwszych plamek na ciele niemowlęcia warto skontaktować się z dziecięcym dermatologiem i pediatrą. Pomogą oni ułożyć dietę dla maluszka i poradzą, jak pielęgnować jego skórę, aby powstrzymać narastanie wykwitów.

    Jednak walka z AZS jest trudna, bo nie ma jednego skutecznego lekarstwa na chorobę – kremy mogą łagodzić większość objawów, ale nie uleczą skóry w stu procentach. Przy właściwym leczeniu i próbom zapobiegania choroba nie musi być jednak dokuczliwa.

    Leczenie objawowe atopowego zapalenia skóry u dziecka polega m.in. na podawaniu:

    • leków antyhistaminowych – pomagają zapobieganiu uciążliwego świądu,
    • kortykosteroidów (w okresie zaostrzeń choroby),
    • smarowaniu maściami lub kremami z hydrokortyzonem lub glikokortykosteroidem,
    • fototerapii (naświetlanie promieniami UVA i UVB) – nie stosuje się jej jednak u dzieci poniżej 12. roku życia.

    Jednym z głównych czynników pogłębiających rozwój AZS jest stres. W leczeniu pomaga zaś wszystko to, co odpręża i zapewnia spokój.

    Dziecku bardzo potrzebne są:

    • wypoczynek,
    • relaks,
    • ciekawe zajęcia, które pomogą zapomnieć, chociaż na chwilę o swędzących krostkach,
    • ćwiczenia relaksacyjne,
    • uregulowany tryb życia,
    • przestrzeganie dziecięcych rytuałów.

    Domowe sposoby na skórę dziecka z AZS

    Gdy dziecko idzie spać, swędzenie staje się bardziej dotkliwe. Maluch nie może powstrzymać się od drapania, a to pogarsza stan skóry. Aby uchronić dziecko przed rozdrapaniem krostek, dbaj o to, aby:

    • miało krótko obcięte paznokcie,
    • zakładaj maluchowi na noc cienkie bawełniane rękawiczki,
    • sposobem na swędzące plamy mogą być zimne, mokre okłady np. z wodą termalną,
    • w razie nasilonego swędzenia posmaruj wysypkę grubą warstwę tłustego kremu dodatkowo owiniętego mokrym bandażem,
    • pokój, w którym śpi maluch, powinien być dokładnie wietrzony i nieprzegrzewany,
    • nie pal papierosów w mieszkaniu – ich dym oraz wysoka temperatura sprzyjają rozwojowi AZS.

    Doraźnym sposobem na swędzące plamy może być podanie dziecku przed snem leków przeciwhistaminowych – jednak możesz to zrobić tylko po konsultacji z lekarzem.

    Karmienie piersią a zapobieganie AZS u dziecka

    Karmienie naturalne to najskuteczniejsza matoda zapobiegania atopowemu zapaleniu skóry u dziecka. Dlatego staraj się przez pierwsze pół roku karmić wyłącznie mlekiem z piersi, dzięki czemu niemowlę uniknie alergizujących produktów.

    Dopiero gdy maluch skończy sześć miesięcy, możesz zacząć rozszerzać jego dietę o pokarmy stałe. Postępuj jednak bardzo ostrożnie – podawaj dziecku najwyżej jedną nowość na kilka dni i uważnie obserwuj, czy nie pojawiają się na jego skórze niepokojące zmiany.

    Atopowe zapalenie skóry często idzie w parze z alergią pokarmową lub uczuleniem na inne alergeny. Dlatego nie zwlekaj z udaniem się do lekarza, gdyż nieleczona alergia bardzo szybko może przekształcić się w astmę.

    Dieta dziecka przy atopowym zapaleniu skóry

    Nie ma jednoznacznych badań potwierdzających skuteczność diety w leczeniu atopowego zapalenia skóry. Może jednak ona łagodzić objawy choroby oraz działać zapobiegawczo. U niektórych dzieci z AZS pojawia się uczulenie na konkretne pokarmy. Można je wyeliminować z jadłospisu dziecka tylko po konsultacji z lekarzem.

    Najczęściej alergizują mleko krowie, pszenica, soja, orzechy, owoce cytrusowe, pomidory lub ryby. Ale może to być róznież sierść zwierząt, roztocza, pyłki kwiatów czy chemikalia. Warto wzbogacić dietę dziecka probiotykami wspomagają wzrost i prawidłowy rozwój mikroflory układu pokarmowego (m.in. jogurty i kefiry) oraz witaminą D – jej niedobór u niemowlaków często wiąże się z wystąpieniem atopowego zapalenia skóry.

    Ochrona przed infekcjami atopowej skóry dziecka

    Organizm dziecka z atopowym zapaleniem skóry często jest atakowany przez wirusy, grzyby i bakterie. Gdy przenikną przez rozdrapaną krostkę, mogą spowodować zakażenie. Dlatego rodzice muszą być uważni i dbać o każde, nawet najmniejsze skaleczenie.

    Rozwiązaniem jest:

    • stosowanie odkażających kąpieli,
    • przeprowadzenie kuracji antybiotykowej, jeżeli jest to konieczne, po konsultacji z lekarzem.

    Jak pomóc dziecku z atopowym zapaleniem skóry?

    Mimo właściwej pielęgnacji zdarza się, że swędzenie i tak mocno dokucza dziecku. Oto co możesz wtedy zrobić:

    • spróbuj odwrócić uwagę malucha – jeżeli swędzi go prawa ręka, lewą może zanurzyć w zimnej wodzie, różnica temperatur odwróci uwagę od swędzenia,
    • zaproponuj zabawy ruchowe – zawody w skokach albo wyścigi to dobry sposób na zapomnienie o dolegliwościach,
    • zamiast drapania chorych miejsc, skórę wokół krostek można delikatnie opukiwać, skubać, głaskać lub szczypać,
    • sposobem na pozbycie się negatywnych uczuć u dziecka, spowodowanych cierpieniem, jest namalowanie ich na kartce, a potem porwanie jej na drobne kawałki,
    • gdy dziecko zaczyna się drapać, nie interweniuj od razu, odczekaj kilka sekund – zmniejszysz ryzyko, że maluch będzie to robił jedynie po to, aby zwrócić twoją uwagę.

    Konsultacja: dr Anna Chrupek, dermatolog z Centrum Zdrowia Dziecka

    Zobacz też:

    Reklama
    Konsultacja merytoryczna

    lek. Aleksandra Symonides

    Lekarka, pracuje na Oddziale Neonatologii Uniwersyteckiego Centrum Zdrowia Kobiety i Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
    Reklama
    Reklama
    Reklama