atopowe zapalenie skóry u dzieci
Adobe Stock
Zdrowie

Atopowe zapalenie skóry u dzieci (AZS): jak wygląda, objawy, czym smarować, jak leczyć

Atopowe zapalenie skóry u dziecka to wysypka objawiająca się nieznośnym swędzeniem skóry. Pokazujemy na zdjęciach, jak wygląda AZS u dziecka, a także wyjaśniamy, jak pozbyć się wysypki. Nie lekceważ jej – wymaga leczenia i odpowiedniej diety. 
Aleksandra Symonides
lek. Aleksandra Symonides
Konsultacja merytoryczna

Atopowe zapalenie skóry to bardzo dokuczliwa dla dziecka choroba. Dziecko drapie się, często aż do krwi, przez co tworzą się trudne w gojeniu ranki. Dla starszaka AZS może być również obciążające psychicznie, gdyż może się on wstydzić wyglądu swojej skóry, co negatywnie wpływa na jego samoocenę i pewność siebie. Niestety atopowe zapalenie skóry występuje u dzieci coraz częściej – szacuje się, że choruje na nie już co 5. niemowlę w Polsce. Sprawdź, co na temat objawów i sposobów leczenia choroby mówi lekarz dermatolog z Centrum Zdrowia Dziecka.

Spis treści: 

Co to jest atopowe zapalenie skóry u dziecka?

Atopowe zapalenie skóry u dzieci (AZS, z łac. dermatitis atopica) nazywane także wypryskiem atopowym, egzemą lub alergicznym zapaleniem skóry to przewlekła choroba zapalna skóry. Ma ona podłoże alergiczne i występuje najczęściej u młodszych dzieci – poniżej 12. miesiąca życia oraz u noworodków. Może pojawić się także u kilkulatków. Objawy choroby zazwyczaj mijają około 5. roku życia (choć niektórzy borykają się z AZS całe życie). AZS nie należy do chorób zakaźnych, więc nie musisz się martwić, że dziecko zarazi któregoś z członków rodziny.

Przyczyny powstawania AZS

Trudno jednoznacznie stwierdzić, co jest przyczyną powstawania atopowego zapalenia skóry. Jako główne czynniki wymienia się:

  • podłoże genetyczne – ryzyko wystąpienia AZS u dziecka wynosi 30 procent, jeżeli jedno z rodziców jest alergikiem,

        wzrasta ono aż do 60-70 procent, jeżeli oboje rodziców są alergikami;

  • czynniki środowiskowe – przyczyną choroby może być nadmierna higiena, przez co dziecko wychowywane w sterylnych warunkach nie ma szansy na rozwój prawidłowego układu immunologicznego.


Do powstania stanu zapalnego dochodzi wskutek słabej bariery ochronnej na skórze dziecka. U zdrowego malucha komórki zewnętrznej warstwy skóry stykają się ze sobą, tworząc delikatną, ale szczelną barierę ochronną. U malucha alergicznego naskórek jest przesuszony i „nastroszony” – dlatego łatwo przepuszcza bakterie, alergeny czy środki chemiczne powodujące podrażnienia i stan zapalny. 

Badania pokazują, że przyszła mama zażywająca w ciąży dostępne w aptekach laseczki kwasu mlekowego (Lactobacillus GG) może zmniejszyć ryzyko alergii u dziecka.

Atopowe zapalenie skóry u dziecka: objawy

AZS u dziecka objawia się:

  • czerwona wysypką,
  • uporczywym, trudnym do ukojenia świądem,
  • zaczerwienieniem,
  • suchością skóry,
  • pękaniem skóry,
  • sączeniem się niekiedy jasnożółtego płynu.


Pierwsze objawy choroby łatwo można pomylić z alergią kontaktową, potówkami lub trądzikiem. Najczęściej jej sygnałem są czerwone, jakby polakierowane policzki dziecka (pojawiają się zazwyczaj około drugiego miesiąca życia, chociaż nie jest to regułą), które po pewnym czasie przechodzą w suchą wysypkę, z czasem łuszczącą się. 

AZS najczęściej umiejscawia się w zgięciach łokci, kolan i nadgarstków, za małżowinami usznymi, ale potem stopniowo także na innych częściach ciała – tułowiu, pośladkach i kończynach. Uporczywy świąd powoduje, że niespokojny maluch stale się drapie, bąble pękają, a wyciekająca z nich wydzielina zasycha i tworzy rozległe strupy. To z kolei prowadzi do infekcji skóry.

