Czy można się szczepić na grypę w ciąży – zalecenia na sezon 2022/2023

Szczepienie na grypę jest szczepieniem zalecanym dla kobiet w ciąży. Jest bezpieczne zarówno dla płodu, jak i dla przyszłej mamy. Przyjęcie szczepionki szczególnie zaleca się tym ciężarnym, które mają kontakt z wieloma osobami. Od września 2020 roku szczepienie na grypę jest refundowane dla wszystkich przyszłych mam. Tak też będzie w sezonie 2022/2023. Zaszczepić można się w każdym momencie ciąży. Sprawdź, co warto wiedzieć na ten temat.

Spis treści:

• Szczepienia na grypę w ciąży - dlaczego warto?
• Kiedy zaszczepić się na grypę w ciąży?
• Szczepienie na grypę w ciąży: jaką szczepionkę wybrać?
• Szczepienie na grypę w ciąży: objawy po szczepieniu
• Szczepienie na grypę w ciąży a skutki uboczne​​​​​​​

Szczepienie na grypę w ciąży - dlaczego warto?

Kobiety w ciąży należą do grupy osób znacznie bardziej narażonych na powikłania po grypie. Ciąża sama w sobie stanowi bowiem obciążenie dla organizmu, a grypa może dodatkowo obciążyć serce i płuca ciężarnej. Organizm, który dba o rozwijający się w nim płód, nie ma tyle siły, by skutecznie walczyć z grypą, jeśli dojdzie do zachorowania.

W ciąży słabnie zdolność do obrony przed wirusem grypy. To skutek zmniejszonej odpowiedzi immunologicznej organizmu ciężarnej, dzięki której jej układ immunologiczny nie atakuje płodu. Ewentualne zachorowanie na grypę dotyka nie tylko ciężarną, ale również rozwijający się w jej łonie płód.

Przechorowanie grypy w ciąży może doprowadzić do poronienia lub przedwczesnego porodu. Skutki grypy w ciąży mogą być widoczne także po przyjściu dziecka na świat. Noworodek może mieć niską masę urodzeniowa.

Zaszczepić powinny się szczególnie te kobiety, które na co dzień mają kontakt z dużą liczbą osób, np. pracują w służbie zdrowia lub w szkolnictwie.

Kiedy zaszczepić się na grypę w ciąży?

Szczepienie przeciw grypie można wykonać w ciąży w dowolnym trymestrze, ale nie później niż na dwa tygodnie przed porodem. Specjaliści są zdania, że czas szczepienia powinien być uzależniony od dostępności szczepionki i nie należy go opóźniać. Szczepienie na grypę zaleca się wszystkim kobietom w ciąży, niezależnie od wieku ciąży, jednak 2. i 3. trymestr jest optymalnym okresem – to wtedy najczęściej dochodzi do hospitalizacji ciężarnych w przypadku zakażenia wirusem grypy.

Warto wiedzieć, że szczepienie nie wyklucza możliwości zakażenia grypą, ale jeśli już do niego dojdzie, choroba będzie miała łagodniejszy przebieg, a powikłania pogrypowe nie wystąpią.

Czy można jednocześnie zaszczepić się na COVID i grypę, będąc w ciąży?

Szczepienia na COVID w ciąży również należą do szczepień zalecanych ciężarnym. Zgodnie z wytycznymi Amerykańskiej Akademii Pediatrii (American Academy of Pediatrics), Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorób (Centers for Disease Control and Prevention) oraz wytycznymi kilku krajów w Europie dotyczącymi podawania szczepionek przeciw grypie ze szczepionkami przeciw COVID-19, nie ma konieczności zachowania określonego odstępu czasu pomiędzy tymi szczepieniami. Dotyczy to zarówno szczepień dzieci, jak i szczepień dorosłych.

Eksperci w tej kwestii nie robią wyjątku dla kobiet w ciąży, zatem: TAK, można w czasie jednej wizyty w punkcie szczepień przyjąć obie szczepionki, ale najlepiej każdą w inną rękę. W razie jakichkolwiek wątpliwości najlepiej skonsultować się z lekarzem przed przyjęciem szczepienia.

