Wzrost i waga rocznego dziecka - od czego to zależy

Wzrost i waga rocznego dziecka to temat, który wywołuje niemal tyle samo emocji co waga niemowlaka. Zastanawiasz się, dlaczego dzieci w tym samym wieku mogą być od siebie sporo niższe albo wyższe? I czy to normalne, że różnice we wzroście ujawniają się już na tak wczesnym etapie życia? Otóż tak. Wzrost, podobnie jak temperament dziecka i jego apetyt, jest zapisany w genach. Ale to tylko jedna strona medalu. Nie bez znaczenia jest również aktywność dziecka, sen, dieta, stan zdrowia, a także zanieczyszczenie środowiska.

Wzrost noworodka: duże dziecko, wysoki dorosły?

Jeśli twoje dziecko po porodzie było duże, prawdopodobnie będzie w przyszłości wysokie, zwłaszcza jeśli ma wysokich rodziców i dziadków. Trudno jednak na podstawie samej wagi i wzrostu noworodka snuć prognozy, jak duże będzie dziecko w przyszłości.

Zmiany wagi i wzrostu dziecka

Wzrost, waga i proporcje ciała dziecka najbardziej zmieniają się w okresie od urodzenia do skończenia przez dziecko 3 lat. Ale w 2. roku życia zmiany następują wolniej niż w 1. – w ciągu 12 miesięcy dzieci przybierają na wadze około 2 kg i rosną około 12 cm. Dla porównania w 1. roku życia te wartości zwiększają się o 7,5 kg i 25 cm. Warto pamiętać, że są to średnie, przybliżone dane, a najważniejsze jest, by dziecko mieściło się w normach dla swojego wieku i płci.

Chłopcy są więksi?

Mali mężczyźni często rodzą się więksi od dziewczynek i najczęściej pozostają tacy przez całe wczesne dzieciństwo. Roczny chłopiec jest przeciętnie o 2 centymetry wyższy od swojej rówieśniczki. Sytuacja zmienia się dopiero około 11. roku życia. Dziewczynki jako pierwsze wchodzą w wiek dojrzewania i przez kilka lat są wyższe od kolegów. Zdarza się też, że drobni chłopcy po wejściu w wiek nastoletni zaczynają gwałtownie rosnąć.

Kiedy powstaje hormon wzrostu?

Wytwarzany jest przez całą dobę, ale najwięcej między godziną 22.00 a 24.00. Jeśli dziecko ma problemy z zasypianiem, śpi za krótko, budzi się co chwilę (np. z powodu stresu czy hałasu), to wydzielanie hormonu wzrostu może być zahamowane.

Jak często mierzyć i ważyć dziecko?

Nie ma sensu robić tego często, chyba że dziecko chorowało albo jest wcześniakiem. Dla upewnienia się, czy dobrze rośnie i przybiera na wadze, wystarczą okresowe kontrole u pediatry i ocena rozwoju podczas bilansów.

Zobacz, jak przebiega bilans rocznego dziecka:

Od czego zależy tempo wzrostu dziecka?

Od wielu czynników – genów, diety, trybu życia. Dziecko drobnych rodziców może być o głowę niższe od rówieśnika, którego tata ma dwa metry. Rodzeństwo też może się różnić, jeśli np. chłopiec jest ruchliwym niejadkiem, a dziewczynka ma duży apetyt. Indywidualne tempo wzrostu dziecka (zgodne ze średnią wzrostu rodziców) kształtuje się między 3. a 4. rokiem życia.

Jak ocenić, czy dziecko dobrze rośnie?

Pomagają w tym np. siatki centylowe, które można znaleźć na końcu książeczki zdrowia dziecka. Korzystają z nich lekarze, gdy mierzą i ważą dziecko podczas okresowych bilansów zdrowia. Na osi poziomej podany jest wiek (w miesiącach lub latach), a na pionowej waga lub wzrost. Miejsce przecięcia obu wartości wskazuje, na jakim centylu jest dziecko. Gdy nanosisz na siatkę wyniki kolejnych pomiarów i łączysz je linią, możesz obserwować, jak rozwija się dziecko. Z siatek centylowych dowiesz się też, jak dziecko wypada na tle rówieśników, np. waga na 50 centylu wskazuje na wynik średni.

Czy skokowe zmiany są dobre?

Ważne jest, żeby waga i wzrost, mimo okresowych wahnięć, przyrastały regularnie. Nie powinnaś się niepokoić o rozwój dziecka, jeśli w miarę upływu czasu podczas kolejnego mierzenia i ważenia wyniki twojej pociechy pozostają na tym samym lub sąsiednim centylu.

Czy martwić się, jeśli dziecko jest na niższych centylach?

Zarówno drobne i szczupłe dzieci (wyniki na 10 centylu), jak i bardzo duże (90 centyl) rozwijają się prawidłowo. W tym wypadku ważne jest również, czy jest to rozwój harmonijny, czyli wyniki stale utrzymują się na tym samym centylu.

Konsultacja: prof. dr n. med. Kamil Hozyasz, pediatra

Zobacz też:

• Gotowe jadłospisy dla rocznego dziecka
• 5 ważnych etapów w rozwoju rocznego dziecka
• Siatki centylowe - stwórz wykres dla swojego dziecka