Akademia Młodych Rodziców
Akademia Młodych Rodziców
Alergie są naprawdę bardzo uciążliwe dla maluszka. Sprawdź, jak dbać o alergika.

Jak wygląda atopowe zapalenie skóry u dziecka: zdjęcia

Skóra u dziecka z AZS jest nadwrażliwa, łatwo podrażnia się np. pod wpływem ocierania się niewinnych z pozoru szwów ubranka dziecka. ​Dziecku dokucza nieznośne swędzenie, nasilające się szczególnie nocą. Jak dokładnie wygląda atopowe zapalenie skóry u dzieci? Zobacz na poniższych zdjęciach.

Atopowe zapalenie skóry
Fotolia
Atopowe zapalenie skóry

Pielęgnacja dziecka z atopowym zapaleniem skóry

Potrzebna jest codzienna kąpiel dziecka, aby zmyć warstwę kremów i maści, którymi smarowana jest jego skóra. Pamiętaj jednak, że woda i mydło usuwają ze skóry także naturalną powłokę lipidową chroniącą przed nadmiernym wysuszeniem. To może dodatkowo zaostrzyć przebieg choroby. 

Dlatego codzienna pielęgnacja dzieci cierpiących na atopowe zapalenie skóry powinna polegać na:

  • krótkiej kąpieli, nie dłuższej niż wymaga tego higiena,
  • myciu ciałka dziecka specjalną kostkę myjącą lub emolientami (zamiast często uczulającego mydła),
  • starannym osuszeniu po kąpieli skóry dziecka – przyciskaj delikatnie do ciałka miękki ręcznik (wyprany bez płynu do płukania i wyprasowany), 
  • posmarowaniu skórę dziecka kremem hipoalergicznym, poleconym przez lekarza,
  • dziecko powinno nosić ubrania wykonane z bawełny.


Odpowiednio dobrany krem  nawilżający i natłuszczający – to twój największy sprzymierzeniec w walce z AZS. Pomaga w leczeniu bolesnych pęcherzyków i uodpornia skórę na kontakt z tym, co może być dla niej groźne. 

Po takiej pielęgnacji skóra znów ma szansę stać się gładka, bo komórki nakładają się z powrotem na siebie, jak cegiełki w murze. Stosuj krem kilka razy dziennie, ale wybór preparatu pozostaw lekarzowi, który uwzględni wiek i stopień zaawansowania choroby maluszka.

Jednak czasem sam krem nie wystarczy i wtedy trzeba zastosować odpowiednie leczenie. Dermatolog dziecięcy poleci najlepszy dla dziecka preparat pielęgnacyjny i przepisze specjalne maści, które złagodzą zapalenie.

Konkurs „Narodziny rodziny”
Konkurs „Narodziny rodziny”
Jesteś rodzicem niemowlaka? Opisz swoją historię i wygraj wózek spacerowy!

Jak leczyć atopowe zapalenie skóry?

AZS samo nie przechodzi – jeżeli nie będzie leczone, wysypka się rozszerzy, a rączki i nóżki dziecka pokryją się suchymi, łuszczącymi się plamkami. Już po dostrzeżeniu pierwszych plamek na ciele niemowlęcia warto skontaktować się z dziecięcym dermatologiem i pediatrą. Pomogą oni ułożyć dietę dla maluszka i poradzą, jak pielęgnować jego skórę, aby powstrzymać narastanie wykwitów.

Jednak walka z AZS jest trudna, bo nie ma jednego skutecznego lekarstwa na chorobę – kremy mogą łagodzić większość objawów, ale nie uleczą skóry w stu procentach. Przy właściwym leczeniu i próbom zapobiegania choroba nie musi być jednak dokuczliwa.

Leczenie objawowe atopowego zapalenia skóry u dziecka polega m.in. na podawaniu:

  • leków antyhistaminowych – pomagają zapobieganiu uciążliwego świądu,
  • kortykosteroidów (w okresie zaostrzeń choroby), 
  • smarowaniu maściami lub kremami z hydrokortyzonem lub glikokortykosteroidem,
  • fototerapii (naświetlanie promieniami UVA i UVB) – nie stosuje się jej jednak u dzieci poniżej 12. roku życia.


Jednym z głównych czynników pogłębiających rozwój AZS jest stres. W leczeniu pomaga zaś wszystko to, co odpręża i zapewnia spokój. 