Szczepienie na grypę w ciąży: jaką szczepionkę wybrać?

Co zawiera szczepionka na grypę? Te preparaty, które są dostępne w Polsce, należą do „nieżywych” i posiadają małą część wirusa lub tylko jego białka zewnętrzne. Nie mogą wywołać grypy, ponieważ taki wirus nie jest zdolny do zakażenia. Szczepionka jest ważna tylko jeden sezon, ponieważ każdego roku pojawiają się nowe wirusy.

W sezonie 2022/2023 w Polsce dostępne są następujące szczepionki na grypę:

• Vaxigrip Tetra: szczepionka przeciw grypie inaktywowana. Zawiera oczyszczone antygeny powierzchniowe 4 wirusów grypy. Przygotowana w postaci zawiesiny do wstrzykiwań domięśniowo lub podskórnie, dawka: 0,5 ml. 100 proc. refundacji dla ciężarnych.
• Influvac Tetra: szczepionka przeciw grypie, inaktywowana. Zawiera jako antygen wirion 4 wirusów grypy. przygotowana w postaci zawiesiny do wstrzykiwań domięśniowo lub podskórnie, dawka: 0,5 ml. 00 proc. refundacji dla ciężarnych.
• Fluenz Tetra – szczepionka żywa, donosowa, refundowana w 50 proc. tylko dla dzieci od 6. miesiąca do 18. roku życia. Antygenami są atenuowane (osłabione) wirusy grypy tak „obrobione”, aby rozmnażały się tylko w niższej temperaturze ok. 25°C, co powoduje, że replikują się w jamie nosowej, a nie replikują w płucach. Podaje się ją do nosa, po 0,1 ml preparatu do każdej dziurki nosa.

Wbrew temu, co możesz sądzić, katar lub lekka infekcja nie stanowią przeciwwskazania do szczepienia na grypę. Tyczy się to również kaszlu, biegunki, alergii, karmienia piersią i przyjmowania antybiotyków. Wcześniej skonsultuj jednak wszystkie swoje wątpliwości z lekarzem.

Szczepienie na grypę w ciąży: objawy po szczepieniu

Po przyjęciu szczepionki na grypę, mogą pojawić się u objawy niepożądane, między innymi grypopodobne, np. gorączka, ból głowy, bóle mięśni, złe samopoczucie. Trwają one maksymalnie 2 dni. Pozostałe objawy niepożądane po szczepieniu to:

• zaczerwienienie i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia,
• kaszel,
• świszczący oddech,
• uczucie ucisku w klatce piersiowej.

Zazwyczaj są one łagodne i nie jest konieczne ich leczenie.

Szczepienie na grypę w ciąży a skutki uboczne

Szczepionka przeciw grypie jest szczepionką inaktywowaną (nie zawiera żywego wirusa), jest więc bezpieczna. W ciąży nie można się zaszczepić tzw. żywą szczepionką, bo istnieje teoretyczne ryzyko przeniesienia drobnoustroju na płód. Natomiast szczepionki inaktywowane, czyli przygotowane z drobnoustrojów zabitych, nie powodują powikłań ani u ciężarnej, ani u płodu.

Uwaga! To mit, że szczepienie na grypę powoduje groźne skutki uboczne. Szczepionka na grypę nie może wywołać zachorowania na grypę. Nie jest również prawdą, że szczepienia przeciw grypie nie chronią przed tą chorobą.

Źródło: Państwowy Zakład Higieny, A. S. Nitsch-Osuch, D. Bomba-Opoń, M. Jasik, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2020; 5(3): 105-111, Polskie Towarzystwo Wakcynologii

Zobacz także:

• Przeziębienie w ciąży: domowe sposoby, inhalacje i dozwolone leki
• Leki na przeziębienie w ciąży – co można bezpiecznie stosować w ciąży?
• Grypa w ciąży: jak się przed nią chronić?

Konsultacja merytoryczna

dr n. med. Bożena Kowalska-Raczyńska

Specjalistka ginekologii i położnictwa, pracuje w klinice leczenia niepłodności Bocian