Dziecku bardzo potrzebne są:

  • wypoczynek,
  • relaks,
  • ciekawe zajęcia, które pomogą zapomnieć, chociaż na chwilę o swędzących krostkach,
  • ćwiczenia relaksacyjne,
  • uregulowany tryb życia,
  • przestrzeganie dziecięcych rytuałów.

Domowe sposoby na skórę dziecka z AZS

Gdy dziecko idzie spać, swędzenie staje się bardziej dotkliwe. Maluch nie może powstrzymać się od drapania, a to pogarsza stan skóry. Aby uchronić dziecko przed rozdrapaniem krostek, dbaj o to, aby:

  • miało krótko obcięte paznokcie,
  • zakładaj maluchowi na noc cienkie bawełniane rękawiczki,
  • sposobem na swędzące plamy mogą być zimne, mokre okłady np. z wodą termalną,
  • w razie nasilonego swędzenia posmaruj wysypkę grubą warstwę tłustego kremu dodatkowo owiniętego mokrym bandażem,
  • pokój, w którym śpi maluch, powinien być dokładnie wietrzony i nieprzegrzewany,
  • nie pal papierosów w mieszkaniu – ich dym oraz wysoka temperatura sprzyjają rozwojowi AZS.
Doraźnym sposobem na swędzące plamy może być podanie dziecku przed snem leków przeciwhistaminowych – jednak możesz to zrobić tylko po konsultacji z lekarzem.

Karmienie piersią a zapobieganie AZS u dziecka

Karmienie naturalne to najskuteczniejsza matoda zapobiegania atopowemu zapaleniu skóry u dziecka. Dlatego staraj się przez pierwsze pół roku karmić wyłącznie mlekiem z piersi, dzięki czemu niemowlę uniknie alergizujących produktów. 

Dopiero gdy maluch skończy sześć miesięcy, możesz zacząć rozszerzać jego dietę o pokarmy stałe. Postępuj jednak bardzo ostrożnie – podawaj dziecku najwyżej jedną nowość na kilka dni i uważnie obserwuj, czy nie pojawiają się na jego skórze niepokojące zmiany.

Atopowe zapalenie skóry często idzie w parze z alergią pokarmową lub uczuleniem na inne alergeny. Dlatego nie zwlekaj z udaniem się do lekarza, gdyż nieleczona alergia bardzo szybko może przekształcić się w astmę.

Dieta dziecka przy atopowym zapaleniu skóry

Nie ma jednoznacznych badań potwierdzających skuteczność diety w leczeniu atopowego zapalenia skóry. Może jednak ona łagodzić objawy choroby oraz działać zapobiegawczo. U niektórych dzieci z AZS pojawia się uczulenie na konkretne pokarmy. Można je wyeliminować z jadłospisu dziecka tylko po konsultacji z lekarzem.

Najczęściej alergizują mleko krowie, pszenica, soja, orzechy, owoce cytrusowe, pomidory lub ryby. Ale może to być róznież sierść zwierząt, roztocza, pyłki kwiatów czy chemikalia. Warto wzbogacić dietę dziecka probiotykami wspomagają wzrost i prawidłowy rozwój mikroflory układu pokarmowego (m.in. jogurty i kefiry) oraz witaminą D – jej niedobór u niemowlaków często wiąże się z wystąpieniem atopowego zapalenia skóry.

Ochrona przed infekcjami atopowej skóry dziecka

Organizm dziecka z atopowym zapaleniem skóry często jest atakowany przez wirusy, grzyby i bakterie. Gdy przenikną przez rozdrapaną krostkę, mogą spowodować zakażenie. Dlatego rodzice muszą być uważni i dbać o każde, nawet najmniejsze skaleczenie. 

Rozwiązaniem jest:

  • stosowanie odkażających kąpieli,
  • przeprowadzenie kuracji antybiotykowej, jeżeli jest to konieczne, po konsultacji z lekarzem.

Jak pomóc dziecku z atopowym zapaleniem skóry?

Mimo właściwej pielęgnacji zdarza się, że swędzenie i tak mocno dokucza dziecku. Oto co możesz wtedy zrobić:

  • spróbuj odwrócić uwagę malucha – jeżeli swędzi go prawa ręka, lewą może zanurzyć w zimnej wodzie, różnica temperatur odwróci uwagę od swędzenia,
  • zaproponuj zabawy ruchowe – zawody w skokach albo wyścigi to dobry sposób na zapomnienie o dolegliwościach,
  • zamiast drapania chorych miejsc, skórę wokół krostek można delikatnie opukiwać, skubać, głaskać lub szczypać,
  • sposobem na pozbycie się negatywnych uczuć u dziecka, spowodowanych cierpieniem, jest namalowanie ich na kartce, a potem porwanie jej na drobne kawałki,
  • gdy dziecko zaczyna się drapać, nie interweniuj od razu, odczekaj kilka sekund – zmniejszysz ryzyko, że maluch będzie to robił jedynie po to, aby zwrócić twoją uwagę.


Konsultacja: dr Anna Chrupek, dermatolog z Centrum Zdrowia Dziecka

Zobacz też:

18-24 KWIETNIA
szaleństwo zakupów
25% rabatu przy zakupie za min. 279 PLN*
25% rabatu przy zakupie za min. 279 PLN*
Rabat do wykorzystania w sklep... więcej»
Kod rabatowy:SZALENSTWO2024
Zobacz
+
25% rabatu przy zakupie za min. 279 PLN*
Online
Stacjonarnie

Rabat do wykorzystania w sklepie stacjonarnym Origins w Galerii Krakowskiej oraz na origins.eu. *Rabat nie obejmuje mini produktów i produktów już przecenionych. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZALENSTWO2024
Zobacz
20% na cały asortyment
20% na cały asortyment
Rabat 20% na cały asortyment d... więcej»
Kod rabatowy:ZAKUPY20
Zobacz
+
20% na cały asortyment
Online

Rabat 20% na cały asortyment dostępny na www.swederm.com. Oferta nie łączy się z innymi promocjami. Szczegóły na stronie.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:ZAKUPY20
Zobacz
-30% na wszystko
-30% na wszystko
Rabat 30% na nowoczesne meble,... więcej»
Kod rabatowy:SZ30
Zobacz
+
-30% na wszystko
Online

Rabat 30% na nowoczesne meble, lampy i dodatki do Twojego domu. Oferta nie łączy się z innymi akcjami promocyjnymi. Promocja dostępna na kare24.pl. Szczegóły na stronie.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZ30
Zobacz
-30% na okulary korekcyjne
-30% na okulary korekcyjne
Rabat 30% na kompletną parę ok... więcej»
Kod rabatowy:200270
Zobacz
+
-30% na okulary korekcyjne
Online
Stacjonarnie

Rabat 30% na kompletną parę okularów korekcyjnych. Szczegóły i regulamin akcji dostępne w Salonach i na visionexpress.pl. Okulary korekcyjne są wyrobem medycznym. Więcej pod: https://visionexpress.pl/promocje/prodmed005.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:200270
Zobacz
Rabat 150 zł*
Rabat 150 zł*
Rabat 150 zł *przy zakupach za... więcej»
Kod rabatowy:SZALWIT24
Zobacz
+
Rabat 150 zł*
Online
Stacjonarnie

Rabat 150 zł *przy zakupach za min. 700 zł z kodem SZALWIT24. Zniżka nie dotyczy gotowych zestawów walizek i nie łączy się z innymi akcjami specjalnymi. Oferta dostępna w salonach stacjonarnych i na wittchen.com. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZALWIT24
Zobacz
Dodatkowe -20% na kolekcję SS2024
Dodatkowe -20% na kolekcję SS2024
-20% dodatkowego rabatu na kol... więcej»
Kod rabatowy:WIOSNA2024
Zobacz
+
Dodatkowe -20% na kolekcję SS2024
Online
Stacjonarnie

-20% dodatkowego rabatu na kolekcję SS2024. Oferta dostępna w sklepie stacjonarnym i na www.l37.eu. Rabat dotyczy również przecenionych pozycji. Szczegóły dostępne u Partnera.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:WIOSNA2024
Zobacz
REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
Rocznica Komunii Świętej – prezenty
Święta i uroczystości
Rocznica Komunii świętej – co z tortem i prezentami? I czy udział w rocznicy komunii jest obowiązkowy? 
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem: od kiedy, ile płatne? Przepisy 2024
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab
kiedy wkładać dziecku czapkę
Zdrowie
Kiedy wkładać dziecku czapkę? I czy przewianie uszu to mit? [PEDIATRA WYJAŚNIA]
Małgorzata Wódz

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA